Πανδοχείο

Περί γραφής

Θα μας συνοδεύσετε ως την θύρα του τελευταίου σας βιβλίου;

Η «πλαστική άνοιξη» βγήκε από την ΕΚΑΤΗ το περασμένο καλοκαίρι. Είναι η πρώτη μου ποιητική συλλογή και ίσως το πιο αγαπημένο μου βιβλίο. Αγαπώ πολύ το πλαστικό και καθόλου την άνοιξη. Κάπως έτσι και τα τριάντα της ποιήματα. Σημάδια λατρείας και φόβων ετών τριάντα.

Θα μοιραστείτε μια μικρή παρουσίαση – εισαγωγή στο κάθε σας βιβλίο χωριστά (είτε σε μορφή επιγραμματικής παρουσίασης, είτε γράφοντας για το πότε, πώς, υπό ποιες συνθήκες και ποιους πόθους συνεγράφησαν);

Αλτσχάιμερ Trance: «Σταμάτα να αφαιρείς πραγματικότητα και να προσθέτεις όνειρα. Πάψε να ζεις αντιστρόφως ανάλογα»
Αρνητικό 13: «Θα είμαι ευτυχής. Θα είμαστε ευτυχείς».
Η κόκκινη πινέζα: Μαυροκόκκινη πινέζα και οικογενειακή αγάπη.
Το μπλε τριαντάφυλλο: Ονειρικά τριαντάφυλλά της αντίδρασης και της οικολογίας.
Πλαστική άνοιξη: «Όσο φουσκώνει η θάλασσα, φουσκώνουν κι οι ματαιότητες»

Έχετε γράψει σε τόπους εκτός του γραφείου σας/σπιτιού σας;

Στο μπαλκόνι και με το ζόρι. Ίσως γιατί το εκτός σπιτιού το έχει συνδυάσει με πιο εξωστρεφείς δραστηριότητες. Η μόνη φορά που άλλαξα περιβάλλον ήταν για το «Αρνητικό 13» το οποίο και γράψαμε με τη Μαίρη Γεωργίου. Ξεκινήσαμε με μέιλ το καλοκαίρι. Κάποια στιγμή πήγα στα Ζωνιανά και έπρεπε να στέλνω τα κείμενά μου από εκεί. Τώρα το βιβλίο μας έχει κάτι και από Κρήτη.

Σας ακολούθησε ποτέ κανένας από τους ήρωες των βιβλίων σας; Μαθαίνετε τα νέα τους;

Και να θέλω να κόψω τα πολλά πολλά μαζί τους, δύσκολο. Κάνουν τις γύρες τους στα αναγνωστικά μυαλά και επιστρέφουν στον τόπο του εγκλήματος για να μου τρίψουν τις εμπειρίες τους στη μούρη.

Ποιος είναι ο προσφιλέστερός σας τρόπος συγγραφής; Πώς και πού παγιδεύετε τις ιδέες σας;

Αυτό είναι το ενδιαφέρον, ότι δεν ξέρεις. Απλώς αλλάζει ξαφνικά ο τρόπος με τον οποίο βλέπεις κάτι που έχεις είτε μπροστά σου, είτε μέσα σου. Και τότε σε πονάει η κοιλιά σου, χτυπάει πιο γρήγορα η καρδιά σου και παθαίνεις κάτι σαν πανικό. Τα συμπτώματα σε οδηγούν στην καρέκλα και τον υπολογιστή σου από τον οποίο σηκώνεσαι μόνο όταν νιώσεις αυτή την μύχια ευχαρίστηση, τη σχεδόν χαρά. Εναλλακτικά, χαίρεσαι-βασανίζεσαι για μέρες οικειοθελώς και αυτοβούλως, με την ιδέα σου χωρίς ούτε καν να ανοίξεις τον υπολογιστή. Απλώς ξέρεις, έχεις αποφασίσει το επόμενό σου βήμα. Θα το κάνεις όποτε αποφασίσεις και να καθίσεις.

Εργάζεστε με συγκεκριμένο τρόπο; Ακολουθείτε κάποια ειδική διαδικασία ή τελετουργία; Επιλέγετε συγκεκριμένη μουσική κατά την γραφή ή την ανάγνωση; Γενικότερες μουσικές προτιμήσεις;

Ησυχία, ζέστη, χωρίς πολύ φως. Ιδανικά. Είμαι τόσο παρασυρμένη στη στιγμή που δεν με νοιάζουν και πολλά περιφερειακά.

Ποιες είναι οι σπουδές σας και πώς βιοπορίζεστε; Διαπιστώνετε κάποια εμφανή απορρόφηση των σπουδών και της εργασίας σας στη γραφή σας (π.χ στην θεματολογία ή τον τρόπο προσέγγισης);

Τελείωσα το τμήμα «Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας» του ΕΚΠΑ. Πήρα πτυχίο Λογοτεχνικής μετάφρασης και μετάφρασης ανθρωπιστικών επιστημών από την INALCO και τώρα κάνω μεταπτυχιακό Πολιτιστικής Διαχείρισης στην Πάντειο. Έχω δουλέψει στο τμήμα παιδικού βιβλίου της Fnac, στην Audio Visual, τη Nova και την Good Brothers στο τμήμα του Υποτιτλισμού και με το 0-6 στο τμήμα της μεταγλώττισης. Όταν ζούσα στη Λιόν, ήμουν στη θεατρική ομάδα Cie Traverses Αυτό τον καιρό κάνω μαθήματα γαλλικών και ασχολούμαι με τα βότανα, τα αρωματικά φυτά και τα παραδοσιακά προϊόντα στην εταιρία cretan herbs. Όλα συνδέονται, είναι μία ζωή. Πχ το διήγημα «το σπίτι του Δούναβη» που υπάρχει στη συλλογή “Αλτσχάιμερ Trance” , το έγραψα με αφορμή μια Βουλγάρα καθαρίστρια που συναντούσα ορισμένα πρωινά. Εγώ ξεκινούσα τη βάρδια, εκείνη μόλις είχε τελειώσει και κάπου εκεί συστηθήκαμε. Τη θυμάμαι πάντα να στρώνει τα μαλλιά τας στις οθόνες των σβηστών προς πώληση τηλεοράσεων.

Γράφετε πεζογραφία και πρόσφατα και ποίηση. Θα συνεχίσετε να ισορροπείτε ανάμεσα στα δύο; Βλέπετε κάποιο να επικρατεί;

Πριν βγει η «πλαστική άνοιξη» είχα πει πως θα βγάλω μόνο μια ποίηση και τέλος. Και ήμουν σίγουρη. Τώρα, δεν είμαι και τόσο.

Η συγγραφή, από την άλλη, παιδικής λογοτεχνίας …

… είναι η μεγαλύτερη χαρά. Μακάρι να είχαν προχωρήσει πιο γρήγορα οι εκδόσεις των παραμυθιών που έχω ήδη ετοιμάσει αλλά..καθυστερήσεις βλέπετε.

Αν είχατε σήμερα την πρόταση να γράψετε μια μονογραφία – παρουσίαση κάποιου προσώπου της λογοτεχνίας ή γενικότερα ποιο θα επιλέγατε;

Σήμερα θα επέλεγα την Ζέλντα Φιτζέραλντ.

Τι γράφετε τώρα;

Το μυαλό μου είναι στα επόμενα βιβλία που θα κυκλοφορήσουν άμεσα και νομίζω πως θα γράψω πάλι αφού τα δω τυπωμένα.

Περί ανάγνωσης

Αγαπημένοι σας παλαιότεροι και σύγχρονοι συγγραφείς.

Adonis, Bobin, Koltes.

Αγαπημένα σας παλαιότερα και σύγχρονα βιβλία.

Θα πω για τα δυο πιο πρόσφατα που διάβασα με τα οποία έπαθα ακαριαία αγάπη. «Μαμά κι εγώ δεν σ’ αγαπώ» της Μαργαρίτας Φρανέλη. «Στο έλεος του κυκλώνα» του Λοράν Γκοντέ.

Αγαπημένα σας διηγήματα.

Οι Δουβλινέζοι.

Σας έχει γοητεύσει κάποιος σύγχρονος νέος έλληνας λογοτέχνης;

Κατερίνα Έσσλιν, Κων/να Τασσοπούλου, Βάσια Τζανακάρη, Μαρία Φακίνου. Τους κυρίους θα τους αναφέρουμε την επόμενη φορά.

Αγαπημένος ή/και ζηλευτός λογοτεχνικός χαρακτήρας.

Αγαπώ την Τερέζα Ρακέν γιατί την ήθελα αλλιώς. Γιατί εκείνη την ήθελε αλλιώς.

Αγαπημένο σας ελληνικό λογοτεχνικό περιοδικό, «ενεργό» ή μη; Κάποιες λέξεις για τον λόγο της προτίμησης;

Έχω σίγουρα κάποια τεύχη του ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ και του ΔΙΑΒΑΖΩ. Η εμπειρία μου στην ανάγνωση λογοτεχνικών περιοδικών είναι ελάχιστη.

Τι διαβάζετε αυτό τον καιρό;

Αγοράζω, αγοράζω, τα ξεφυλλίζω, τα κοιτάω με τις ώρες αλλά τις τελευταίες μέρες δεν είμαι στην κατάσταση της απαιτούμενης διαύγειας, συγκέντρωσης και υπομονής.

Διαβάζετε λογοτεχνικές παρουσιάσεις και κριτικές; Έντυπες ή ηλεκτρονικές; Κάποια ιδιαίτερη προτίμηση στις μεν ή (και) στις δε;

Πολύ αποσπασματικά, πολύ τυχαία. Κυρίως στο ίντερνετ. Αν δεν έχω διαβάσει το εν λόγω βιβλίο, με τίποτα.

Θα μας γράψετε κάποια ανάγνωση σε αστικό ή υπεραστικό μεταφορικό μέσο που θυμάστε ιδιαίτερα; [μέσο – διαδρομή – βιβλίο – λόγος μνήμης]

550/Τελευταίο λεοφορείο/Πάντειος-Μαρούσι. Διαβάζω Μίλτο Σαχτούρη και το ποίημα του «ο Χέμινγουέι»

Αυτή την Τίγρη
Αυτό το τέρας
Την ψυχή μου
(έλεγε συχνά ο Χέμινγουέι)
Θα την σκοτώσω.

Παίρνω την ίδια απόφαση για φονικό και δεν θα το μάθει ποτέ ο διπλανός επιβάτης. Υπερκετιμημένη η εγγύτητα των σωμάτων.

Περί μετάφρασης

Διακονείτε και το κοπιώδες έργο της μετάφρασης. Εργάζεστε με συγκεκριμένο τρόπο; Τι είδους σχέση συνδέει τον μεταφραστή και τον συγγραφέα που ο πρώτος μεταφράζει;

Είναι σαν να διαβάζεις πρώτος τα κρυφά ημερολόγια κάποιου τελείως ξένου, να γνέφεις το κεφάλι όλος κατανόηση, να του ανταπαντάς με τρυφερότητα και μετά να γίνεστε friends for life. Αλληλεπίδραση παλλόμενη και παρούσα.

Μπορείτε να μας μιλήσετε για τα βιβλία που μεταφράσατε; Για την μεταφραστική τους εμπειρία, τις ηδονές, τις δοκιμασίες τους.

Είναι πάντα ηδονικό να σου εμπιστεύεται κάποιος τις λέξεις του. Κι ας ξέρεις ότι δεν είσαι δική του προσωπική επιλογή. Η ηδονή είναι από μόνη της δοκιμασία. Όπως και η αόρατη εμπιστοσύνη και ο εκ γενετής σεβασμός που υπάρχει στην αναπτυσσόμενη συνομιλία.

Εργάζεστε με συγκεκριμένο τρόπο; Ακολουθείτε κάποια ειδική διαδικασία ή τελετουργία; Επιλέγετε συγκεκριμένη μουσική κατά την ανάγνωση και την μετάφραση; Γενικότερες μουσικές προτιμήσεις;

Η μουσική κατά την ανάγνωση ή τη μετάφραση, μου είναι τρομερά ενοχλητική. Όταν είσαι έφηβος στα 90’s, το grunge παραμένει η παντοτινή σου αγάπη. Η δική μου τουλάχιστον. Η καλύτερη προτίμηση όμως είναι η κάθε νέα μικρή μουσική σου ανακάλυψη.

Υπάρχουν συγκεκριμένοι συγγραφείς με τη μετάφραση των οποίων θα επιθυμούσατε να αναμετρηθείτε;

Θέλω τόσο να μεταφράσω ποίηση, ακούει κανείς; Μίριελ Στιούαρτ απ’ τις πρώτες.

Τις περισσότερες φορές ο μεταφραστής τίθεται στο περιθώριο. Τα φώτα στρέφονται αποκλειστικά στον συγγραφέα, ενώ σπάνια οι κριτικές αναφέρονται στο έργο του. Για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό και τι θα προτείνατε ώστε να έχει τη θέση που του αρμόζει;

Ο συγγραφέας είναι ο δημιουργός, δικά του είναι τα φώτα. Η δουλειά του μεταφραστή δεν χρειάζεται να είναι λαμπερή. Λαμπρή ναι, λαμπερή όχι. Νομίζω ότι έχει όση αναγνώριση χρειάζεται.

Από την άλλη οι επιμελητές και διορθωτές τίθενται σε ακόμα μεγαλύτερη «αφάνεια». Τι προβλήματα παρουσιάζει η συνεργασία μαζί τους και ποια θα ήταν η ιδανικότερη μορφή της;

Ο επιμελητής θα φροντίσει την δική σου βερσιόν και τις δικές σου μεταφραστικές επιλογές. Και ναι, πρέπει να υπάρχει επικοινωνία προτού φτάσουμε στην έκδοση του βιβλίου. Πράγμα που δεν συμβαίνει σε όλους τους εκδοτικούς. Άδικό, λάθος και στείρο. Οι λέξεις είναι για να πηγαινοέρχονται.

Σας ακολούθησαν ποτέ ήρωες των βιβλίων που μεταφράσατε; Μάθατε τα νέα τους;

Από το «Διπλό Παιχνίδι» και μετά θέλω να πάω στο Τελ Αβίβ. Όχι για να συναντήσω τον ντετέκτιβ ήρωα αλλά τον ίδιο τον συγγραφέα Lapid. Ξεχνάω τα ονόματα των ηρώων, θυμάμαι όμως τις εμμονές, τις φοβίες και τις αγάπες του. Κάποιες, ενίοτε γίνονται και δικές μου.

Περί αδιακρισίας

Παρακολουθείτε σύγχρονο κινηματογράφο ή θέατρο; Σας γοήτευσε ή σας ενέπνευσε κάποιος σκηνοθέτης, ταινία, θεατρική σκηνή;

Υποσυνείδητη έμπνευση είναι ίσως όσα αγαπάς. Σίγουρη έμπνευση είναι μια στιγμή που σε ακολουθεί. Μια τέτοια είναι ο χορός της πλαστικής σακούλας στην ταινία “American Beauty”.

Η μάνα του «Ρέκβιεμ για ένα όνειρο» που χάνει λίπος και δέρματα δια εφήμερης αφορμής, ορκίζομαι πως δεν θα με αποχωριστεί ποτέ. Το ίδιο και ο μονόλογος της Βερονίκ στην ταινία «Η μαμά και η πουτάνα» του Ζαν Εστάς. Δεν είναι σύγχρονος κινηματογράφος, μιας και μιλάμε για 70’s και γαλλική nouvelle vague, είναι το ποστ μαγιάτικο παραλήρημα μιας νέας γυναίκας που θέλει και την ονειρική αγάπη και την σεξουαλική έκφραση. Και τα θέλω και τα δύο, απόλυτα και επιτακτικά. Αν δεν είναι αυτό σύγχρονο…

Το θέατρο με μελαγχολεί. Τα λεπτά της παράστασης είναι ο αγώνας των συντελεστών να νικήσουν το θανάσιμο τέλος. Κάτι από αυτό ελπίζεις κι εσύ ως θεατής. Η ανάγνωση θεατρικών, με ηρεμεί περισσότερο. Και μόνο που έχω τα έργα τουΤένεσι Ουίλιαμς σαν pillow books, με παρηγορεί. Και η παρηγοριά μπορεί να έρθει από τις πιο αλλόκοτες σχέσεις, όπως αυτή μεταξύ μιας οικογένειας πιθήκων. Ο κύριος πίθηκος κάνει γενέθλιο δώρο στη γυναίκα του έναν κατοικίδιο άνθρωπο. Πρόκειται για ένα μονόπρακτο του βέλγου Πολ Εμόντ. Το δουλέψαμε στη Λυόν, το μετέφρασα και τώρα μαζί με υπόλοιπα οκτώ του ιδίου στήθηκε από την Έφη Νιχωρίτη και το θέατρο ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΣ μια παράσταση υπό τον τίτλο «επίγειος παράδεισος». Ακόμα ακούω την περασμένη αλυσίδα από τα μέλη του να χτυπά σε κάθε του κίνηση. Κίνηση που σαν να σου επιβεβαιώνει την απουσία ελεύθερης βούλησης.

Οι εμπειρίες σας από το διαδικτυώνεσθαι;

Εκεί έξω παίζει πολλή μοναξιά/παράλληλο σύμπαν/ντροπές κι ευγνωμοσύνες.

Αν κάποιος σας χάριζε την αιώνια νιότη με αντίτιμο την απώλεια της συγγραφικής ή αναγνωστικής σας ιδιότητας, θα δεχόσασταν τη συναλλαγή;

Define youth first και το συζητάμε..

Στις εικόνες: Zelda Fitzgerald, Adonis, Christian Bobin, Bernard Koltes, Veronique [La maman et la putain], Tennessee Williams.