Πανδοχείο

Είναι δυνατόν να υπάρχει παιδικό βιβλίο χωρίς «ιστορία»; Γίνεται να μην έχει ούτε πρόσωπα και χαρακτήρες; Μπορεί ένα βιβλίο με ήχους να μη βγάζει κανένα ήχο; Και είναι και γίνεται και είναι δυνατόν σε τούτο το βιβλίο του Ερβέ Τυλλέ (έτσι διαβάζω ότι προφέρεται) που όπως και αποτελεί και αυτό, όπως και τα προηγούμενά του, μια εντελώς ιδιάζουσα περίπτωση.

Ο Γάλλος συγγραφέας, εικονογράφος και πολύ-καλλιτέχνης εδώ και χρόνια φιλοτεχνεί βιβλία που αντί για ιστορία και μικρούς ήρωες προτείνουν και προαπαιτούν την απαραίτητη ενεργό συμμετοχή του αναγνώστη. Το Ένα βιβλίο παιχνίδι ήταν ακριβώς αυτό που δήλωνε, ένα παιχνίδι σε σελίδες και με τις απαραίτητες οδηγίες χρήσεως. Τα Χρώματα είναι γεμάτα από ό,τι σημαίνει η λέξη, μια χρωματική έκρηξη που από μόνη της περιγράφει και αφηγείται. Από το έργο του δεν θα μπορούσε να λείπει κι Ένα βιβλίο χωρίς τίτλο, όπου τα πάντα είναι άφτιαχτα, οι χαρακτήρες απλά σκίτσα και η ιστορία αδιαμόρφωτη, συνεπώς περιμένουν μαντέψτε ποιον όχι απλώς να συνδράμει αλλά να δημιουργήσει (Όλα κυκλοφορούν από τις ίδιες εκδόσεις με το παρόν).

Τα χρώματα εμφανώς αποτελούν την καρδιά της τέχνης του Tullet. Μιλάμε για έναν χρωματικό καταιγισμό που λάμπει σε κάθε σελίδα και ορίζει από μόνος του το ατέλειωτο εύρος μιας δράσης στην οποία είμαστε όλοι προσκεκλημένοι. Εδώ το πρώτο που προ(σ)καλείται είναι η έκπληξή μας. Πώς είναι δυνατόν ένα βιβλίο να δημιουργεί ήχους χωρίς να έχει μουσική που βγαίνει πατώντας τα γνωστά κουμπάκια; Κι όμως, οι διακόπτες αντικαθίστανται από δεκάδες κύκλους το χρώμα των οποίων μας καθοδηγεί για το φωνήεν που θα προφέρουμε με το άγγιγμά τους, ενώ ανάλογα με το μέγεθός τους καλούμαστε να ανεβάσουμε την ένταση! Τι να τις κάνουμε τις μπαταρίες όταν έχουμε όσες φωνές θέλουμε;

Η μουσική ανάγνωση αρχίζει και τα πρώτα χαμόγελα χρωματίζουν το πρόσωπο του αναγνώστη – ηχοπομπού. Αλλά όποιος νομίζει ότι αυτό ήταν και τελείωσε, πλανάται: οι κύκλοι δεν αρχίζουν μόνο να πληθαίνουν αλλά και να αλλάζουν χρώματα, συνεπώς και τα φωνήματά μας οφείλουν να ακολουθήσουν την ποικιλία τους, αυξομειώνοντας τόνους και ρυθμούς. Το βιβλίο ζωντανεύει, μετατρέπεται σε χάρτινο ηχητικό παιχνίδι, παίρνει την μορφή παρτιτούρας και «ενορχηστρώνει» μια αποκλειστικά φωνητική συναυλία για μια ή όσες φωνές επιθυμούμε!

Αντιλαμβάνεται κανείς ότι μια τέτοια έκδοση εμπνέει του κόσμου τις προεκτάσεις: μπορεί πλέον ο καθένας να ορίσει τους δικούς του χρωματικούς και γεωμετρικούς όρους και να δημιουργήσει την δική του σύνθεση αλλά και να φτιάξει ολόκληρο τετράδιο συνθέσεων! Και φυσικά σε όλες αυτές τις δοκιμασίες οφείλουμε να υποβληθούμε και οι μεγαλύτεροι, που απλώς ως τώρα ξεκαρδιζόμασταν με το αποτέλεσμα. Ένα είναι βέβαιο: όποιος περνάει από το παράθυρό μας θα νομίζει πως ακούει μια ερασιτεχνική σπιτική εκτέλεση των ανάλογων φωνητικών ακροβασιών του Φίλιπς Γκλας, της Λόρι Άντερσον και των παλαιότερων μουσικοφωνητικών πειραματιστών! Άλλο ένα ωραίο βιβλίο του «Τσαλαπετεινού» που, όπως πάντα, έχει τυπωθεί στην Ελλάδα σε χαρτί από βιώσιμα δάση και με οικολογικό μελάνι.

Εκδ. Νεφέλη – «Τσαλαπετεινός», Δεκέμβριος 2017, μτφ. Θεόφιλος Μπαχτσεβάνης, 68 σελ. [Oh! Un livre qui fait des sons, 2017]

Ιστοσελίδα του συγγραφέα εδώ.

Δημοσίευση και στο Πανδοχείο των παιδιών, εδώ.