Ντροπαλότητα και αυτοπεποίθηση, απολύτως συμβατές!

Υπάρχει ένα κενό στον χώρο των βιβλίων που απευθύνονται σε παιδιά, εφήβους ή στο θολό μεταίχμιο ανάμεσα στα δυο: είναι, μεν, δεδομένη η επιθυμία για ένα βιβλίο που αφορά κάποιο δυσάρεστο συναίσθημα και όλα όσα κρίνεται ότι ενδιαφέρουν το παιδί, από την κατανόηση και την αποδοχή αυτού του συναισθήματος ως την διαχείριση και αντιμετώπισή του, αλλά, από την άλλη, αναζητείται ο τρόπος ώστε αυτό να είναι αναγνώσιμο και ελκυστικό για τα παιδιά. Συνήθως το βάρος δίνεται αποκλειστικά στο κείμενο, το οποίο και μετά θα πρέπει να «μεταφερθεί» στα παιδιά, ή σε μια εικονογραφημένη ιστορία, η οποία σαφώς θα έχει το νόημά της αλλά θα προτείνει μόνο μια περίπτωση και το αντίστοιχο δίδαγμα.

Αυτό το βιβλίο συνδυάζει και τα δύο. Πρώτα προτείνει ένα πλουσιότατο κείμενο, μοιρασμένο σε ενότητες, κομμάτια, συννεφάκια σκέψεων και λόγων (ακριβώς όπως στα κινούμενα σχέδια), καταλόγους, λίστες, επιγράμματα, διαγράμματα, περιγράμματα, συμπεράσματα, προτάσεις, παιχνίδια. Αλλά όλα αυτά εντάσσονται σε πολύχρωμες σελίδες, με σχέδια και εικόνες όλων των εμπλεκομένων, με όλα τα δυνατά ζωγραφίσματα καταστάσεων ακριβώς την στιγμή που συμβαίνουν και την ώρα που μας καίνε.

Έχουμε λοιπόν μια εικονογραφημένη βίβλο για την ντροπή και την ντροπαλότητα, αλλά οφείλω να τονίσω ότι στην ουσία εδώ το θέμα είναι ευρύτερο και αφορά και την εσωστρέφεια [introversion], δηλαδή όχι μόνο τις περιπτώσεις όπου υπάρχει χαμηλή αυτοπεποίθηση αλλά ένα εγγενές χαρακτηριστικό παιδιών τα οποία μπορεί να έχουν αυτοπεποίθηση αλλά επιλέγουν λιγότερη κοινωνικότητα ή καταφεύγουν στην μοναξιά τους. Συνεπώς όταν εδώ στο κείμενο αναφερόμαστε σε ντροπαλά παιδιά συμπεριλαμβάνουμε και τα εσωστρεφή.

Για ποιο λόγο ο κόσμος δεν μιλάει πολύ για την ντροπαλότητα; Τι ακριβώς συμβαίνει στα παιδιά που δεν επιθυμούν να μιλάνε ή να ξεχωρίζουν; Υπάρχει κάποιο μανιφέστο των ντροπαλών πλην παντοδύναμων; Πότε και γιατί ντρεπόμαστε και πού κρύβεται η αυτοπεποίθηση; Γιατί πάρα πολλοί άνθρωποι ντρέπονται; Είναι φυσιολογικό; Το περιβάλλον μπορεί να επηρεάζει; Τι προκαλείται στο σώμα μας και πώς λειτουργεί ο ντροπαλός εγκέφαλος; Γιατί δεν χρειάζεται να αλλάξουμε παρά να αποδεχτούμε την ντροπαλότητά μας; Πότε πρέπει να βγαίνει η «σίγαση» και γιατί οι ήσυχες φωνές είναι σημαντικές;

Μήπως η ντροπαλότητα είναι απλώς ένα μικρό κομμάτι του εαυτού μας και είμαστε πολλά περισσότερα από αυτήν, στην ουσία πολλαπλά στρώματα διαφόρων στοιχείων, όπως η ευγένεια, η σοβαρότητα, το χιούμορ, η δύναμη, η σοβαρότητα, η αποφασιστικότητα; Υπάρχει κάποια μυστική πόρτα που μπορούμε να ανοίξουμε απαλά ώστε να δούμε τα σπουδαία πράγματα που μας περιμένουν στην άλλη πλευρά; Μπορούν οι φόβοι να αντιμετωπίζονται; Μπορεί η ντροπαλότητα να αποτελεί μια (ήρεμη) δύναμη; Είναι δυνατόν να αγαπηθούν οι πεταλούδες στο στομάχι; Να αναδυθούν οι δικές μας ικανότητες; Να ξεχνάμε την τελειότητα, να αποδεχόμαστε ότι κάποιοι μπορεί να μη μας συμπαθούν; Πότε είναι ώρα να μιλήσει κανείς, να σταματά να ακολουθεί, να γίνει πρωτοπόρος, να πάρει τον έλεγχο;

Όλα τα παραπάνω ερωτήματα έχουν τον χώρο τους στις σελίδες, μαζί με το κατάλληλο χρωματισμένο σχέδιο, και αντιμετωπίζονται με μια σειρά προτάσεων, συμβουλών, βεβαιοτήτων, ασκήσεων αλλά και με μερικές αποστολές-έκπληξη για όλους τους πιστούς της ντροπαλότητας ή (και) της εσωστρέφειας. Σε όλα τα παραπάνω είναι δεδομένη η αντίληψη πως μπορούμε να τις αποδεχτούμε, να τις δουλέψουμε και να αποκτήσουμε την απαραίτητη αυτοπεποίθηση χωρίς να αλλάξουμε τίποτα από αυτό που είμαστε. Γιατί το κάθε παιδί είναι ένα πλάσμα μοναδικό και μπορούμε να είμαστε ο εαυτός μας και να είμαστε και καλά με αυτό. Και μετά θα είμαστε έτοιμοι να αγκαλιάσουμε όλα τα υπέροχα, ανακατεμένα, λασπωμένα, μπερδεμένα πραγματάκια που αποτελούν τη ζωή.

Τόσο η συγγραφέας όσο και η εικονογράφους δηλώνουν χαρακτήρες υψηλής ντροπαλότητας, την οποία διοχετεύουν στον λόγο και την εικόνα. Η Nadia Finer έχει και ειδική ιστοσελίδα που αφορά ακριβώς τον επιθυμητό συνδυασμό Ντροπαλού και Δυνατού, και αφορά τόσο παιδιά όσο και ενήλικες. Και, προσοχή, το παρόν βιβλίο να μη συγχέεται με το ομότιτλο βιβλίο της ίδιας, Ντροπαλοί και δυνατοί, με υπότιτλο Βγείτε από τη σκιά του εαυτού σας και διεκδικήστε τη ζωή που ονειρεύεστε [από τις ίδιες εκδόσεις, 2023, σελ. 400], και το οποίο προφανώς απευθύνεται σε ενήλικες. Ιστοσελίδα της εικονογράφου, εδώ.

Ηλικίες: 8+

Εικονογράφηση Sara Thielker. Εκδ. Διόπτρα, 2022, μτφ. Νοέλα Ελιασά, σελ. 96 [Shy and mighty, 2022].

Δημοσίευση και στο Πανδοχείο των παιδιών, εδώ.

Tα όνειρα που ζωντανεύουν!

1. Ο λύκος Ζαχαρίας είναι ο πλέον αγαπημένος βιβλιακός ήρωας του σπιτιού. Είναι ένας αξιαγάπητος λύκος που μας προσκαλεί στην ζωή του και διηγείται τις περιπέτειές του, αποκαλύπτει τις αδυναμίες του, μοιράζεται τα παθήματά του αλλά και τις χαρές του. Και όλα αυτά μαζί με την παρέα των λύκων που γνώρισε στο δάσος: την τρυφερή και ακριβοδίκαιη Λουλού, τον γευσιγνώστη και μερακλή Λουκά, τον ευαίσθητο και φιλοσοφημένο Τζίμη, τον ενεργητικότατο και ευφάνταστο Παναγή, τον εφευρετικό και χειροτέχνη Βλαδίμηρο, και την ευέξαπτη και καλόκαρδη δεσποινίδα Τιτί, απόγονη του Γιέτι και μόνιμη πια συγκάτοικο της συντροφιάς, ενώ σταθερός «εξωτερικός» φίλος και σοφός δάσκαλος είναι ο περίφημος καθηγητής Κουκουβάγιας. Είναι προφανές βέβαια ότι ο Ζαχαρίας με την συντροφιά του ακυρώνει (μαζί πλέον με άλλους ομοίους και από άλλα βιβλία) την κλασική ιδιότητα του κακού λύκου των παλαιότερων παραμυθιών: αυτός είναι ένας λύκος που όχι μόνο με τα λόγια του αλλά και τις εκφράσεις του ζωγραφίζει όλη την γκάμα των συναισθημάτων μας, από τον ενθουσιασμό και την οργή, ως την ντροπή και την χαρά. Κι εμείς είμαστε μαζί του, είμαστε μαζί σου λύκε Ζαχαρία!

2. Σε μια από τις πλέον πρόσφατες περιπέτειές του η μαγεία αρχίζει από το εξώφυλλο, όπου σ’ έναν μωβ έναστρο ουρανό ο λύκος Ζαχαρίας. περπατάει πάνω στα σύννεφα, ενώ ένας εστεμμένος βάτραχος και δυο ιπτάμενες νεραϊδούλες περιμένουν το επόμενο βήμα του. Πώς έφτασε ως εδώ; Όλα ξεκινούν σε μια από τις γνωστές συνάξεις με τους φίλους του, όπου τους διηγείται στους φίλους του τα όνειρά του: να γυρίσει τον κόσμο, να πετάξει ψηλά «και χίλια ακόμα πράγματα»! Η στάση του είναι εμφανής: όρθιος στη ράχη μιας καρέκλας, με ένα αεροσκάφος-παιχνίδι και μια υδρόγειο σφαίρα σε κοντινή απόσταση είναι έτοιμος να τα φτάσει. Κι όταν κάτω από το μαξιλάρι του βρίσκει στη θέση του δοντιού του μια… πατάτα την οποία και φυτεύει στην αυλή, το σκαρφάλωμα ως την κορυφή του δέντρου της τον οδηγεί σε αδιανόητες χώρες.

3. Στην χώρα των Λιχουδιών όπου τα δάση είναι από μαλλί της γριάς, οι ποταμοί από σοκολάτα και τα φύλλα των δέντρων από αμυγδαλόπαστα, συναντά τον Έλβις τον μπισκοτάνθρωπο (τον οποίο και καθησυχάζει με την έξοχη φράση «δεν δαγκώνω ό,τι μιλάει») αλλά και τον τρομακτικό Μεγάλο-Μιαμ που φυλάει έναν θεόρατο θάμνο με καραμέλες. Στην χώρα του Θαυμάτων, οι μονόκεροι είναι δεδομένοι, οι καρποί στα δέντρα καρδιόσχημοι και ο εστεμμένος βάτραχος μεταμορφώνεται σε μια κάπως… πιεστική πριγκίπισσα. Στην χώρα του Χάλοουιν ο κόμης Δράκουλας, μια μούμια, μια γριά μάγισσα και σειρά εφιαλτικών μουρών απαιτούν να τους διηγηθεί όσους καταβρόχθισε και εξοργίζονται με την καλή του καρδιά. Στην χώρα του Άγιου Βασίλη γίνεται δεκτός από τον ίδιο, που τον περιποιείται στο έξοχο σαλόνι του με τα δυο χριστουγεννιάτικα δέντρα και μαζί με τα ξωτικά δοκιμάζει όλα τα παιχνίδια. Έτσι ο λύκος μας που απ’ όλες τις χώρες έφευγε κυνηγημένος εδώ βρίσκει την ησυχία του μέχρι …το χτύπημα της πόρτας και το ξύπνημα του. Αλλά καθώς υποδέχεται τους φίλους του έτοιμος να τους διηγηθεί το περιπετειώδες χθεσινό όνειρο, δεν αντιλαμβάνεται πως τα περισσότερα πλάσματα που γνώρισε βρίσκονται ήδη πίσω του!

4. Τελικά φαίνεται πως τα όνειρα δεν είναι τόσο ακατόρθωτα όσο φανταζόμαστε και ας έχουμε το νου μας, γιατί ό,τι ευχόμαστε μπορεί να μας έρθει! Και όσο και αν πολλά από αυτά μπορεί να μην είναι όπως τα περιμέναμε, και πάλι αξίζει τον κόπο η περιπέτεια, η δοκιμή, το ταξίδι. Εκείνο που σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε, είναι να τα μοιραζόμαστε, να τα σχεδιάζουμε και να τα τολμάμε!

5. Για άλλη μια φορά οι ιδέες αλλά και οι εικόνες των δυο εμπνευσμένων κυριών είναι ανεξάντλητες. Για άλλη μια φορά σε κάθε γύρισμα σελίδας δεν ξέρεις τι περιμένει τον Ζαχαρία, τι εσένα που τον συντροφεύεις, και τι νέες μούρες θα εμφανιστούν στο διάβα μας. Αυτή τη φορά οι φίλοι του υπάρχουν μόνο στην πρώτη και την τελευταία σελίδα καθώς η περιπέτεια είναι όλη δική του, και για άλλη μια φορά αντιμετωπίζει τις καταστάσεις με θάρρος αλλά και φόβο, με ενθουσιασμό αλλά και ετοιμότητα φυγής. Στο τέλος, δεν είναι και λίγο να έχεις διασχίσει μερικές μαγικές χώρες, να έχεις κάνει μερικούς φίλους, κάποιοι άλλοι να σε έχουν πάρει στο κυνήγι, και να έχεις ζήσει εμπειρίες μοναδικές!

6. Καθώς το παρόν βιβλίο αποτελεί μια κάπως «εορταστική» έκδοση, στο τελευταίο τετρασέλιδο μας περιμένει μια πρόσθετη έκπληξη: στο πρώτο δισέλιδο παρουσιάζονται οι οκτώ φίλοι σε χωριστές κάρτες με μικρά «βιογραφικά», ενώ στο δεύτερο γνωρίζουμε το ζεύγος των δημιουργών του Ζαχαρία, δυο χαμογελαστά κορίτσια που παίζουν το παιχνίδι των έξι ερωτήσεων, μας αποκαλύπτουν τα παιδικά βιβλία που αγαπάνε και τους αρέσει να διαβάζουν ξανά και ξανά, τις πηγές τις έμπνευσής τους καθώς και άλλες τους προτιμήσεις. Για να μη μιλήσω και για τα έξτρα σκιτσάκια όλων των λύκων στα δυο διπλά εσώφυλλα!

Σημ. Ένα μεγάλο μέρος από ολόκληρη την σειρά των βιβλίων του λύκου Ζαχαρία, αλλά και μερικοί «μικροί» Ζαχαρίες και διάφορα τετράδια δραστηριοτήτων μαζί του κυκλοφορούν από τις ίδιες εκδόσεις και αξίζουν όλα!

Εικονογράφηση: Thuillier Éléonore. Εκδ. Παπαδόπουλος, 2023, μτφ. Σοφία Παλάκη, σ. 44 [Le loup qui croyait en ses rêves, 2020]

Δημοσίευση και στο Πανδοχείο των παιδιών, εδώ.