Πανδοχείο

Θεατρική Ομάδα Αρμαδίλλος

Η πόρτα του μπαρ κλείνει, με την Κασσάνδρα στο μέσον του. Μας πλησιάζει προτείνοντας πακέτα τσιγάρα. Την γνωρίζω καλά αυτή τη σκηνή, την ζω συχνά στην οδό Αθηνάς, μπροστά στην Αγορά, τη Νέα. Γυναίκες χωρίς άλλο ιδιαίτερο γνώρισμα σε πλησιάζουν συνωμοτικά για την διαφεύγουσα δοσοληψία. Αλλά ετούτη εδώ είναι μακιγιαρισμένη, φοράει κόκκινες μπότες, μας κοιτάζει διαπεραστικά και λάγνα. Θέλει να μας διηγηθεί την ιστορία της. Μας συστήνεται ως Κασσάνδρα, μας μιλάει για το Ίλιον, την οικογένειά της, τον τρωικό πόλεμο. Πώς;; Ο Έκτορας είναι αδελφός της αλλά και amorous boy, ξέρει απ’ την καλή και την ανάποδη την Εκάβη και την Αδρομάχη. Δηλαδή ξέρει πολλά – γελάμε αμήχανα, λέμε τι σκαρφίζεται κανείς για να κερδίσει την προσοχή μας – προτείνει κάτι κοινό, πασίγνωστο. Μας τους δείχνει και σε φωτογραφίες περιοδικών, τσαλακωμένων όπως στα κομμωτήρια, κάτι ψελλίζει για το Hotel Ilion.

Γεννήθηκε άντρας αλλά νοιώθει γυναίκα, πραγματοποίησε την μεταφορά αλλά όχι εντελώς. Ο Ευρυπίδης δεν μας τα είπε καλά, οι τραγικοί την παρουσίασαν ως υστερική, λάθος! Not woman not man complicated but not crazy. My personage not true. Slave του Αγαμέμνονα (Βασιλιά του Σεξ), ευπρόσδεκτη και στις κλίνες του Πάτροκλου, του Νέστορα, του Αίαντα, του Αχιλλέα, του Οδυσσέα (για τον τελευταίο τσάμπα). Αλλά αρκετά με τα των ενηλίκων! Στη φιλοσοφία της κυριαρχεί ο Bugs Bunny, το Tomorrow it’s another day, οι Abba, η Manchester United. Υπάρχει και ο Monsieur Flaubert, γουρούνι αλλά χρήσιμος χρηματοδότης, με αντάλλαγμα τις σαδιστικές του τέρψεις. Θα της άρεσε να κάνει ménage a trois με τον Αγαμέμνονα και την Κλυταιμνήστρα, αλλά η σκύλα δεν το δέχτηκε και την έκοψε κομμάτια. Οι τραγωδοί δεν έδειξαν τίποτα, έχουν το σύστημα να κρύβουν τη βία πίσω απ’ τη σκηνή, γι’ αυτό και μας αξίζει μια αναπαράσταση με το κραγιόν στο σώμα της. Μετά πετάχτηκαν τ’ απαυτά της στα σκυλιά. Life is a tragedy.

Αυτή η τόσο ελκυστική γυναίκα κάνει τόσα κόλπα για να γίνει πιστευτή, για να της δώσουμε σημασία; Οικειοποιείται τον δικό μας μύθο, ή αποτελεί την ιδανικότερη επαναφορά του; Μήπως θέλει να φωτίσει τη δική της οδύσσεια δίπλα στην ξεθωριασμένη απ’ το πολύ φως εξωραϊσμένη ιλιάδα; Τελικά όλες οι ιστορίες έχουν σεξ, πόλεμο, εξουσία, νικητές και χαμένους; Και η παιδικότητα (όπως και ο μύθος, ο παραμύθος, το παραμύθι, η παραμύθα) αποτελεί ένα ασφαλές καταφύγιο για κάθε καμένο απόκληρο; The winner takes it all, the loser has to fall ή Tomorrow is another day; Ποιο κρύβει μεγαλύτερες παγίδες και αυταπάτες.

Το έργο γράφτηκε από τον γαλλο-ουρουγουανό θεατρικό συγγραφέα Σέρχιο Μπλάνκο (πρώτο ανέβασμα έργου του στην Ελλάδα) και παρουσιάζεται στα  λανθασμένα, σπασμένα (και, εννοείται, απολύτως κατανοητά) αγγλικά του κάθε ξένου, που τα χρησιμοποιεί ως μόνο κι απαραίτητο εργαλείο επικοινωνίας κι επιβίωσης. Η ηρωίδα συνομιλεί για λίγο μαζί μας, αναζητά λίγη επικοινωνία, κάποτε και φιλία, όταν βέβαια δεν την διακόπτουν στο κινητό (50 ευρώ, άντε 40 συν το ταξί), κάποια στιγμή της δίνεται η ευκαιρία να φύγει αλλά ποιος έχει τη δύναμη της φυγής; Το μόνο που θέλει με τα στοιχειώδη της αγγλικά αλλά και την οικουμενική γλώσσα του βλέμματος και του σώματος είναι να μοιραστεί την ιστορία μιας σύγχρονης μεταφοράς και μετανάστευσης.

Διάρκεια 60΄/ Παίζει: Δέσποινα Σαραφείδου, σκηνοθ. Δέσποινα Σαραφείδου, Ευαγγελία Ανδριτσάνου, κοστ.: Λουκία Μινέτου, μουσ. επιμ.: Βασίλης Τσόνογλου./ Μπαρ Άνθρωπος, Γιατράκου 19 και Μεγάλου Αλεξάνδρου, Μεταξουργείο. / Παρ. – Σάβ. 21.15. Η πρώτη παράταση των παραστάσεων έχει προγραμματιστεί μέχρι τις 21 Μαΐου, αλλά πιθανότατα ακολουθεί και δεύτερη παράταση (βλ. τελική υποσημείωση), συνεπώς τηλ. 6942 220 045. / Φωτογραφίες (παράστασης και εδώ): Δημήτρης Γερακίτης.

Πρώτη δημοσίευση: εδώ.

Συζήτηση με την «Κασσάνδρα» Δέσποινα Σαραφείδου

Τι σχέση έχετε με την Κασσάνδρα του Μύθου; Την είχατε ποτέ διαβάσει ή  συναντήσει ή «συναντήσει»; Τι σχέση έχετε με την Κασσάνδρα του έργου;

Η Κασσάνδρα ήταν πάντα μια οικεία αναφορά – σε πρώτο επίπεδο, ο ρόλος στις τραγωδίες είναι ελκυστικός (το γεγονός πως είναι ξένη, η ανημποριά της, η απελπισία της…) – όμως κουβαλά κάτι που παρα-ξενίζει – για παράδειγμα, η Κασσάνδρα  των Τρωάδων στο μονόλογο της “τρέλας” της δεν μου μοιάζει ακριβώς Οφηλία, περισσότερο μου φέρνει στο νου μια ασυνείδητη σκηνοθεσία. Κι άλλες Κασσάνδρες με κυνηγούν. Η Κασσάνδρα και ο λύκος της Καραπάνου – ένα βιβλίο αγαπημένο κι ένα κείμενο που ελπίζω να δουλέψω για το θέατρο. Η Κασσάνδρα της Κρίστα Βολφ. Η Αλεξάνδρα του Λυκόφρονα. Όσο για την Κασσάνδρα του έργου, αναγνώρισα απ’ την αρχή μια κοινή στάση ζωής. Πολλή αφέλεια και πολλή επιθυμία.

Ένας κορμός της παράστασης είναι η ενσωμάτωση δυο ζωών (της μυθικής Κασσάνδρας και της σύγχρονης ηρωίδας) σ’ ένα πρόσωπο. Τι συνέβη; Η ηρωίδα ταυτίστηκε μαζί της, επιθυμεί να μας τραβήξει την προσοχή, παραφρονεί, ονειρεύεται;

Ας αποφασίσει ο θεατής γι’ αυτό. Νομίζω, κάθε Κασσάνδρα κι ένα αίνιγμα. Πρόκειται για δύο, τρεις ή δεκατρείς ζωές; Δεν ξέρω. Στο κείμενο συνωθούνται πολλαπλές όψεις της ανθρώπινης εμπειρίας.

Όταν μιλάω, στην Kassandra, ως ηθοποιός αλλά και ως πρόσωπο, αφήνω το λόγο να περνάει από μέσα μου και να δημιουργεί συνδέσεις, συσχετίσεις, συνειρμούς.

Πώς φτάσατε στο συγκεκριμένο θεατρικό κείμενο, τι σας έθελξε, τι σας προβλημάτισε, τι σας φόβισε;

Το έργο ήρθε μόνο του σ’ εμένα – ή μάλλον, μου το έφερε ο συγγραφέας του για να το παίξω.

Τι με γοήτευσε αρχικά; Η γλωσσική πενία του (είναι γραμμένο σε σπαστά, στοιχειώδη αγγλικά) και το μότο της Κασσάνδρας του, το “Tomorrow is another day”: απάρνηση της πραγματικότητας ή ύστατη γενναιότητα του χαμένου;

Τι με προβλημάτισε; Το κείμενο είναι ανοιχτό, δεν παρουσιάζει έναν συνεπή, συνεκτικό χαρακτήρα – είναι σαν αντανακλάσεις ενός προσώπου, σαν ξέφτια. Το ζήτημα λοιπόν ήταν πώς να αποδοθεί ένα τέτοιο πρόσωπο διατηρώντας την ανοιχτή δομή του.

Τι με φόβισε; Να μη βγει η Kassandra “θεατρική”, χάρτινη. Αναζητώ πάντα τη σάρκα. Έτσι, κατέφυγα σε μια πιο πρωτογενή, ενστικτώδη αντιμετώπιση του ρόλου.

Δεν είναι η πρώτη φορά που δοκιμάζεστε στο παγιδοφόρο είδος του μονολόγου (Το όνομά μου είναι Rachel Corrie από κείμενα της ίδιας, θεατρική διασκευή των Αλαν Ρίκμαν – Κάθριν Βίνερ, Σόνιετσκα της Μαρίνας Τσβετάγιεβα, σύνθεση κειμένου Δήμητρα Κονδυλάκη, Delirium Tremens του Θωδ  Εσπίριτου). Πώς είναι η συγκεκριμένη δοκιμασία;

Φοβιστική (αν ξεχάσεις τα λόγια σου, ποιος θα σε σώσει;…) αλλά και απελευθερωτική.

Στην ουσία ο ηθοποιός δεν είναι ποτέ μόνος. Γιατί παίζει με το χώρο, με το χρόνο.

Στο μονόλογο, καθώς δεν υπάρχει ο άνθρωπος-συμπαίκτης, αναδεικνύονται πιο απογυμνωμένα άλλες σχέσεις, π.χ. η σχέση με το αντικείμενο. Πρόκειται ίσως για την πιο καθαρή μορφή υπόκρισης, με την έννοια ότι ο ηθοποιός έχει την ευκαιρία να παρατηρήσει τον εαυτό του ενόσω δρα, να αποκτήσει συνείδηση των συστημάτων του (εννοώ το μυοσκελετικό, το κυκλοφορικό, το νευρικό κ.λπ.) ως οργανισμός, να συναισθανθεί το σώμα του ως εργαλείο. Βέβαια η λειτουργία του ηθοποιού είναι ίδια, και σε ένα έργο με περισσότερα του ενός πρόσωπα. Απλώς στο μονόλογο αναγκάζεται να βρεθεί ενώπιος ενωπίω.

Όσο για την Kassandra, στο συγκεκριμένο ανέβασμα, επιπρόσθετη δυσκολία και πρόκληση ήταν η έλλειψη ασφάλειας που προσφέρει η σκηνή. Από την άλλη, ήταν εξαιρετική άσκηση ετοιμότητας.

Όταν τελειώσουν οι παραστάσεις τι θα μείνει από την δική σας Κασσάνδρα σ’ εσάς; Τι θα θέλατε να μείνει στους θεατές;

Θα είμαι ίσως λίγο πιο ήσυχη απέναντι στο τρομακτικό γεγονός ότι μόνοι παράγουμε νόημα για τη ζωή μας. Θα κρατήσω ακόμα την αίσθηση της κοινότητας που μου χάρισαν όλοι οι συνεργάτες και οι φίλοι με τους οποίους δουλέψαμε για την παράσταση.

Ο θεατής για μένα είναι ο δεύτερος, ισότιμος πόλος της θεατρικής λειτουργίας. Και δρα αυτόνομα. Το μόνο  που μπορώ είναι να ελπίζω πως κάτι τον κινητοποίησε, τον άλλαξε.

Οι παραστάσεις αυτής της φάσης θα τελειώσουν. Αλλά η Kassandra θα έχει συνέχεια. Την περιμένω με περιέργεια.

Σημ. H συζήτηση δημοσιεύεται αποκλειστικά στο Πανδοχείο.  Επί του «πιεστηρίου», μια ακόμα παράταση της παράστασης, για το Π-Σ 27 και 28.5.

Προσθήκη 2012: Νέες παραστάσεις: 17 Φεβρουαρίου έως 24 Μαρτίου 2012. Ιστολόγιο και Facebook εδώ κι εδώ. Εταιρεία: 1+1=1.

Προσθήκη 10.2.2014: H Kassandra παρουσιάστηκε σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Νέα Υόρκη, Φίερ, Λουγκάνο, Πέγια, Μπίτολα, Πράγα, Ρέσεν, Στρούμιτσα, Σόφια, Μαδρίτη), και έλαβε τα βραβεία LEADING FEMALE ROLE AWARD (Apollon Theatre Festival, 2011), BEST INTERACTIVE PERFORMANCE AWARD (MonoAkt Festival of Monodrama, 2012), BEST ACTOR AWARD “ACTOR OF EUROPE 2012” (International Festival Actor of Europe, 2012).

Τώρα επιστρέφει στον Άνθρωπο, Γιατράκου 19 & Μεγ. Αλεξάνδρου (μετρό Μεταξουργείο). Από 31 Ιανουαρίου 2014 για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων. Τηλ: 6942 220045.Εδώ, video trailer. Εδώ, αποσπάσματα από την παράσταση και συνέντευξη του συγγραφέα και της ηθοποιού. Ιστολόγιο και Facebook εδώ κι εδώ.
Εταιρεία θεάτρου 1+1=1.