Πανδοχείο

Περί γραφής

Θα μας συνοδεύσετε ως την θύρα των δύο βιβλίων σας;

Φοβάμαι ότι θα χάσω το δρόμο ακόμη κι εγώ…

Πότε, πώς, υπό ποιες συνθήκες και ποιους πόθους συνεγράφησαν);

Ο Βίος ιδεόληπτος, το πρώτο μου βιβλίο, είναι μια συλλογή αφηγημάτων, οι πρώτες μου απόπειρες σ’ αυτό το είδος, κείμενα που σε μια επανέκδοση θα αναλάβουν και τις μεταβολές τους, αυτές που έχουν ήδη υποστεί στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή μου. Το δεύτερο Τα γράμματα της Ντόρας είναι ένα μυθιστόρημα που βασίζεται σ’ ένα πραγματικό αρχείο  αλληλογραφίας, της δεκαετίας του 50, τα γράμματα μιας  ερωτευμένης γυναίκας, Αυτό βέβαια που διαβάζει ο αναγνώστης δεν είναι το αρχειακό υλικό, αλλά η λογοτεχνική του εκτροπή, η μετατόπιση του, ο εκτοπισμός και εντοπισμός του σε μια άλλη τοπική, σ’ ένα εντελώς άλλο πεδίο, σ’ αυτή τη σκηνή της λογοτεχνίας. Είχε μια πυρηνική αλήθεια ο λόγος της Ντόρας, την αλήθεια του άλλου, κι αυτό ήταν κάτι που με συνεπήρε απ’ τη πρώτη στιγμή.

Έχετε γράψει σε τόπους εκτός του γραφείου σας/σπιτιού σας;

Γράφω πάντα στο σπίτι. Εκεί όπου ελέγχω το περιβάλλον και τις οχλήσεις του. Έχω ένα πρόβλημα συγκέντρωσης, το παραμικρό μπορεί να με αποσπάσει.  Αλλά και για έναν ακόμη λόγο, πιο σημαντικό, επειδή το μεγαλύτερο μέρος του συγγραφικού μου έργου είναι θεωρητικό, ανεξαρτήτως του τι έχει εκδοθεί μέχρι σήμερα, έχω ανάγκη και την υποδομή της βιβλιοθήκης μου.

Σας ακολούθησε ποτέ κανένας από τους ήρωες των βιβλίων σας; Μαθαίνετε τα νέα τους;

Όλοι οι ήρωες των βιβλίων μου είμαι εγώ. Δεν χρειάζεται έτσι να μ’ ακολουθήσει κανείς.

Ποιος είναι ο προσφιλέστερός σας τρόπος συγγραφής; Πώς και πού παγιδεύετε τις ιδέες σας;

Γράφω αργά και πάντα σ’ ένα τετράδιο πρώτα που καταλήγει ένα μουτζουρωμένο   παλίμψηστο και από εκεί μετά τα περνάω στον υπολογιστή μου. Μια διαδικασία που δεν είναι όμως μια αδιάφορη, παθητική αντιγραφή γιατί εκεί κάνω αυτόματα και την πρώτη επεξεργασία του κειμένου μου. Πολλές φορές αυτό που γράφεται στην οθόνη δεν έχει καμία σχέση με το κείμενο που αντιγράφεται απ’ το τετράδιο.

Εργάζεστε με συγκεκριμένο τρόπο; Ακολουθείτε κάποια ειδική διαδικασία ή τελετουργία; Επιλέγετε συγκεκριμένη μουσική κατά την γραφή ή την ανάγνωση; Γενικότερες μουσικές προτιμήσεις;

Όπως είπα και πιο πάνω έχω τεράστιο πρόβλημα συγκέντρωσης, όχι μουσική ούτε αναπνοή ζώντος δεν θέλω ν’ ακούω. Ιδανικό περιβάλλον εργασίας για μένα θα ήταν μια νεκρή ζώνη πολλών χιλιομέτρων. Αλλά και γενικότερα όμως δεν είμαι μουσικόφιλος, μπορώ άνετα να ζήσω και χωρίς μουσική.

Έχετε γράψει ποτέ ποίηση. Αν όχι, για ποιο λόγο;

Έχω γράψει, όπως όλοι. Αλλά δεν θεωρώ και τον εαυτό μου ποιητή. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν σέβομαι τα ποιήματα μου, ή ότι δεν αναγνωρίζω την ποιητική έδρα της καταγωγής τους.

Αν είχατε σήμερα την πρόταση να γράψετε μια μονογραφία – παρουσίαση κάποιου προσώπου της λογοτεχνίας ή γενικότερα ποιο θα επιλέγατε;  

Του Μωρίς Μπλανσώ. Ο χώρος της λογοτεχνίας, ήταν το βιβλίο που με σφράγισε και μου αποκάλυψε την εμπειρία της γραφής. Αλλά δεν είμαι όμως ο τύπος που θα κάτσει να κάνει τη μονογραφία ενός δημιουργού και μάλιστα τέτοιου βεληνεκούς. Αυτό απαιτεί μια ακαδημαϊκή συγκρότηση που εγώ ευτυχώς, δεν την έχω…

Τι γράφετε τώρα; 

Μόλις τέλειωσα δύο βιβλία μου. Το δεύτερο μυθιστόρημα μου, το Αγαπημένη μου Lyda, που βασίζεται κι αυτό, όπως και Τα γράμματα της Ντόρας, σ’ ένα πραγματικό αρχείο και μια συλλογή δοκιμίων αρχιτεκτονικής θεωρίας, με τον τίτλο Η ετεροτοπία της Καλύβας, που θα χει κυκλοφορήσει μέχρι το φθινόπωρο. Και ευρισκόμενος πάντα βέβαια υπό τις επιταγές των Λεξημάτων που ναι για μένα το διαρκές συγγραφικό μου project.

Περί ανάγνωσης

Αγαπημένοι σας παλαιότεροι και σύγχρονοι συγγραφείς.

Υπάρχει μια ιερή ή ανίερη τριάδα, μέσα στον 20ο αιώνα, στην οποία συχνά καταφεύγω και αναφέρομαι: ο Μωρίς Μπλανσώ, ο Ζορζ Μπατάιγ και ο Πιέρ Κλοσόβσκι. Το έργο τους δεν δοκίμασε απλώς την εμπειρία της γραφής αλλά και τα όρια της κατανόησής της, μαζί κι αυτά της δικής μου.

Αγαπημένα σας παλαιότερα και σύγχρονα βιβλία.

Η Μαντάμ Εντουαρντά και η Ιστορία του ματιού του Μπατάιγ, Ο Θωμάς ο σκοτεινός και Ο τελευταίος άνθρωπος του Μπλανσώ, Οι Νόμοι της φιλοξενίας του Κλοσόβσκι, το Μίλησε Μνήμη του Ναμπόκοφ, Ο Σωσίας του Ντοστογιέφσκι, Το Κόκκινο και το Μαύρο του Σταντάλ, Η αισθηματική αγωγή του Φλομπέρ, το Τι γυρεύω εδώ του Τσάτουιν, η Ζυστίν του ντε Σαντ, Ο πεθαμένος και η ανάσταση του Πεντζίκη, τα έργα του Χειμωνά, αλλά βεβαίως και θεωρητικά κείμενα, κυρίως του 20ου αιώνα, όπως το έργο του Ντεριντά, του Μπωντριγιάρ, του Λακάν και που μερικά απ’ αυτά τα διαβάζω ευχαρίστως και ως μυθιστορήματα, τίτλοι ων ουκ έστι αριθμός που τείνουν  προς αυτό το ελευσόμενο βιβλίο για το οποίο μιλούσε κάπως μελαγχολικά ο Μπλανσώ. Αυτές οι λίστες δεν έχουν τέλος και γι αυτό νομίζω δεν έχουν και νόημα.

Σας έχει γοητεύσει κάποιος σύγχρονος έλληνας λογοτέχνης;

Δεν φημίζομαι για την ελληνομάθεια μου, αλλά ο Ν.Γ. Πεντζίκης, ο Γιώργος Χειμωνάς και ο Δημήτρης Δημητριάδης, είναι μεγάλες στιγμές της αναγνωστικής μου εμπειρίας.

Αγαπημένος ή/και ζηλευτός λογοτεχνικός χαρακτήρας.

Η Ανιές της Αθανασίας του Κούντερα.

Αγαπημένο σας ελληνικό λογοτεχνικό περιοδικό, «ενεργό» ή μη; Κάποιες λέξεις για τον λόγο της προτίμησης;

Δεν μου αρέσουν ιδιαίτερα τα περιοδικά, αλλά θα ήθελα να αναφερθώ σ’ ένα καινούργιο περιοδικό, το a glimpse of, της συγγραφέως Δήμητρας Ιωάννου. Ένα περιοδικό για την πειραματική λογοτεχνία, μοναδικό δείγμα στον ελληνόγλωσσο χώρο.

Τι διαβάζετε αυτό τον καιρό;

Τα ονόματα του Πατρός, του Ζακ Λακάν.

Διαβάζετε λογοτεχνικές παρουσιάσεις και κριτικές; Έντυπες ή ηλεκτρονικές; Κάποια ιδιαίτερη προτίμηση στις μεν ή (και) στις δε;

Παρουσιάσεις σπάνια. Κριτικές ποιος κάνει;

Περί αδιακρισίας

Παρακολουθείτε σύγχρονο κινηματογράφο ή θέατρο; Σας γοήτευσε ή σας ενέπνευσε κάποιος σκηνοθέτης, ταινία, θεατρική σκηνή;

Επιδράσεις απ’ αυτούς τους χώρους υπάρχουν αλλά δεν είναι εύκολα εντοπίσιμες μέσα σ’ ένα συγγραφικό έργο. Σίγουρα πάντως δεν μπορώ να τις εντοπίσω εγώ στο δικό μου, το όποιο αυτό… Αλλά οι ατάκες από το Θάνατο στη Χιροσίμα για παράδειγμα ή από την Κόκκινη έρημο του Αντονιόνι, ο μετεωρισμός τους, μου έχουν αποδώσει μια ατμόσφαιρα στην οποία και προστρέχω συχνά. Μ’ αρέσει επίσης πολύ ο αργός  χρόνος στον κινηματογράφο, όπως ας πούμε το έργο του Ταρκόφσκι, ή ο παλιός γιαπωνέζικος κινηματογράφος. Μια αργή δράση στα όρια της ακινησίας που όμως δεν ακινητεί. Το έργο τέχνης είναι μια καθηλωτική στιγμή μέσα στον χρόνο, μια παύση και όχι αυτή η υστερία της en direct απεικόνισης  που έχει καταλάβει τη σύγχρονη τέχνη.

Οι εμπειρίες σας από το διαδικτυώνεσθαι;

Το ίντερνετ μ’ έκανε άνθρωπο :)

Αν κάποιος σας χάριζε την αιώνια νιότη με αντίτιμο την απώλεια της συγγραφικής ή αναγνωστικής σας ιδιότητας, θα δεχόσασταν τη συναλλαγή;

Θα τη δεχόμουν και με πιο ρεαλιστικές υποσχέσεις κι εδώ ο Νίτσε θα συμφωνούσε μαζί μου…

Στις εικόνες: Μaurice Blanchot, Pierre Klossowski, George Bataille, Γ.Π. Πεντζίκης, Jean Braudrillard, Andrei Tarkovsky, Deserto Rosso [Michelangelo Antonioni].