Shannon Hale – Ένας τέλειος ψιψινόκερος

Ο καταναγκασμός της τελειότητας

Η μικρή «περιπέτεια» των πρωταγωνιστών εδώ αναδεικνύει ένα μεγάλο, περίκαυστο θέμα της εποχής, το οποίο ακόμα δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο ευρείας ιστόρησης και εικονογράφησης στα βιβλία για τις μικρές ηλικίες: την υποχρέωση της ομορφιάς, τον καταναγκασμό της τελειότητας. Αυτός ο Μονόκερος, λοιπόν, είναι τέλειος – σπάνια εμφάνιση, πλούσια χαίτη σε όλες τις αποχρώσεις του μωβ, χρυσοκίτρινα πέταλα, φούξια αυτιά, λευκή οδοντοστοιχία. Οι τρεις εξίσου μονόκεροι φίλοι του, μια γάτα, ένας παπαγάλος και μια σαύρα τον θαυμάζουν και τον εξυμνούν, υπενθυμίζοντας διαρκώς την τελειότητά του. Η γάτα θέλει να τον ζωγραφίσει για να απαθανατιστεί αυτή η τελειότητα. Κι εκείνος κατά τις επιθυμίες της, στέκεται σαν άγαλμα, προσπαθώντας να είναι τόσο τέλειος όσο τον βλέπουν οι άλλοι.

«Τα πάντα πάνω του είναι υπέροχα», «Είναι πιο όμορφος απ’ όλους» – κι όσο οι σχετικές φράσεις δίνουν και παίρνουν τόσο εκείνος πασχίζει να τις δικαιώσει. Όμως η ζωγραφιά κάπου κολλάει και ο μονόκερος με ανησυχία αλλάζει πόζα, λυγίζει πόδια, τεντώνει λαιμό, αλλάζει στάσεις. Το σφίξιμο και η αγωνία είναι εμφανή στο πρόσωπό του. Ευτυχώς, οι φιλοφρονήσεις συνεχίζονται, μέχρι και ποίημα θέλουν να γράψουν για την ομορφιά του. Αλλά και πάλι κάτι λείπει, λέει η ζωγράφος, κι αυτός στροβιλίζεται, στριφογυρίζει, καλπάζει. Ευτυχώς το έργο ολοκληρώθηκε – η ψιψίνα ζωγράφισε ακριβώς ό,τι έβλεπε.

Αλλά το μοντέλο της αποδόθηκε με μια περίτεχνη ροζ στάμπα πίσω, κάτω από την ουρά, γιατί μ’ όλες εκείνες τις αλλαγές στάσης, κάθισε πάνω σ’ ένα σωληνάριο με μπογιά. Η σαύρα κι ο παπαγάλος ξεκαρδίζονται, η ομορφιά του μονόκερου γελοιοποιήθηκε. Ο ίδιος ψάχνει μέρος να κρύψει την ντροπή του, νοιώθει υπεύθυνος για το αποτυχημένο έργο τέχνης κι «ένας μεγάλος, άσχημος γκαφατζής». Η ψιψίνα ως καλή του φίλη τον παρηγορεί, να μην τους δίνει σημασία, αλλά εκείνος εξομολογείται την δική του αλήθεια: Δεν τον νοιάζει που τον είδαν οι δυο αλλά που τον είδε η ψιψίνα και πώς αν δεν είναι τέλειος θα την χάσει από φίλη. Μήπως πρέπει κι εκείνη να πει αντίο στην υποχρεωτική τελειότητα; Αν ο μονόκερος δεν είναι άψογος χάρη σε μια μπογιά, τότε σειρά της να βουτήξει σ’ έναν γεμάτο με τέτοια κουβά, να λερωθούν κι οι δυο και να ομολογήσουν ο ένας στον άλλον την αγάπη τους. Γιατί όταν οι φίλοι είναι μαζί, «μπορεί να είναι οτιδήποτε». Κι αν κρίνω απ’ το τελευταίο εσώφυλλο, και η σαύρα και ο παπαγάλος επιλέγουν μπογιάτισμα και ατέλεια!

Σε μια εποχή όπου τα παιδιά μαθαίνουν πως οφείλουν να είναι όμορφα και αλάνθαστα, απαστράπτοντα και άψογα, οι τέσσερις φίλοι μας δείχνουν πως ο σχετικός καταναγκασμός μας φορτώνει άγχος και μας οδηγεί στην λάθος σκέψη πως οι φίλοι μας θέλουν ακριβώς για όλα αυτά, με αποτέλεσμα να συντριβόμαστε όταν αισθανθούμε πως δεν ανταποκρινόμαστε στην «εικόνα» μας. Η φιλία και η αγάπη, όμως, λειτουργούν ανεξάρτητα από τα ωραία χαρακτηριστικά και τις περίλαμπρες πόζες· αντίθετα, δημιουργούνται επειδή μας ενώνουν τα ίδια συναισθήματα και ατσαλώνονται με την συνύπαρξη.

Η εικονογράφος ξεγυμνώνει τα έργα της από κάθε φόντο, αφήνοντας τους ήρωές της στην λευκότητα, για να δείξουν τα δικά τους βαθύτερα χρώματα. Το εξώφυλλο είναι ανάγλυφο με ανεπαίσθητη χρυσόσκονη και οι σελίδες γυαλιστερές. Σύμφωνα με μια φράση της φτιάχνει βιβλία γιατί αυτά είναι που κάθονται δίπλα σου και σου ψιθυρίζουν “είσαι εντάξει, είμαι εγώ εδώ, άσε με να σου πω μια ιστορία. Είναι σαν μια αγκαλιά που γίνεται στέρεη. Αυτή είναι η δουλειά μου, κατασκευάζω στέρεες αγκαλιές”.

Εικονογράφηση:  LeUyen Pham [Λέουγεν Φαμ]

Εκδ. Διόπτρα, 2023, μτφ. Αναστασία Αθηναίου, σελ. 48 [Itty-Bitty-Kitty-Corn, (Book #2)]

Ηλικίες: 3+

Iστοσελίδα της συγγραφέα, εδώ.

Δημοσίευση και στο Πανδοχείο των παιδιών, εδώ.