Αλφρέντο Σοντεργκίτ – Ο φράχτης

Η παιδική φιλία δεν υπολογίζει τους «φράχτες»

Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα βιβλία του είδους του για την χρονιά που μας φεύγει. Με έξοχες εικόνες και με κείμενο που μιλάει για τα απολύτως απαραίτητα, αφήνοντας όλα τα υπόλοιπα (που είναι και πολύ περισσότερα), να μιλήσουν χωρίς λέξεις. Και πραγματεύεται ένα θέμα λίαν λεπτό, που δεν εντάσσεται στην συνήθη θεματολογία των βιβλίων για παιδιά, για λόγους που θα γίνουν αντιληπτοί.

Μπαίνουμε, λοιπόν, σ’ έναν κόσμο όπου μεγάλα τετράγωνα κάδρα καλύπτουν ανά ένα τις σελίδες. Κυριαρχούν το πράσινο και το πετρόλ σε όλες τις αποχρώσεις. Βλέπουμε από ψηλά δυο σπίτια, διαμετρικά αντίθετα: ένα μεγάλο, με κλειστό εξώστη και ανοιχτή πισίνα· ένα μικρό, «αγροτικό», με απλωμένες μπουγάδες στην ανοιχτωσιά του. Στο πρώτο έρχεται για διακοπές η Φραγκίσκη, στο δεύτερο ζει η Αντωνία από τότε που γεννήθηκε.

Τα δυο δεκάχρονα κορίτσια δεν έχουν συναντηθεί ποτέ. Τα σπίτια χωρίζονται από έναν φράχτη με θάμνους και μια ξύλινη αυλόπορτα, για να μπαίνει η μητέρα της Αντωνίας να φροντίζει τον κήπο του άλλου σπιτιού, όταν είναι άδειο. Μια μέρα με μεγάλη ζέστη η αυλόπορτα έμεινε ανοιχτή και τα δυο κορίτσια αντίκρισαν το ένα το άλλο. Με αυθόρμητες κινήσεις, η Φραγκίσκη τής έτεινε το μπουκέτο των λουλουδιών που μόλις είχε φτιάξει και η Αντωνία επιχείρησε να το ποτίσει με το λάστιχο, καταλήγοντας σ’ ένα σιντριβάνι νερού που δρόσισε και τις δυο.

Από τότε κάθε μέρα ήταν και μια καινούργια περιπέτεια καθώς η καθεμιά τους μοιράζεται αυτό που ξέρει καλύτερα – κουκλοθέατρο πάνω από την αυλόπορτα, μεταμφιέσεις με στολές – αλλά και μυστικά που δεν είχαν ως τότε ειπωθεί. Τα γενέθλιά τους έχουν δέκα μέρες διαφορά και στις γιορτές τους διακρίνουμε τις διαφορές των δυο οικογενειών: από την μια τεράστια τούρτα και μαγικά κόλπα, από την άλλη μια άλλου είδους συντροφιά με μουσική και τραγούδι – ακόμα και οι προσκλήσεις είναι διαφορετικές. Το καλοκαίρι τελείωσε, η παιδική ηλικία επίσης· τα κορίτσια δεν διέσχισαν ξανά τον φράχτη για να παίξουν. Είχαν πλέον άλλες ασχολίες, η Φραγκίσκη διάβαζε, η Αντωνία μετά το διάβασμα βοηθούσε στις δουλειές· τα βράδια η πρώτη συγκεντρωνόταν με φίλους για συζητήσεις, η δεύτερη έκανε δεύτερη δουλειά σε μια κουζίνα εστιατορίου. Κάποιο βράδυ ξενύχτησαν μαζί για να φροντίσουν τα νεογέννητα μωρά τους, την Ιουλία και την Λουκία, οι οποίες, χρόνια μετά, θα γνωρίζονταν με την σειρά τους στην πόρτα του φράχτη.

Να, λοιπόν, πόσο ωραία μπορούν να εικονίζονται αυτά που αποσιωπούνται και πόσο πλήρης μπορεί να είναι η ιστορία που διαθέτει διαφορετικά επίπεδα για κάθε ηλικία. «Ο φράχτης» μπορεί να διαβαστεί ως ένα βιβλίο για την αυθόρμητη δημιουργία μιας φιλίας και τα ελάχιστα δυνατά που απαιτεί για να δέσει· μπορεί, επίσης, να ιστορήσει με γλυκύτητα το ενδεχόμενο οι φίλοι να χαθούν έτσι απλά, ακολουθώντας διαφορετικά μονοπάτια· αυτό που μένει, όμως, πάνω απ’ όλα, είναι πως μια φιλία δεν απαιτεί όμοιες οικογένειες, ίδια κοινωνική τάξη, κοινούς τρόπους ζωής. Και κυρίως παιδική φιλία αδιαφορεί για τα παραπάνω, γιατί έχει ως κοινή γλώσσα το παιχνίδι, το χαμόγελο, την συνύπαρξη. Τα παιδιά δεν υπολογίζουν τους φράχτες. Κι αν για τους προαναφερθέντες λόγους (αλλά και για πλείστους άλλους) οι φιλίες χαθούν, θα έχουν υπάρξει και θα έχουν αφήσει, κατά μέγιστη πιθανότητα, υπέροχες αναμνήσεις. H εικονογράφηση του συγγραφέα είναι εξίσου μαγική, με ένα ιδιαίτερο, «ρεαλιστικό» αλλά εντελώς δικό του στιλ.

Εκδ. Μεταίχμιο, 2024, σελ. 48, μτφ. Δέσποινα Δρακάκη. Βασισμένο σε μια ιδέα της Μαριάλε Αρισέτα [Alfredo Soderguit, La cerco, 2023].

Δημοσίευση και στο Πανδοχείο των παιδιών, εδώ.