Πανδοχείο

Ασθματικές λίστες της απώλειας

Τη μέρα που την πρωτοείδα, ψιλόβρεχε. Το γκρενά της παλτό που σταματούσε στη μέση της γάμπας, τα νοτισμένα της μαύρα γοβάκια, με μπαρέτα στο ύψος του αστραγάλου, βηματισμός με σταθερό ρυθμό, ένα χρονόμετρο στα τσιμέντα των διαδρόμων, με συντόνισε στο βήμα της, άκουγα σαν μαγεμένος, συμμετρία, επιτέλους, μια συμμετρία, στη σχέση ώμων και λεκάνης, στήθους και οπισθίων, στις φάλαγγες των δαχτύλων, στην απόσταση των ματιών από τα πτερύγια της μύτης, όλα μια υπέροχη, κινούμενη συμμετρία που ταλαντευόταν απαλά σε κάθε μετατόπιση, ένα μαθηματικό ποίημα. [σ. 70 – 71]

To πλούσιο ψυχο – λεκτικό παραλήρημα του αφηγητή στο «Famous Blue Raincoat» είναι και δεν είναι ενδεικτικό των οκτώ παραληρηματικών διηγημάτων της συλλογής· είναι, από την πλευρά ακριβώς της ασθματικής έκφρασης όλων των ούτως ή άλλως λαχανιασμένων και καταχτυπημένων ψυχισμών· και δεν είναι, καθώς κάθε συμμετρία και κάθε κανονικότητα έχει οριστικά χαθεί από τις ζωές αφηγητών και αφηγημένων.

Τι οδηγεί λοιπόν τον συγκεκριμένο καταρρακωμένο χαρακτήρα σε καταρράκτες λέξεων; Η ψυχοφθόρα ζήλεια προς εκείνον που κατέκτησε την αγαπημένη του· μια ζήλεια που αν τον κατέτρωγε μια φορά όσο το απευκταίο συνέβαινε, τον βασανίζει στο πολλαπλάσιο τώρα που εκείνος δεν ζει. Συνεπώς ο ηττημένος μένει μόνος στην αρένα – νεκροταφείο, χωρίς καν αντίπαλο, προσπαθώντας με μαθηματικά αξιώματα, εικασίες και παράδοξα να κατανοήσει το τρίγωνο που του τρύπησε τη ζωή. Αν, άραγε, καταστραφεί το μνήμα του μνημονευόμενου θα μπορέσει το μισητό σχήμα να γίνει τελεία;

Νωρίτερα, ένας άλλος ηττημένος εραστής έχει εκτονώσει την δική του συντριβή για την χαμένη Μαρία «των όλων και πιο περσινών καλοκαιριών» στην εξαφάνιση του ζώου της, ικανοποιώντας την επιθυμία εκδίκησης αλλά και ειρωνείας, καθώς το άμοιρο ζώο θα βρίσκεται εν αγνοία της θαμμένο κοντά της («Χάσαμε τον Φούφη μας»). Αλλά υπάρχουν και οι έρωτες που μεταλλάσσονται χωρίς δόλο από τους συμβαλλόμενους. Στο σπαρακτικό «Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα» ο αφηγητής καταμετρά όλα όσα χάνονται από την κοινή ζωή με την γυναίκα του, καθώς εκείνη βυθίζεται στην εκφυλιστική απώλεια μνήμης: «…ένα μωσαϊκό που ξεκολλάνε κομματάκια κάθε μέρα, αυτό θα ’ναι η ζωή μας από δω και πέρα, θα ξηλώνεται, θα ξεφτίζει…»

Εκείνος όμως οργανώνει από την αρχή την ζωή τους, της γράφει τα απαραίτητα σε κίτρινα χαρτάκια Post – It και αναλαμβάνει να διασώσει το χτενάκι που πάντα την ομόρφαινε Το μόνο που ζητάει είναι «μια επίφαση συνέχειας, να παίζουν μαζί αυτό το κρυφτό» ή έστω να μπορεί να αποκωδικοποιεί το ύφος της, να μην το μαντεύει απλά. Όμως είναι αποφασισμένος: θα «αναλύει το αυτονόητο» και θα «καρφώνει τις κυριολεξίες» με την ύστατη ελπίδα πως «δεν μπορεί, κάτι θα μείνει, κάτι θα αντισταθεί, δεν είναι όλα χάρτινοι πύργοι, δεν είναι το «εγώ» ποτάμι να κυλήσει, να χαθεί, έχει όχθες, θα ’χει σύνορα…».

Οι συντετριμμένες μητέρες βρίσκονται κι αυτές στις πρώτες θέσεις στην σειρά των δραμάτων. Εκείνη στο «Σετ Ραπτικής» παρακολουθεί το παιδί της να λιώνει μέρα την μέρα σαν το κερί, από νευρική ανορεξία· «την χάνει σιγά σιγά και από τις αναμνήσεις, τις παίδεψε τόσο που ξεφτίσανε, γίναν φωτογραφίες και δεν αλλάζουν, δεν προσαρμόζονται στο παρόν. Απούσες κι αυτές». Χωρίς συμπαραστάτη, καθώς ο πατέρας ανήκει στο κατώτερο είδος των αντρών που νομίζουν πως καθάρισαν με το ψωμί της οικογένειας, ένας μόνιμος αναχωρητής· κι απομένει μόνη φύλακας στην Κόρη Λείψανο, στο φυλλοβόλο φυτό, το ανέγγιχτο από άντρα. Και ονειρεύεται να είναι γλύπτης να σμιλέψει το κορμί που εξαφανίζεται, ακόμα και να κόψει δικό της κρέας να της το κολλήσει.

Μια άλλη φτάνει στο σημείο κρυφά να γονατίσει στους δρόμους ζητιάνα για να βοηθήσει τον γιο της και την οικογένειά του, για να κρατήσει την αξιοπρέπειά του μπροστά στα παιδιά του, θύματα της κρίσης που έβαλε λουκέτο στα μικρά μαγαζιά, κλειδώνοντας στo σκοτάδι αμέτρητες ζωές, πολλές από τις οποίες είχαν εισέλθει αυτάρεσκα στον κόσμο του χρήματος, άρα και των χρεών («Για την ψυχή της μάνας μου»). Μια τρίτη αγωνίζεται να επανασυνδέσει τις θρυμματισμένες σχέσεις των παιδιών της – κοινή κατάληξη άλλων τόσων οικογενειών («Σηκωθείτε από τα κορεάτικα κρεβάτια μασάζ»). Κι η αποξένωση ανάμεσα στα αδέλφια, ίσως για λίγο ξεχαστεί αν ξαναβρεθούν στη μόνη τους κοινή πατρίδα, τις μοιρασμένες παιδικές αναμνήσεις («Βαλσαμωμένο ελάφι»). Για πόσο όμως; Αφού ούτε ο έρωτας πια δεν διαρκεί, θύμα της ταχείας εποχής του και της αδυναμίας (ή απροθυμίας) να τον δεχτούμε («Your hand in mine»).

Η συγγραφέας (γεν. 1983, το προηγούμενο, πρώτο βιβλίο της εδώ) επιλέγει για κάθε κείμενο κι ένα διαφορετικό στυλ λόγου, δημιουργώντας μια σύνθεση λογοτεχνικών ειδών, πειραματικών και μη. Διάλογοι, εικόνες, μονόλογοι, παραληρήματα, προσευχές, ημερολόγια, αποφθέγματα, στίχοι τραγουδιών, θραύσματα σκέψεων, διαφημίσεις, cut – ups και κολλάζ σκέψεων και φράσεων της καθημερινότητας, όλα με το λεξιλόγιο του 2013 και την γραμματική του εκάστοτε χαρακτήρα ολοκληρώνουν την ίδια την καταθρυμματισμένη σύγχρονη προσωπική και κοινωνική ζωή.

Η αδυναμία διαχείρισης των θλιβερών συμβάντων οδηγεί τους περισσότερους σε ακραίες συμπεριφορές, που συχνά στρέφονται κατά των συνανθρώπων, οδηγώντας την σύγχρονη κατάσταση της κοινωνικής ανθρωποφαγίας. Αλλά– κι αυτό τρομάζει εξίσου – τα «χτυπήματα της μοίρας» οδηγούν και στην ίδια την αυτοκαταστροφική τάση· κι εκεί ο καθένας αποδεικνύεται ιδανικός στην ολοκλήρωση του δικού του δράματος και στον προσωπικό του αφανισμό.

Και στις λέξεις, μια συμμετρία στις λέξεις, μια τελετουργία, η ίδια αφήγηση ζωής, ξανά και ξανά, με άλλη σειρά, τα ίδια κομμάτια σε άλλες θέσεις, ένα καλειδοσκόπιο αναμνήσεων που άνοιγε σε υπέροχα ομοιόμορφα μοτίβα, μετατόπιζε ελαφρά την επιφάνεια και εμφανιζόταν μια καινούργια εικόνα που εκτεινόταν επ’ αόριστον, τόσο λεπτά κεντημένη, ένας ιστός που με φυλάκισε στα αόρατα νήματά του, μισώ τις μεταφορές κι όμως αυτό ακριβώς συνέβη, έβλεπα τις λέξεις να χοροπηδούν γύρω μου, να παίρνουν τα θέση τους, και όταν τελείωνε το μάντρα βρισκόμουν μπλεγμένος αδιαχώριστα ανάμεσά τους, έβγαζα τα ακουστικά όταν έφευγε, κοιτούσα γύρω   μου και με έπνιγε το παράλογο, το άσχημο, το χυδαίο. [ σ. 71]. Η συνέχεια του αρχικού αποσπάσματος. Και η ύστατη παραμυθία όλων αυτών: οι λέξεις.

Εκδ. Πόλις, 2012, σελ. 105.

Υπό δημοσίευση: περιοδικό (δε)κατα, τεύχος 33 (καλοκαίρι 2013).