Το δικό μου ελληνόφωνο ροκ
[Κείμενο για το συλλογικό αφιέρωμα του mic.gr στο ελληνόφωνο ροκ, Μάρτιος 2005].
Πουλάμε σώμα και ψυχή / δώστε μας λίγη προσοχή
στα υπόγεια μαύροι ποντικοί / λουφάζουνε δύο δύο
Παίρνουμε σβάρνα τους γιατρούς / αδύνατοι μπροστά στους δυνατούς
και συναντάμε ξέμπαρκους θεούς / που χάσανε το πλοίο
Αυτά τα αφιερώματα του Mic είναι βάσανο ψυχής. Δεν αντέχω τέτοιο άλεσμα μνήμης, καθιερώνω την αυτόματη ημερολογιακή γραφή. Ό, τι προλάβει και βγει στο χαρτί έχει κάποιο λόγο γι αυτό. Ό, τι μείνει πίσω, έχει μια ακόμα ευκαιρία, στις διηγήσεις στα εγγόνια μου.
Πρόλαβα λοιπόν τα παραπάνω λόγια του Παύλου, σε μια στιγμή που θα πάρω μέχρι τον τάφο μου. Ήταν από τις δύο φορές που τον είδα ζωντανά – και τις δύο ήταν νηφάλιος, στη δεύτερη μάλιστα, κυριακάτικο πρωί σε κινηματογράφο έκατσε κάτω απέναντι στο κοινό και συζητούσε, ώρες…. Τη δεύτερη φορά ήταν βαμμένα τα μάτια του, μα εξακολουθούσε να ζητάει πνοή, στέγη και τροφή, μια ιδέα στεγανή που να μη μπάζει κρύο. Από τότε ήξερα πως θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου να απολαμβάνω το ροκ του γούστου μου με ελληνική γραφή αλλά και συναρπαστική μουσική. Γιατί τα μπλουζ του πρίγκιπα δεν μπορούσα να τα κατεβάσω με τίποτα. Όταν εκείνος τραγουδούσε όμως εγώ θα σου μετρώ της πόλης το σφυγμό μ’ αγκαλιές / θα σου χαϊδεύω το μυαλό με χίλιες και μια νύχτες γλυκές ήθελα μουσική να με στέλνει στα ηλύσια πεδία ή στο τρίτο βάθρο της κόλασης, όχι σε δωδεκάμετρα μπλουζίσματα.
Ίσως γι αυτό και με ταρακούνησαν οι Metro Decay κάπου εκεί κοντά. Σ’ ένα γήπεδο μπάσκετ, φθινόπωρο του 82, τότε που πήγα να δω το νέο αίμα : τον Βερνάρδο των New Order να μας σημαδεύει με την μελλόντικά του – ο παραδιπλανός μου την έφαγε στο κεφάλι – κι έναν ανεξέλεγκτο Cave να δημιουργεί μέγιστη σύγχυση στο κοινό. Πιο πριν είχαν ανοίξει οι MD κι εγώ είχα σαστίσει, επειδή έπαιζαν το new wave που ήθελα, αλλά με προσλαμβάνουσες της ελληνικής μου ζωής. Ήταν απρόσμενη αίσθηση, να μη χρειάζεται να ψάξεις ένα γκρουπάκι από το Σέφιλντ να σου μιλήσει για τους βρεγμένους σου δρόμους. Δε με χωρούσε ο τόπος εκείνες τις δύο μέρες (το φεστιβάλ ήταν τριήμερο αλλά δεν ενδιαφέρθηκα για τους Fall), λούφαζα στις γωνίες, δίπλα στα σκοτεινά παράθυρα των πάνω διαζωμάτων, εκεί όπου χαμουρεύονταν τα πανκιά. Σε κάποιες άλλες γειτονιές παραδίπλα η Creep ήδη φτιαχνόταν.
Μετά είχα την τύχη να ζήσω προς το τέλος τη σκηνή της Σοφίτας κι ολόκληρο τον Πήγασο. Χαιρόμασταν το μεγάλωμα και ωρίμασμα μιας σειράς συγκροτημάτων, κάναμε τα στραβά μάτια στις ατέλειες και τις κακοτεχνίες – και ποιοι ήμασταν εμείς να τα κρίνουμε αυτά;. Bright Shoe, Rebound, Madd, κι ακόμα θυμάμαι πόσο χαίρονταν (οι ξεμέθυστοι) στα ελληνόφωνα ακούσματα. Μου φαινόταν βουνό όλο αυτό το μανίκι που τραβούσαν οι συνομίληκοι πιτσιρικάδες: να ψάχνεις να δανειστείς όργανα, να ζωγραφίζεις – φωτοτυπείς – κολλάς ο ίδιος την μικρή σου αφίσα, να προσπαθείς να συνεννοηθείς με τον άσχετο μαγαζάτορα, να έχεις το νου σου μην αρχίσουν τα μπουνίδια στο αψύ κοινό, να ποθείς να ξεπεράσεις τα διψήφια εισιτήρια, να αναρωτιέσαι γιατί πάλι τα μηχανήματα σε κάνουν ν’ ακούγεσαι σαν να παίζεις σε ψυγείο (ψυγείο).
Η σκηνή του πανκ είχε ήδη ανάψει σε απανταχού αυτοσχέδια λάϊβ που σου άφηναν αίσθηση περαιτέρω δίψας. Οκ, οι στίχοι ήταν πρόχειροι και ήξερα ότι μετά από λίγα χρόνια θα ακούγονταν αβάσταχτα απλοϊκοί. Μα η μουσική της πεντάδας Stress, Αδιέξοδο, Γενιά του Χάους, Panx Romana, Ex Humans έστελνε στον αγύριστο πλείστα πανκόγκρουπα του κόσμου. Το μελωδικό πανκ της Διατάραξης Κοινής Ησυχίας και της Ανώφελης Επιβίωσης αποτελεί ακόμα και σήμερα ιδανική εισαγωγή στο είδος για οποιονδήποτε εκκολαπτόμενο πανκ ρόκερ.
Το τρένο με τις κούκλες των ενοχών / και των αραχνιασμένων παραμυθιών / το λένε Happy-End-Express για καμουφλάζ / Σαμποτάζ! Θα του κάνουμε σαμποτάζ!
Σ’ ένα δισκάδικο κόλλησα στους τίτλους του Σαμποτάζ. Τίτλοι που θα ταίριαζαν σε ηλεκτρονικά κομμάτια, που, παραδόξως, δεν είχε ακόμα δημιουργήσει η μεγάλη σαμποτέρ. Συν το Αν μ’ αγαπάς έλα να κάνουμε έρωτα, που, επίσης παραδόξως, δεν είχε γραπώσει κάνενα ροκ σχήμα μέχρι τότε. Για μένα το ομώνυμο παραμένει κορυφαίο τέκνο συνουσίας «ελληνικού τραγουδιού» και «ελληνικού ροκ». Κι αν αντί για το τραίνο εκτροχιαστούμε εμείς, ας πούμε πως ακόμα για μας είναι νωρίς, ίσως να’ ρθουν άλλα παιδιά….
Έφυγα από την Αθήνα με γερές αποσκευές, αν και τα αγγλόφωνα γκρουπάκια είχαν εξελιχθεί πολύ καλύτερα (ίσως σε κάποιο αφιέρωμα, κάπου αλλού). Αλλά ως φανς δεν καθόμασταν να μιζεριάσουμε «γιατί τόσοι πολλοί στο ένα και τόσοι λίγοι στο άλλο». Όταν όμως έβγαινε ένα διαμάντι από το εκείνο το «άλλο», παίρναμε θάρρος. Ακόμα θυμάμαι ένα από τα κινηματογραφικότερα κομμάτια της Λευκή Συμφωνίας, από το δεύτερό τους : Ποτέ δεν ξεπέρασαν το Φεγγάρι Που Αιμορραγεί. Πρόλαβα μόνο ως ακροατής τις εξαιρετικές κασετοκυκλοφορίες της Lazy Dog και της σκηνής των Ιωαννίνων, που μου στέρησαν οποιαδήποτε απαίτηση για σπιτική, έξυπνη και προσωπική δημιουργία.
Το όνειρο που σ’ έφερε μια μέρα ως εδώ / Σήμερα καίγεται, σκουριάζει και σε διώχνει / Μια σε κρατάει στη γη, μια σε ξερνάει στον ουρανό / Το ίδιο όνειρο σε τρώει και σε γλιτώνει…
Στη νέα πόλη βέβαια υπήρχαν οι Τρύπες. Υποθέτω είμαι ο τελευταίος στον κόσμο που αντιστάθηκα γερά στη μουσική τους. Ίσως γι’ αυτό τότε ο Αγγελάκας μου έκανε την τιμή να μου δώσει να παρουσιάσω στις εκπομπές μου το νέο του δίσκο. Ήξερε ότι δε θα του πω λέξη αν δεν το αφήσω να ωριμάσει γερά μέσα μου, περίμενε μήνες για να ακούσει γνώμη. Γνωρίζοντας προσωπικά και εκτιμώντας βαθέως τους δυο εξ αυτών (ο δεύτερος είναι ο Μπάμπης Παπαδόπουλος), θεωρούσα πως τέτοιες ιδιοσυγκρασίες πρέπει να βγάλουν το κορυφαίο των κορυφαίων. Φυσικά δε με διέψευσαν: στο Κεφάλι Γεμάτο Χρυσάφι έδωσαν μερικά από τα ωριμότερα κομμάτια που γράφτηκαν ποτέ στο είδος. Υπάρχει μια κλασική ερώτηση που κάνουν κατά καιρούς διάφορα έντυπα στα ευσύνοπτα πλην αποκαλυπτικά για τον συνεντευξιαζόμενο ερωτηματολόγια. Τι θα ακούγεται όταν σε θάβουν; Σημειώστε παρακαλώ για μένα, απερίφραστα, την Καινούργια Ζάλη (τους).
Το 1987 γνωρίζω τον Μπάμπη Αργυρίου (Rollin Under, Mic.gr). Ανταλλάζαμε κασέτες (εγώ άδειες κι αυτός γεμάτες) σε χαμαιτυπεία και ακόμα εκκρεμεί πρόταση μονομαχίας, επειδή μου έφαγε μέσα από τα χέρια αφιέρωμα στην Εlizabeth των Cocteau Twins. Του ζήτησα να φάει τον κόσμο και να βρει ένα δωδεκάϊντσο που τιτλοφορούνταν Το Φως και Η Σκιά του. Ήταν 3 μέλη των Last Drive [πρότζεκτ του κιθαρίστα Γιώργου – χαιρετισμός] κι ένας ξένος (;). Τέτοια ψυχεδελική αποθέωση μ’ έκανε να κοιτάζω αφ’ υψηλού κάθε αντίστοιχη αλλοδαπή προσπάθεια. Το υπερψυχεδελέστατο Λέμμινγκς, το έμοιαζε να βγαίνει, κρυμμένο για χρόνια, μέσα από τις σπηλιές των παιδιών των λουλουδιών.
Μήπως ξέρεις κανένα μέρος που να φοβάμαι λιγότερο;
Στο Ράδιο Κιβωτός προσπάθησα να μην αφήσω άπαιχτο οποιοδήποτε σχήμα παιδευόταν με το ελληνικό αλφάβητο. Εκεί κατάλαβα πως εντελώς ιδιαίτερα σχήματα όπως οι Χωρίς Περιδέραιο, οι Ήταν Είναι και Θα Είναι και οι Εν Πλω αποτελούσαν και για άλλους εντελώς μοναδικές περιπτώσεις. Για τους πρώτους νομίζω αρκεί η απίστευτη αίγλη που χαίρουν μέχρι και σήμερα σ’ όσους ήταν στη φάση από τότε. Για τους δεύτερους εκφράστηκα σε ένα μεγάλο κομμάτι συνoδευμόμενο με συνομιλία μαζί τους που περιλήφθηκε στο μοναδικό τους τότε δίσκο, μ’ όλα τα χρώματα στην τσέπη. Για τους Εν Πλω ελπίζω να γραφτούν εδώ από τους υπόλοιπους. Αν πω ότι έπαιξαν το shoegazing πριν παιχτεί αλλού, θα φαίνεται πως τους περιορίζω. Αν πω ότι ένωσαν μοναδικά παλιό και σύγχρονο ροκ, θα φαίνεται πως τους κλισαρίζω.
Για τους Στέρεο Νόβα έχουν γραφτεί τόσα που περιττεύει, ευτυχώς, η οποιαδήποτε λεκτική έκφραση. Απλά υποστηρίζω ακόμη πως, στο δικό μου αισθητήριο, η ελληνική γλώσσα μου ταιριάζει περισσότερο απ’ οποιαδήποτε άλλη σ’ αυτό το είδος μουσικής. Και τότε και τώρα. Παρομοίως για την καλή μας Λένα, της οποίας επιλέγω τις ηλιομάσκες απλά και μόνο επειδή ακούω μέχρι και σήμερα. Κάθε δίσκος της αποτελεί εξαιρετική, μη συγκρίσιμη περίπτωση με οιονδήποτε άλλον της.
Και τώρα φίλοι μου είναι αργά, μια καληνύχτα στη μαμά, και λίγη στάχτη στα μαλλιά, καιρός να πούμε αντίο… Όπως ξεκινούσε ο Παύλος το Εν Κατακλείδι του, τελείωνα τις εκπομπές κατά το ξημέρωμα. Και δεν ξέρω αν πρέπει να χαίρομαι ή να στενοχωριέμαι, που όλη η σοδειά ήταν μεγάλη στην ποιότητα και μικρή στην ποσότητα. Κατά τ’ άλλα εσείς που ‘σαστε υγιείς και αξιοπρεπείς βοηθήστε μας και λίγο, δώστε μας πνοή, στέγη και τροφή, μια ιδέα στεγανή που να μη μπάζει κρύο..
Η υποχρεωτική εντεκάδα. Αλφαβητικά, πάντα αλφαβητικά: Αγγελάκας Γιάννης – Καρράς Γιώργος – Ένα υπέροχο τίποτα / Εν Πλω – S/T / Εx Humans – Ανώφελη Επιβίωση / Lost Bodies – Ζωή / Metro Decay – Υπέρβαση / Πλάτωνος Λένα – Μάσκες ηλίου / Πλάτωνος Λένα / Γιαννάτου Σαββίνα / Παλαμίδας Γιάννης – Σαμποτάζ / Σιδηρόπουλος Παύλος και Σπυριδούλα – Φλου / Στέρεο Νόβα – S/T / Το Φως και η σκιά του – S/T (EP) / Tρύπες – Κεφάλι γεμάτο χρυσάφι
Πρώτη δημοσίευση εδώ. Το αχανές συλλογικό αφιέρωμα ξεκινάει από εδώ, και το τέλος κάθε σελίδας οδηγεί στην επόμενη. Το κείμενο γράφτηκε μια κι έξω – ας συγχωρεθούν υπερβολικές ή άγαρμπες εκφράσεις.
Το τρένο με τις κούκλες των ενοχών συνεχίζει να τρέχει ιλιγγιωδώς, το φεγγάρι δεν σταμάτησε να αιμορραγεί, η ζάλη δεν τελείωσε ποτέ. Και συνεχίζει να μας ορίζει ένας μαύρος κύκνος.
Μελαγχόλησες τώρα και φεύγεις;
Πανδοχείο 