Πανδοχείο

Ο ερωτισμός της υποταγής και η λίμπιντο της αβουλίας

Όσο περιδιάβαζα τα δωμάτια κατεβαίνοντας τη σειρά των αριθμών τόσο τα πόμολα των συρταριών, οι ετικέτες των δοκιμαστικών σωλήνων, τα δείγματα και η ατμόσφαιρα που βασίλευε μέσα στους χώρους απέπνεαν παλαιότητα. Περπατώντας ανάμεσα στα ερμάρια είχα την αίσθηση ότι ο συσσωρευμένος χρόνος χόρευε απαλά κάτω απ’ τα πόδια μου σε στρόβιλους, σαν σκόνη από χιόνι. [σ. 84]

 Η αφηγήτρια εργάζεται σ’ ένα εργοστάσιο δειγμάτων εδώ κι ένα χρόνο. Προηγουμένως εργαζόταν σε εργοστάσιο αναψυκτικών ενός εξοχικού χωριού. Οι μέρες της ήταν ανέφελες, «λουσμένες στο γλυκό άρωμα της γκαζόζας» μέχρι την στιγμή που το δάχτυλό της πιάστηκε ανάμεσα στη δεξαμενή του αναψυκτικού και τον ιμάντα μεταφοράς. Η σιωπή κυριάρχησε παντού και το ανθρακούχο νερό βάφτηκε ρόδινο. Ο σοβαρός τραυματισμός αποφεύχθηκε αλλά μια λεπτή ισορροπία είχε για πάντα διαταραχτεί: το ακραίο κομμάτι σάρκας του παραμέσου δαχτύλου της είχε χαθεί. Έμενε μόνο η εικόνα της μαλακής, σαν φλούδα από κεράσι, σάρκας που χανόταν σε αργή κίνηση μέσα στον χυμό του αναψυκτικού, ανάμεσα στις φυσαλίδες. Η νεαρή γυναίκα έπαψε να πίνει αεριούχα ποτά και σταμάτησε την δουλειά της στο εργοστάσιο.

Η περιπλάνησή της στην πόλη την οδηγεί σ ένα παλιό και ερημωμένο κτίριο, σαν έτοιμο για κατεδάφιση και στο χαρτί της εισόδου: «Ζητείται υπάλληλος γραφείου. Βοηθός στην παραγωγή δειγμάτων». Ο κύριος Ντεσιμάρου την ξεναγεί στο εσωτερικό με τα αμέτρητα μικρά δωμάτια και τον εσωτερικό κήπο. Το αλλοτινό οικοτροφείο κοριτσιών έχει μετατραπεί σε εργαστήριο ταρίχευσης αναμνήσεων, που εσωκλείονται σε μπουκάλια με σκοπό την ασφαλή τους διατήρηση αλλά και την πλήρη απαλλαγή του μνήμονος. Το νόημα των δειγμάτων, λέει ο κύριος Ν., είναι να σφραγίζουν, να χωρίζουν και να δίνουν ένα τέλος.

Οι επισκέπτες ζητούν την δημιουργία δειγμάτων κάθε είδους μνήμης, φέρνοντας μια απεριόριστη ποικιλία πραγμάτων. Ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι φέρνει μύκητες από τα ερείπια αποτεφρωμένου σπιτιού, για να σφραγίσει σ’ έναν δοκιμαστικό σωλήνα όλα όσα χάθηκαν στη φωτιά. Μια άλλη γυναίκα ζητά να φυλακιστεί η μουσική από μια παρτιτούρα του πρώην εραστή της, ώστε να ξεχάσει οριστικά τον ήχο της. Η νεαρή γυναίκα φέρνει εις πέρας το έργο της υποδοχής των επισκεπτών, της παραλαβής των στοιχείων και καταγραφής των δειγμάτων.

Τα παλιά δωμάτια ανάδιναν μια αλλόκοτη μυρωδιά. Ήταν μια οσμή καινούργια για μένα, μια οσμή που δεν μπορούσα να τη συγκρίνω με καμία απ’ αυτές που ήξερες, μια οσμή που δεν ήταν όμως δυσάρεστη. Σαν ένα μείγμα από ψήγματα το παρελθόντος που είχαν δραπετεύσει από τα δείγματα μέσα στα οποία ήταν φυλακισμένα και επέπλεαν τώρα σκόρπια στην ατμόσφαιρα. Σε κάθε βαθιά ανάσα, εκείνη η μυρωδιά μου γέμιζε τα πνευμόνια. [σ. 85]

Ένα απόγευμα ο κύριος Ν. οδηγεί την υπάλληλό του στην αίθουσα των λουτρών που βρίσκεται στα κατάβαθα του ισογείου. Η στεγνή επιφάνεια της μπανιέρας ένα αίσθημα ερήμωσης και μελαγχολίας ενώ οι αποξηραμένες βρύσες και ντουσιέρες μοιάζουν περισσότερο με κάποιου πρωτοποριακού ύφους διακόσμηση παρά με λουτρικές εγκαταστάσεις. Εκεί της δωρίζει ένα ζευγάρι μαύρα δερμάτινα παπούτσια με μια κομψή καμπύλη στο μπροστινό μέρος κι ένα καλαίσθητο μαύρο λουράκι. Της βγάζει ο ίδιος τα παπούτσια και της τα φοράει με σχεδόν τελετουργικές κινήσεις.

Τα πόδια μου, γυμνά, βρίσκονταν τώρα μέσα στα χέρια του. Είχε αρπάξει τις γάμπες μου τόσο σφιχτά που δεν γινόταν να κουνήσω το κορμί μου. Δεν μπορούσα να κάνω τίποτε άλλο απ’ το να έχω το βλέμμα καρφωμένο στα παλιά μου παπούτσια που είχαν πέσει στον πάτο της μπανιέρας, με τα πόδια κρεμασμένα ν’ αγγίζουν τους αρμούς ανάμεσα στα πλακάκια. […] Τότε εκείνος άρχισε να μου βάζει τα καινούργια παπούτσια ξεκινώντας απ’ το δεξί μου πόδι. Έπιασε τη φτέρνα μου και έσπρωξε το πόδι μου να γλιστρήσει με μια μόνο κίνησης βάσει μέχρι το βάθος του παπουτσιού. […] Δεν υπήρχε κανένας κενός χρόνος στις κινήσεις των χεριών του, λες και προχωρούσε βάσει ενός προαποφασισμένου τελετουργικού… [σ. 42 – 43]

Όταν ελευθερώνει τα πόδια της από το σφιχτό του άγγιγμα της πετάει τα παλιά της παπούτσια και της ζητάει να φοράει τα καινούργια κάθε μέρα, συνέχεια, στον ηλεκτρικό και στη δουλειά, παντού, είτε την βλέπει είτε όχι. Αλλά οι φετιχιστικές του επιθυμίες δεν σταματούν εδώ: την κατεβάζει στην απόστεγνη μπανιέρα και την βάζει να περπατάει πάνω κάτω. Η αμήχανη νεαρή διαπιστώνει την τέλεια εφαρμογή των παπουτσιών στο πόδι της, λες και ο τεχνικός των δειγμάτων ακριβώς επιβεβαιώνει την ικανότητές του στην οπτική δειγματοληψία των ποδιών της. Ταυτόχρονα όμως, κάθε πρωί που τα φοράει, βιώνει στην αίσθηση των δαχτύλων του στην γάμπα της μια «παράδοξη αίσθηση ανελευθερίας».

Το ραντεβού τους στο δωμάτιο του μπάνιου γίνεται πλέον τακτικό. Περπατούν χέρι χέρι στην ψυχρή του ατμόσφαιρα, ανενόχλητοι στο άδειο κτίριο – οι δυο γηραιές κυρίες που ζουν στο οίκημα, έχοντας ξεμείνει από τα χρόνια του οικοτροφείου, δεν βγαίνουν από τα δωμάτιά τους – με την αίσθηση πως είναι οι μόνοι που αναπνέουν ανάμεσα στους νιπτήρες και τα μηχανήματα του εξαερισμού, με την αίσθηση ότι «ο ελαχιστότατος θόρυβος, και η παραμικρή φωνή αντηχούν στα πλακάκια των τοίχων χωρίς σχεδόν τίποτε να μπορεί να τα σβήσει». Όταν σκοτεινιάζει, ο αδύναμος πορτοκαλής φωτισμός τους βρίσκει αγκαλιασμένους στον πυθμένα της μπανιέρας. Ο αποπνικτικός του εναγκαλισμός την κάνει να αισθάνεται πως έχει γίνει κι εκείνη «ένα δείγμα, μέσα σ’ εκείνον». Ο κύριος Ν. ορίζει αποκλειστικά την συχνότητα των ραντεβού στα λουτρά τοποθετώντας την πλατιά του παλάμη στην πλάτη της.

Η εσωτερική ζωή του εργαστηρίου μοιάζει να κυλάει αργά αλλά σταθερά προς μια αναπότρεπτη πορεία. Μια επισκέπτης ζητάει ένα δείγμα από την ουλή στο μάγουλό της και ο κύριος Ν. χάνεται μαζί της στα έγκατα του εργαστηρίου. Ένας γεράκος με τα οστά ενός σπουργίτη της Ιάβας που του πέθανε μετά από δέκα χρόνια κοινής ζωής, νέας και προσκαλεί την υπάλληλο στο πόστο του κάτω από την γέφυρα για να της τα γυαλίσει και διαπιστώνει την ιδιαιτερότητα του ζευγαριού της. Εκείνη με τη σειρά της αδυνατεί να παραμείνει στο δικό της πόστο υποδοχής του εργαστηρίου· είναι θέμα χρόνου η εισχώρησή της στα έγκατά του, όσο και η σφοδρή της επιθυμία να αφεθεί στα χέρια του κυρίου Ν., να αποτελέσει η ίδια το δείγμα του.

Στην υποβλητική, χαμηλότονη γραφή της Ogawa, γνώριμη, ιδίως από το Ξενοδοχείο Ίρις κυριαρχεί ο ερωτισμός της υποταγής και η λίμπιντο της αβουλίας. Ξανά ένα ζεύγος μεγάλης ηλικιακής διαφοράς αφήνεται στα αδιόρατα συμφραζόμενα μιας σχέσης που κάποιοι ονομάζουν νοσηρή και άλλοι διεστραμμένη –  όταν μια μέρα η ιαπωνική γραφομηχανή πέφτει από τα χέρια της γυναίκας και τα ιδεογράμματα σκορπίζονται στο πάτωμα, εκείνος, αδιόρατα υπεύθυνος για το ατύχημα, την αφήνει ταπεινωμένη να τα αναζητά «σαν γκρίζα έντομα που είχαν χάσει το δρόμο τους». Όμως πέρα από τις σαδομαζοχιστικές διακλαδώσεις η συγγραφέας αναζητά στο ημίφως των σιωπηλών ιστοριών της ακριβώς ιδεογράμματα για τον υποσυνείδητο ερωτισμό, τον βαθύτερο ψυχισμό και τα διανοητικά δεσμά που υφαίνονται και στην πιο απρόσμενη σχέση.

Εκδ. Άγρα, 2000, 2011, μτφ. από τα Ιαπωνικά: Παναγιώτης Ευαγγελίδης, σελ. 122 [Kusuriyubi No Hyohon, 1994].

Πρώτη δημοσίευση σε συντομότερη μορφή, υπό τον τίτλο Φαντάζιο: mic.gr.