Πανδοχείο

Πλοκή: Η φήμη κυκλοφόρησε στη Μόσχα το καλοκαίρι του 1990: Ο Χόνεκερ δέχεται Εβραίους από τη Σοβιετική Ένωση, ένα είδος επανόρθωσης για το ότι η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας ουδέποτε είχε συμμετάσχει στις γερμανικές αποζημιώσεις προς το Ισραήλ. Σύμφωνα με την επίσημη ανατολικογερμανική προπαγάνδα, βλέπεις, ανεξαιρέτως οι πάλαι ποτέ ναζί ζούσαν στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας…Δεν άργησε να βουίξει ο κόσμος· όλοι ήταν ενήμεροι – όλοι, πλην ίσως του ίδιου του Χόνεκερ…Νέοι καιροί είχαν ανατείλει. Το να είσαι Εβραίος ισοδυναμούσε πια με κάρτα ελευθέρας εισόδου για τον απέραντο κόσμο, με πρόσκληση για μια καινούργια αρχή.

Γοητεία: Υποκλίνομαι στις ζωτικές δυνάμεις του συγγραφέα. Με την έννοια ότι, όχι απλώς πολέμησε καθημερινά ώστε να φτιάξει μια ολοκαίνουργια ζωή σε δύσκολες συνθήκες, αλλά και μετέτρεψε την περιπέτεια της ζωής του σε γραφή. Ξεκίνησε με ελάχιστα υπάρχοντα, χωρίς να γνωρίζει ούτε λέξη από γερμανικά και έφτασε να επιβιώνει κάνοντας κάθε δημιουργική δουλειά που του άρεσε: γράψιμο σε εφημερίδες (όπου και μια στήλη με αξιοπερίεργα συμβάντα της Βερολινέζικης καθημερινότητας αλλά και εξιστόρηση της καθημερινότητας ενός μετανάστη στην ενοποιούμενη Γερμανία), αναγνώσεις βιβλίων, ραδιόφωνο.

Από την άλλη, δε μπορώ να μην αναγνωρίσω τον ίδιο τον ρόλο της πόλης του Βερολίνου και του οργανωμένου τουλάχιστο στον τομέα αυτό γερμανικού κράτους (χαρακτηριστική η περίπτωση του γραφείου που τον ρωτούσε τι θα του άρεσε να κάνει ως επάγγελμα). Αυτή η πόλη αποδεικνύεται εντελώς φιλική προς τον χρήστη: ακόμα και ο πατέρας του, κουρασμένος να καραδοκεί οπλισμένος μες το σπίτι του επίδοξους ληστές στην παρακμιακή Μόσχα, εντάχτηκε αμέσως στους Εκρηκτικούς Μπουρδολόγους, ένα καμπαρέ όπου άτομα τρίτης ηλικίας σχολιάζουν σε δικές τους παραστάσεις την πολιτική και την κοινωνική επικαιρότητα!

Όμως τα προβλήματα ενός μετανάστη δεν έχουν τελειωμό και ο συγγραφέας τα εξιστορεί με πικρό χιούμορ και χαμογελαστή διάθεση. Όταν θέλει να κατακεραυνώσει, το κάνει με τις πιο φωτεινές λέξεις. Στο τέλος ξέρει πως ναι μεν τα κατάφερε, αλλά συνεχώς θα βρίσκει μπροστά του νέες σουρεαλιστικές καταστάσεις. Μαζί με τους ημέτερούς του αγωνίζονται να «εξευρωπαϊστούν», να επιβιώσουν στήνοντας απίστευτες επιχειρήσεις, αναζητούν σεξουαλικές ή γαμήλιες συντρόφους (όπως ο πρώην σημαιοφόρος του ρωσικού στρατού που βάζει αγγελία «Χαδιάρης αρκούδος ζητά χαδιάρικο ποντικάκι») και αφορμές να γιορτάζουν οτιδήποτε. Και η δυσκολότερη απόφαση είναι αν θα πολιτογραφηθεί ή όχι Γερμανός.

Γραφιστικά: Το βιβλίο χωρίζεται σε πενήντα μικρά, τρισέλιδα ή τετρασέλιδα κεφάλαια. Το καθένα έχει το δικό του θέμα, κι όλα συναποτελούν τις ψηφίδες της νέας ζωής του Βλάντιμιρ. Γραμμένα με εύκολη και κουβεντιαστή αλλά καθόλου πρόχειρη γλώσσα διαβάζονται μονορούφι, όπως ακούς τις περιπέτειες και τις αστείες ιστορίες ενός αγαπημένου φίλου.

Φάκελος φιλοξενούμενου: Μόσχα, 1967. Ηχολήπτης σε θέατρο και ραδιόφωνο, σπουδές δραματουργίας στη Μόσχα, μετανάστευση στο Ανατολικό Βερολίνο, όπως αναφέραμε, το 1990. Σήμερα ένας από τους πιο πλέον δημοφιλείς συγγραφείς της νέας γενιάς της ρώσικης και γερμανικής λογοτεχνίας. Ανάμεσα στα 12 βιβλία του (η Ρώσικη Ντίσκο ήταν το πρώτο) αξίζει να αναφερθούν τα Military music, ένας χιουμοριστικός επιτάφιος για την παλαιά Σοβιετική Ένωση, Legends and misconceptions of the 20th century: There was no sex in Socialism και I am not a Berliner: A travel guide for lazy tourists – τα δύο τελευταία με ευνόητο περιεχόμενο… Σήμερα έχει δική του ραδιοφωνική εκπομπή (Ο κόσμος του Βλάντιμιρ), τηλεοπτικό χρόνο, δικό του dance club και εξακολουθεί να ζει στο Prenzlauer Berg με την οικογένειά του. Θα τους ήθελα για γείτονες!

Μουσική: Και ποια είναι η Ρώσικη Ντίσκο; Το αποκορύφωμα των δραστηριοτήτων του Kaminer, που μαζί με τον Ουκρανό συνεργάτη του Yury Gurdzhi οργάνωσαν μαζί μια βραδιά στο Kaffee Burger για να γιορτάσουν την επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης με polka punk, klezmer ska και balalaika rock. Οι αρχικές βραδιές δεν πήγαιναν πάντα καλά και το μυστήριο ποτό Πούσκιν – Λάιτ δεν καταναλωνόταν, εφόσον οι περισσότεροι Ρώσοι τηρούσαν την παράδοση: έφερναν τα ποτά τους μαζί. Όμως με τον καιρό η εκδήλωση έγινε εβδομαδιαία και ιδιαίτερα αγαπητή στους κατοίκους της πόλης (πόσο μάλλον στους Ρώσους μετανάστες) και σήμερα έχει μόνιμη στέγη και κυκλοφορίες δίσκων όπως το Russendisko: Hits (2003), με συμμετοχές σχημάτων μεταναστευμένων στην Αμερική (Red Elvises ‘s Cosmonaut Petrov) ή το Άμστερνταμ αλλά κι όσων έμεινα πίσω, ονόματα όπως St Petersburg Ska-Jazz Review, διασκευές Kraftwerk (The Robots) και άλλα απερίγραπτα.

Αποσπάσματα:
Κάποια μέρα ιδιοκτήτης του σπιτιού εξαφανίστηκε κι άφησε τις γυναίκες μόνες. Το μπορντέλο έκλεισε. Μες την απόγνωσή της η Ντιάνα τηλεφώνησε στους δύο και μοναδικούς τακτικούς πελάτες της: πρώτα στο μάνατζερ ενός βερολινέζικου κλαμπ και μετά στον τεχνικό εξαερισμού… Αυτή τη φορά αποδέχτηκε την πρόταση γάμου. Ο τεχνικός εξαερισμού πήρε για μια βδομάδα αναρρωτική άδεια καθώς κι ένα δάνειο ύψους 5.000 μάρκων από τη Noris Bank. Στη συνέχεια, πήγαν μαζί στη Λευκορωσία, στο Γκοτσίκι, για να παντρευτούν. Εκεί ο Φρανκ ήρθε απ’ την πρώτη κιόλας στιγμή αντιμέτωπος με τα άγρια λευκορωσικά έθιμα. Από το σταθμό ακόμα τους έκλεψαν τις αποσκευές τους. Οι παράνυφες κατηγόρησαν την Ντιάνα για εσχάτη προδοσία και της μαύρισαν το μάτι. Αλλά κι ο Φρανκ δέχτηκε επίθεση από κάτι ντόπιους, για πατριωτικούς επίσης λόγους. Μετά όμως έγιναν όλοι καλοί φίλοι. Ο γάμος έγινε στη μεγαλύτερη αίθουσα του χωριού, στο γυμναστήριο του δημοτικού σχολείο. Ο Φράνκ αγόρασε πέντε κιβώτια βότκα για τους άντρες και πέντε κιβώτια πορτό για τις γυναίκες. Το γλέντι κράτησε δύο μέρες και θα κράταγε κι άλλο, αν δε τα χάλαγε όλα ο πατέρας της Ντιάνας. Μεθυσμένος από την πολλή χαρά και τη βότκα πήγε να πάρει ένα μπανάκι στον ποταμό Γκοτσίκι – και δεν ξαναγύρισε… Χωρίς να το πολυκαταλάβουν, ο γάμος κατέληξε σε κηδεία. (σ. 62-63)

Και ιδού πόσο καλά γνωρίζει η Γερμανία να πουλάει την Ιστορία της:
Είδαμε όλα όσα έχει να επιδείξει η πολιτιστική πρωτεύουσα [Βαϊμάρη]: τα φρεσκοβαμμένα παραπήγματα και τους αναστηλωμένους φούρνους του Μπούχενβαλντ, τα είκοσι ένα σκονισμένα φέρετρα του Σίλερ και του Γκαίτε, τα οποία και έβλεπες έναντι 10 μάρκων, όπως επίσης και τα διάφορα σπίτια τους. Και επιπλέον, την προσωπική συλλογή έργων τέχνης του Χίτλερ, το αρχείο Νίτσε αλλά και το Μουσείο Μελισσοκομίας καθώς και μια επετειακή έκθεση για το κυνηγοσκυλο της Θουριγγίας. Πήχτρα ο τόπος από τουρίστες. Κάθε κεντράκι και «αίθουσα Γκαίτε», κάθε WC και αναμνηστική ταμπελίτσα. (σ. 101-102)

Επισκεπτήρια: www.russentext.de/kaminer, http://www.russendisko.de/.

Συντεταγμένες: Wladimir Kaminer, Russendisko, 2000. Στα ελληνικά: εκδόσεις Κέδρος, 2006, σελ. 184. Μετάφραση: Σοφία Μιχαηλίδου, Βασιλική Τραχάνη

Πρώτη δημοσίευση σε: http://www.mic.gr/books.asp?id=14810