Ο κόσμος μας σε εικονογραφημένες ερωταποκρίσεις

Τα παιδιά αποτελούν άσβηστες μηχανές ερωτήσεων οι οποίες κυμαίνονται από την πλέον λογική ως την απολύτως παράλογη· αλλά όταν αυτές οι ερωτήσεις δεν είναι μόνο ευνόητες αλλά και επιστημονικής φύσης, αφορώντας μάλιστα γνώσεις που είτε δεν μάθαμε ποτέ είτε αλλάζουν από καιρό σε καιρό, τότε η απάντησή μας δεν μπορεί να είναι σιωπή ή άγνοια. Είναι, συνεπώς, ιδιαιτέρως ευπρόσδεκτα τέτοια εγκυκλοπαιδικά βιβλία που με παιγνιώδη τρόπο εικονογραφούν μια σειρά ανάλογων ερωταποκρίσεων.

Ξεκινώντας από την μακρινότερη δυνατή απόσταση, αρχίζουμε με τον δικό μας κόσμο, την ίδια την γη. Από τι είναι φτιαγμένη και πόσο μεγάλη είναι; Εκείνο το φεγγάρι παραπέρα πόσο μακριά βρίσκεται; Ποιο είναι το ψηλότερο βουνό το μεγαλύτερο δάσος, το πιο ζεστό και το πιο κρύο μέρος της; Τι είναι η θάλασσα και το κύμα; Γιατί είναι αλμυρή και ποιοι ζουν εντός της; Τι μας περιμένει στον πυθμένα της; Πόσα διαφορετικά φυτά υπάρχουν και τι τρώνε; Ποιο είναι το μεγαλύτερο και πιο το μικρότερο; Γιατί μερικές φορές αλλάζουν χρώμα; Έχουν κάποια χρησιμότητα τα λουλούδια; Πόσα ζώα υπάρχουν; Αφού δεν δουλεύουν και δεν πάνε σχολείο, τι κάνουν όλη μέρα; Πώς παίζουν και πώς κοιμούνται; Μιλάνε μεταξύ τους; Ποιο έχει το πιο μεγάλο μέγεθος και ποιο το πιο μικρότερο; Πόσοι άνθρωποι υπάρχουν στον κόσμο; Από τι είμαστε φτιαγμένοι; Από τι είναι φτιαγμένος ο καιρός και τα σύννεφα; Τι προκαλεί την βροχή, την βροντή και το χιόνι; Γιατί είναι μπλε ο ουρανός και τι είναι το ουράνιο τόξο; Τι υπάρχει στο διάστημα και τι ζει εκεί πέρα; Γιατί ο ήλιος ανατέλλει και δύει, πού πάνε τα αστέρα την ημέρα και γιατί ο ουρανός σκοτεινιάζει τη νύχτα; Και, τέλος πάντων, μπορούμε να πάμε διακοπές στη σελήνη;

Δυο στοιχεία καθιστούν αξιοδιάβαστη αυτή την πιθανώς πρώτη για κάθε παιδί πολύτιμη εγκυκλοπαίδεια. Αφενός οι γνώσεις δεν εκτίθεται ως τυφλοσούρτης αλλά εκκινούν πάντα από ένα ερώτημα, που δημιουργεί μια αίσθηση διαλόγου. Αφετέρου, οι ερωτήσεις δεν απαντιούνται μόνο με λέξεις αλλά και με ολοσέλιδη εικόνα, γιατί ξέρουμε καλά πως, όσο ενδιαφέρον κι αν έχουν, οι ξερές, χωρίς εικονογράφηση γνώσεις, κινδυνεύουν να ξεχαστούν. Έτσι, όταν στο ερώτημα «τι υπάρχει μέσα στο έδαφος» βλέπουμε μπροστά μας στις διαστρωματώσεις του, σωλήνες νερού, καλώδια ηλεκτρισμού, κι ακόμα πιο κάτω σπασμένα αγγεία, χαμένα κοσμήματα, αρχαία κόκαλα και θαμμένους θησαυρούς, τότε η εικόνα εντυπώνεται ζωηρά εντός μας.

Πέρα από τον γνωστικό τομέα, πολλές ερωτήσεις προτείνουν και έναν πολύτιμο τρόπο σκέψης. Στο ερώτημα, για παράδειγμα, «σε τι είμαστε καλοί;», αφενός υποδεικνύεται η μεγάλη ποικιλία των ικανοτήτων ανά άτομο – κάποιοι μπορεί να χορεύουν, να ζωγραφίζουν, να αθλούνται, να χτίζουν, να επιδιορθώνουν ή να κάνουν εφευρέσεις, αλλά και το ότι ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε όλοι είναι να είμαστε ευγενικοί· ή στο ερώτημα «γιατί οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί ο ένας από τον άλλο;» τονίζεται πως «είναι καλό που είμαστε όλοι διαφορετικοί και αυτό μας κάνει όλους μαζί καταπληκτικούς». Οι «παιδικές» ζωγραφιές της εικονογράφου καταφέρνουν και αποδίδουν όλο τον πλούτο των απαντήσεων, τον πλούτο του ίδιου μας του κόσμου.

Υπότιτλος: Ρωτάω και μαθαίνω για τον κόσμο

Εικονογράφηση: Cindy Wume

Ιστοσελίδα της συγγραφέως, εδώ.

Ιστοσελίδα της εικονογράφου, εδώ.

Εκδ. Διόπτρα, 2022, σελ. 78, μτφ. Αργυρώ Πιπίνη

[The big book of questions about the world (with all the answers too!), 2022]

Δημοσίευση και στο Πανδοχείο των παιδιών, εδώ.