Μακρινός ταξιδιώτης, στάση πρώτη

Κλασική ιστορία; Ποια είναι αυτή η κλασική ιστορία και γιατί μας διέφυγε; Ποιο είναι το Σκοτεινό Περού από το οποίο προέρχεται ο μικρός ήρωας; Μήπως από τον τίτλο και μόνο προτείνεται εδώ μια παραπλανητική περιπλάνηση; Λοιπόν, είναι πραγματικά ενδιαφέρον να δει κανείς τι είδους βιβλία για παιδιά, που εκδόθηκαν δεκαετίες ολόκληρες πριν, συνεχίζουν όχι απλά να επιβιώνουν, ανάμεσα στις χιλιάδες νέες εκδόσεις με τις επίκαιρες και μοντέρνες ιστορίες, αλλά και συνεχίζουν να διαβάζονται και να αγαπιούνται. Ο Πάντιγκτον αποτελεί μια τέτοια περίπτωση αλλά προτού τον γνωρίσουμε ας ρίξουμε μια ματιά στην αφετηρία του.

Ο Εγγλέζος Michael Bond εργαζόταν ως κάμεραμαν στο BBC όταν συνέλαβε την ιδέα του Paddington με αφορμή ένα μικρό αρκουδάκι που αγόρασε την παραμονή Χριστουγέννων του 1956 επειδή το συμπάθησε έως και λυπήθηκε έτσι όπως είχε απομείνει μόνο του στο ράφι. Το έφερε σπίτι στην γυναίκα του Brenda και το ονόμασε Paddington από τον γειτονικό σιδηροδρομικό σταθμό αλλά δεν σταμάτησε εκεί. Ξεκίνησε για το κέφι του να γράφει ιστορίες όπου πρωταγωνιστούσε και χωρίς να το καταλάβει είχε ήδη γράψει ένα βιβλίο που δεν ήταν αποκλειστικά για παιδιά αλλά που σίγουρα θα ήθελε ο ίδιος να το διάβαζε ως παιδί, τότε που δεν πήγαινε ποτέ για ύπνο αν δεν του διάβαζαν μια ιστορία. Το A Bear Called Paddington εκδόθηκε το 1958 και ήταν τέτοια η αποδοχή που κατέληξε σε μια σειρά βιβλίων που ήταν τόσο δημοφιλή ώστε το 1965 ο Μποντ άφησε την δουλειά του και αφοσιώθηκε στο γράψιμο που δεν περιορίστηκε στον τυχερό του αρκούδο αλλά και σε άλλα βιβλία για παιδιά και ενήλικες αλλά και στο σενάριο μιας παιδικής τηλεοπτικής σειράς. Προτού φύγει στα ενενήντα ένα του μας κληροδότησε εκατόν πενήντα βιβλία.

Τι συμβαίνει λοιπόν εδώ; Πρώτα μια θαυμαστή και εξωφρενική αρχή: στον σταθμό Πάντινγκτον ο συρμός ήρθε, ο κόσμος κατέβηκε, η αποβάθρα άδειασε αλλά στην άκρη μόλις διακρίνεται ένα φοβισμένο αρκουδάκι. Κρατάει μια βαλίτσα, ένα μισο-άδειο βάζο μαρμελάδα και μια ετικέτα που γράφει: «Σας παρακαλώ, φροντίστε αυτό το αρκουδάκι. Ευχαριστώ». Προτού καν ξεκινήσει, η ιστορία απογειώθηκε. Ένα ζευγάρι εντοπίζει τον χαμένο ήρωα και σπεύδει να τον φροντίσει. Κι όχι μόνο: ενώ ήδη διαβλέπουν τις περιπέτειες στις οποίες θα μπουν, αποφασίζουν να το κρατήσουν. Και ήδη έχουμε μαντέψει πως θα το βαφτίσουν, προς μεγάλη του χαρά.

Στο καφέ του σταθμού αρχίζουν τα ευτράπελα. Ο ενθουσιασμένος Πάντινγκτον θέλει να δοκιμάσει απ’ όλα, με τις αναπόφευκτες ζημιές. Εδώ δεν μπορεί να μην παρατηρήσει κανείς τα βλέμματα των άλλων: είναι βλέμματα αποδοχής και μιας έκπληξης απολύτως θετικής. Ακόμα και η σερβιτόρα χαμογελάει μπροστά στο πλήρως αιτιολογημένο χάος… Όπως είναι ευνόητο, η κόρη του ζευγαριού, η Τζούντι, ενθουσιάζεται με το νέο μέλος της οικογένειας, γνωρίζει ότι τον ίδιο ενθουσιασμό θα νοιώσει και ο μικρός της αδελφός, και η μόνη της αγωνία είναι το πως θα το υποδεχτεί η κυρία Μπερντ, που μπορεί τυπικά να μην είναι συγγενής, εκπροσωπεί όμως την τάξη του σπιτιού. Ευτυχώς εντάξει και αυτή, καθώς το ασκημένο της μάτι διακρίνει τις πασαλειμμένες μαρμελάδες και τού υπόσχεται δεύτερη δόση αρκεί να κάνει πρώτα το μπάνιο του, πεπειραμένη γνώστρια των σχετικών διαπραγματεύσεων. Βέβαια, πώς αφήνεις ένα αρκουδάκι μόνο του στη μπανιέρα χωρίς να του δείξεις πώς κλείνει η βρύση και πώς βγαίνει η τάπα; Ακολουθούν στιγμές απείρου κάλλους και νερού αλλά το χνουδωτό, μαλακό πλέον τρίχωμα του Πάντιγκτον ακυρώνει κάθε ένσταση.

Επιτέλους, λοιπόν, πεντακάθαρος και χαμογελαστός, ο Πάντιγκτον προσκαλείται στην βασιλική πολυθρόνα του σαλονιού, ώστε να γνωρίσει όλη η οικογένεια την ιστορία του. Όλοι κάθονται απέναντί του, με μια κούπα τσάι, και περιμένουν με ανυπομονησία. Όμως έχουν ξεχάσει το βασικότερο: ο φίλος τους έχει έρθει από πολύ μακριά, έχει διασχίσει θάλασσες, έχει ταξιδέψει με πλοία και τραίνα, έχει πεινάσει και ταλαιπωρηθεί. Είναι δυνατόν να μπορεί να διηγηθεί την Οδύσσειά του; Δεν τον βλέπετε ότι ήδη κοιμήθηκε;

Να λοιπόν μια ενδιαφέρουσα αντιστροφή: η αφήγηση των περιπετειών δεν μπορεί να αρχίσει επειδή η τελευταία του περιπέτεια συνέβη ακριβώς μπροστά μας και αρκεί για πρώτη δόση. Φυσικά εμείς θα περιμένουμε και θα αναζητήσουμε ολόκληρη την σειρά ώστε να δούμε ποιο είναι τέλος πάντων αυτό το Σκοτεινό Περού, τι συνέβη και έφυγε ο μικρός αρκούδος και πώς κατάφερε να γυρίσει τον μισό κόσμο μόνος του. Και μέχρι να τα μάθουμε, θα τα μαντεύουμε και θα ανασυστήσουμε οι ίδιοι. Ιδού πεδίο δόξης για τους αναγνώστες, να κατασκευάσουν οι ίδιοι μια περίληψη των προηγουμένων! Αλλά πάνω απ’ όλα θα έχουν ήδη υποπτευθεί πόσο σημαντικό είναι να βοηθάμε οποιονδήποτε βρεθεί στον δρόμο μας και μας χρειάζεται, από το να προσανατολιστεί προς μία κατεύθυνση και να κεραστεί οτιδήποτε σε ένα καφέ μέχρι και να φροντιστεί και να φιλοξενηθεί. Δώστε μας και άλλους Πάντινγκτον!

Εικονογράφηση: Ρ.Ο. Άλι [R.W. Alley]

Εκδ. Ψυχογιός, 2024, μτφ. Πετρούλα Γαβριηλίδου, σελ. 32 [Michael Bond – Paddington Bear, 1958]

Ηλικία: 3+

Ιστοσελίδα του εικονογράφου εδώ.

Μια ιστοσελίδα για τον Πάντινγκτον, εδώ.

Παρουσίαση και στο Πανδοχείο των παιδιών, εδώ.