Επείγον: Τα μυστικά που πρέπει να λέγονται!

Πρόκειται για ένα από τα πλέον κρίσιμα ζητήματα στην σχέση γονέα-παιδιού, ένα θέμα ζωτικής σημασίας και για την ίδια την ψυχική υγεία των παιδιών. Μιλάμε για την περίφημη, παιχνιδιάρικη αλλά και, πλέον, τόσο επικίνδυνη ιδέα περί «μυστικού». Αυτό που κάποτε αποτελούσε σκανδαλιά και σήμαινε κάποια κρυφή συνενοχή είναι πλέον πρακτική επικίνδυνη όταν δίνει χώρο σε οποιονδήποτε μπορεί να το επικαλεστεί ώστε να κρατήσει το στόμα ενός παιδιού κλειστό. Κάποια μυστικά είναι χαρούμενα και διασκεδαστικά, άλλα όμως είναι επίπονα, τραυματικά. Συνεπώς αποτελεί πλέον απόλυτη αναγκαιότητα το μοίρασμα ενός οποιουδήποτε «μυστικού» με τουλάχιστον ένα γονέα ή, στην έσχατη περίπτωση, με κάποιο άτομο της εμπιστοσύνης – συγγενή, δάσκαλο, φίλο κ.λπ.

Ένας νεαρός αναγνώστης όμως σίγουρα χρειάζεται να δει μια εικόνα για το τρόπο με τον οποίο ένα μυστικό τον βαραίνει και του αλλάζει την ζωή και ποιες λύσεις είναι πάντα διαθέσιμες. Ας ακολουθήσουμε λοιπόν την μικρή μας αφηγήτρια στις μυστικές της εμπειρίες. Όταν η φίλη της η Άννα της εμπιστεύτηκε ένα μυστικό της, ένοιωσε την γλυκιά ζαλάδα ενός καρουζέλ γεμάτου φώτα και μουσική. Ήταν ένα μυστικό που της δημιουργούσε χαμόγελο και χαρά και όταν αποκαλύφθηκε σε κοινό τους φίλο με την μορφή μιας γιορτής για τα γενέθλιά του πραγματικά άξιζε τον κόπο όλη εκείνη η μυστικότητα. Το ίδιο και το μυστικό της Λίτσας, η κρυφή της αγάπη προς τον Νίκο, το ίδιο και η ρίγα του Μιχάλη, όπου είχε κρυφά γραμμένες μερικές αριθμητικές πράξεις προς όφελος όλων των συμμαθητών! Όλα αυτά ήταν μυστικά που έμοιαζαν με μεγάλες μπουρμπουλήθρες που δεν έπρεπε να σπάσουν πριν την ώρα τους.

Όμως κάποια ημέρα η φίλη της η Τερέζα έμοιαζε διαφορετική: δεν θέλησε να μοιραστεί με την παρέα τους τα συνήθη παιχνίδια της Γυμναστικής, μόνο έμεινε άπραγη στις κερκίδες· στα Μαθηματικά δεν σήκωσε το χέρι της· στο διάλειμμα προτίμησε να καθίσει στο παγκάκι. Η αφηγήτριά μας γίνεται δέκτης του μυστικού της, ενός μυστικού άχρωμου, άσχημου και βασανιστικού. Και ποια απεικόνισή του μπορεί να είναι πιο ταιριαστή από έναν μεγάλο μαύρο αγκαθωτό τέρας που πιάνει όλο τον χώρο μέσα μας και μας τρυπάει με τα αγκάθια του;

Η αφηγήτρια δεσμεύεται από το άγραφο βιβλίο της συμφωνίας των μυστικών και την ρητή υπόσχεσή της να μην πει τίποτα και σε κανέναν, διαφορετικά θα χάσει την εμπιστοσύνη της φίλης της. Κάποτε όμως ξεσπάει και αναρωτιέται δυνατά γιατί είναι τόσο απόλυτο το βιβλίο των μυστικών και επιτρέπει ούτε μια εξαίρεση; Η μητέρα της βρίσκεται δίπλα, για να της απαντήσει με μια ιδανική εικόνα: ας φανταστούμε τα μυστικά ως σύννεφα στον ουρανό μέσα μας – αν είναι όμορφα λάμπουν και φωτίζουν, αν όχι, τρομάζουν και σκοτεινιάζουν. Αξίζουμε λοιπόν έναν τέτοιο ουρανό; Δεν είναι καλύτερα να τα βγάλουμε έξω και να τα διώξουμε μακριά;

Εκτός από τις δυο προαναφερθείσες βασικές παραστατικές εικόνες, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο τρόπος με τον οποίο υπονοείται το περιεχόμενο του μυστικού και η αποκάλυψή του. Η μητέρα της αφηγήτριας ενημερώνει τον διευθυντή του σχολείου και εκείνος θα κάνει εκείνο που πρέπει. Εμείς αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι έχει συμβεί με κάποιον δάσκαλο, όμως οι μικροί αναγνώστες δεν χρειάζεται να το διαβάσουν – και σωστά, καθώς πρόκειται για σχέσεις εμπιστοσύνης που δεν πρέπει να διαρρηχθούν με τέτοιο τρόπο. Προς το παρόν αρκεί η σωστή στάση απέναντι σ’ ένα σκοτεινό μυστικό: πρέπει άμεσα να κοινωνείται, χωρίς καθυστέρηση, χωρίς αμφιβολία. Τα δυο κορίτσια ελευθερώνονται, έτοιμες να υποδεχτούν πολλά άλλα σοκολατένια, πολύχρωμα μυστικά. Για την ωραία τέχνη του εικονογράφου, ισχύει ακριβώς ό,τι γράψαμε και στην προηγούμενη ανάρτηση, εδώ.

Εικονογράφηση: Γιάννης Σκουλούδης

Εκδ. Ψυχογιός, 2024, σελ. 43 [μαλακό εξώφυλλο].

Δημοσίευση και στο Πανδοχείο των παιδιών, εδώ.