Σοφία Πανίδου – Βλέπω τον κόσμο όπως είμαι

Η υπέροχη σχετικότητα των πάντων

Ο τίτλος είναι εύγλωττος: «Βλέπω τον κόσμο όπως είμαι». Είναι όμως ταυτόχρονα και παιγνιώδης, απατηλός, πολύπτυχος, αινιγματικός. Ποιος είναι αυτός που βλέπει τον κόσμο και ποιος είναι αυτός ο κόσμος; Είμαστε όλοι η ίδια προσωπικότητα, έχουμε την ίδια ματιά; Το αντικείμενο κάθε βλέμματος παραμένει απαράλλαχτο για όλους; Από την μία είναι ο δικός μας μικρόκοσμος κι από την άλλη οτιδήποτε βρίσκεται πέρα από αυτόν, αλλού, μακριά. Πώς θα φτάσουμε ως εκεί αν είμαστε μικροί για να ταξιδέψουμε; Υπάρχουν βέβαια τα βιβλία αλλά τι αμεσότερο από ένα τηλεσκόπιο, έστω ένα ζευγάρι κιάλια, όποτε, καθώς τα πράγματα γίνονται όλο και πιο πολύπλοκα, ας ακολουθήσουμε αυτό το χαρούμενο παιδί του εξωφύλλου κι ας μοιραστούμε τα κιάλια του – ίσως καταλήξουμε κάπου.

Αν οι φακοί στραφούν προς τον βόρειο πόλο, θα δουν τα πάντα λευκά, άρα η γη είναι καλυμμένη με χιόνι· αν, βέβαια, στραφούν προς την έρημο, η γη είναι γεμάτη άμμο καυτή – εκεί δεν θα βρούμε τις άσπρες πολικές αρκούδες που είδαμε πριν, αλλά καμήλες και φοίνικες. Ίσως μπερδευτήκαμε, συνεπώς ας στραφούμε στα χρώματα, που δεν κάνουν ποτέ λάθος. Πράγματι, αρκεί να δούμε ένα δάσος για να χαρούμε τον πλούτο των αποχρώσεων που μας χαρίζουν πουλιά και δέντρα. Αν όμως χωθούμε σε κάποιο λαγούμι βαθιά στη γη, τα χρώματα εξαφανίζονται. Ακόμα κι αν υπερυψωθούμε, θα δούμε από ψηλά καταπράσινες, γεμάτες βλάστηση εκτάσεις αλλά από την άλλη πλευρά ένα αχανές μπλε να έχει πλημμυρίσει την υδρόγειο με νερό.

Όταν λέμε πως ένα ζώο είναι μεγάλο, ποιο μέτρο σύγκρισης χρησιμοποιούμε; Ο λαγός είναι μεγάλος σε σχέση με το μυρμήγκι αλλά μικρός συγκριτικά με τον ελέφαντα, έτσι δεν είναι; Πώς θεωρούμε κάποιον ψηλό ή βαρύ; Μερικές έννοιες, πάλι, είναι ευρύτατες και πάντα σχετικές. Λέμε πως όλοι έχουν μια οικογένεια αλλά τι είναι μια οικογένεια; Υπάρχει όριο μελών ή προαπαιτούμενα συναισθήματα; Ποια διάρκεια ζωής κρίνεται ως μικρή, μεγάλη ή ατελείωτη; Κάποιοι οργανισμοί ζουν για πάντα δίπλα σ’ ένα νερόλακκο, άλλοι δεν μένουν ποτέ στο ίδιο μέρος, και κάποιοι ταξιδεύουν εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Τελικά, ένα είναι σίγουρο, πως τουλάχιστο ζωή υπάρχει μόνο στο πλανήτη μας. Ή μήπως….

Όλα γίνονται φανερά στα δισέλιδα του βιβλίου, όπου εικονίζεται με ζωντανά χρώματα η ζωή ενός διαφορετικού κάθε φορά πλάσματος σε κάποιο περιβάλλον. Δεν υπάρχει, λοιπόν, καμία απόλυτη απάντηση σε όλες τις παραπάνω ερωτήσεις· αλήθειες και δεδομένα παραμένουν σχετικά και μεταβαλλόμενα, ανάλογα με το μέτρο αλλά και τον έτερο πόλο σύγκρισης. Την ίδια στιγμή, η δική μας ματιά, η οπτική γωνία του καθενός, προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη σχετικότητα στα πράγματα. Ας φανταστούμε αν ο κόσμος είναι ίδιος για μια πεταλούδα, έναν ελέφαντα, ένα μυρμήγκι, έναν αετό. Η εξαίσια ποικιλομορφία της πανίδας και της χλωρίδας αλλά και των ίδιων των ανθρώπων είναι η μόνη βέβαιη «πραγματικότητα». Και ο κόσμος είναι μαγικός ακριβώς επειδή τα πάντα είναι διαφορετικά, αντίθετα και σχετικά.

Εικονογράφηση: Κώστας Μαρκόπουλος

Εκδ. Παπαδόπουλος, 2024, σελ. 32

Ηλικίες: 4+

Δημοσίευση και στο Πανδοχείο των παιδιών, εδώ.