Φρόσω Φωτεινάκη – Να σε κάνω μια αγκαλιά;

Συναίνεση στις αγκαλιές, αυτοδιάθεση στο σώμα

Να την λοιπόν η νέα μας γνωριμία, η Αντιγόνη με το αξιαγάπητο μουτράκι, το ολόφωτο χαμόγελο, τα μαλλιά της φτιαγμένα με δυο ολοστρόγγυλα «κεφτεδάκια», πολύχρωμα ρούχα, έτοιμη να τροχοδρομήσει στις ρόδες του πατινιού της. Και χωρίς περιστροφές μας ρίχνει την δύσκολη ερώτηση, ποιο είναι το καλύτερο πράγμα στον κόσμο. Δεν πέφτουμε στην παγίδα, δεν θα είναι κάτι χειροπιαστό, γνωρίζουμε πως όλα όσα αξίζουν στην ζωή είναι άυλα, προλαβαίνει και όποιο παιδί σπεύδει να επιλέξει τριπλό παγωτό με τα έξτρα του, και, όπως συμβαίνει με κάθε χαρακτήρα βιβλίου για παιδιά που μας επισκέπτεται για μόνιμη κατοικία σπίτι την ακούμε προσεκτικά. Η αγκαλιά, λέει, και φωτίζεται ακόμα περισσότερο το πρόσωπό της. Μα βέβαια, αυτή υπερισχύει των πάντων!

Κανείς μας λοιπόν δεν θα διαφωνήσει, επειδή θα την φανταστεί με τα πρόσωπα που αγαπά περισσότερο. Όμως αυτά δεν πάνε πάντα μαζί, καθώς η αγκαλιά χρησιμοποιείται ευρύτερα από διάφορους κύκλους ανθρώπων, τους στενούς και ευρύτερους συγγενείς, τους φίλους και συμμαθητές, τους φίλους των συγγενών και των συμμαθητών και τα λοιπά και τους λοιπούς. Και είναι και κάποιες που μοιάζουν «αναπόφευκτες», από ανθρώπους που ξέρουμε πόσο μας αγαπούν: θείοι και θείες, ο νονός ή η νονά, οι συνομήλικοι φίλοι στο χωριό. Και κάποιες άλλες, από ανθρώπους που βλέπουμε μια στις τόσες, οι επισκέπτες των γιορτών, οι ομοτράπεζοι της Καθαρής Δευτέρας…

Είναι όλες οι αγκαλιές το ίδιο; Σίγουρα όχι, γιατί πρώτα απ’ όλα, εμείς δεν τις αισθανόμαστε, ούτε τις θέλουμε, ούτε τις χαιρόμαστε το ίδιο – και μερικές δεν τις θέλουμε καθόλου. Τι γίνεται λοιπόν όταν μια σειρά ανθρώπων έρχονται να μας σφίξουν και να μας χώσουν στην αγκάλη τους χωρίς να έχουμε διάθεση ή επιθυμία; Η Αντιγόνη είναι μπερδεμένη: καλά να μην αρέσκεται σε μια εμφανώς αρνητική συμπεριφορά, αλλά έχει δικαίωμα να θέλει να αποφύγει όλα αυτά τα ανοιχτά, περικυκλωτικά χέρια; Το πρώτο της βήμα είναι να το συζητήσει με έναν καλό της φίλο που έχει ακριβώς την ίδια άποψη: «Οι άνθρωποι νομίζουν πως μπορούν να μας αγγίζουν χωρίς να μας ρωτάνε!». Και μάλιστα επισημαίνει ότι πρώτοι απ’ όλους είναι οι ίδιοι οι γονείς και συγγενείς μας που θεωρούν αυτονόητη την ….αυτοδιάθεση μας και δίνουν το ελεύθερο σε οποιονδήποτε, ότι δεν είναι ευγενικό να απομακρυνόμαστε!

Έτσι η Αντιγόνη φτιάχνει μια λίστα με τις αγκαλιές που θέλει, επικεντρώνοντας όχι στα πρόσωπα αλλά στην δική της αίσθηση. Επιθυμεί αυτές που την χαλαρώνουν, την ζεσταίνουν, την κάνουν να χαμογελάει, να ηρεμεί, να νοιώθει άνετα, να μην ντρέπεται, να μην απορεί, να μην πιέζεται, να μην αγχώνεται – η λίστα είναι μεν μεγάλη αλλά είναι και αποκλειστική. Οποιαδήποτε άλλη αγκαλιά είναι ανεπιθύμητη και σε κάθε περίπτωση πρέπει να προηγείται η άδεια του τιμώμενου. Ιδού το μεγάλο αλλά πολύτιμο βήμα για κάθε παιδί: η έκφραση ενός STOP στις αγκαλιές που έρχονται από τους πάντες, όσο καλοπροαίρετες και αν είναι. Άλλωστε η άρνηση δεν έχει πάντα να κάνει με το πρόσωπο που μας αγκαλιάζει αλλά προφανώς και με την χρονική στιγμή, την διάθεσή μας, την ειδικότερη εσωτερική μας επιθυμία.

Από αυτή την μικρή αλλά τόσο σημαντική έκφραση συναίνεσης και αποδοχής εκ μέρους του παιδιού εξαρτώνται μείζονα αλλά ζητήματα: η αίσθηση ασφάλειας, η συναίνεση και η οριοθέτηση σε οτιδήποτε αφορά το σώμα του, η δυνατότητα αυτοπροστασίας του, η εμπιστοσύνη στο σώμα και στο συναίσθημά του, η βεβαιότητα πως το σώμα μας μάς λέει πάντα την αλήθεια, ο αυτοσεβασμός, η απόλυτη ισχύς της φράσης «Όταν λέω όχι, το εννοώ!». Αντιλαμβάνεται κανείς πως όλα τα παραπάνω δεν περιορίζονται μόνο στο σώμα αλλά ισχύουν σε οποιαδήποτε έκφανση της ζωής. Είναι πλέον γνωστό ότι κάθε αγκάλιασμα εκκρίνει πολύτιμες ουσίες που διοχετεύονται εντός μας και τίποτα δεν δικαιούται να αντιστρέψει ή να ακυρώσει την ροή τους. Και δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε την απαραίτητη και τόσο θεραπευτική αγκαλιά στον ίδιο μας τον εαυτό! Συνεπώς μαζί με την Αντιγόνη ξαναγράφουμε την προτίμησή μας: «Αγκαλιά: το ομορφότερο πράγμα στη γη, αρκεί να το θες εσύ! Εκφραστικότατα τα πρόσωπα της εικονογράφου, σε ζωγραφιές που αναπνέουν στο χώρο και στο χρώμα.

Ηλικίες: 4+

Εικονογράφηση Φωτεινή Τίκκου.

Εκδ. Διόπτρα, 2022, , σελ. 48. Πρόλογος: Μάριος Μάζαρης

Ιστοσελίδα της ψυχολόγου και ψυχοθεραπεύτριας συγγραφέως: εδώ.

Δημοσίευση και στο Πανδοχείο των παιδιών, εδώ.