Η ολάνθιστη εξαετία
Θα διατρανώσουμε και θα αναδείξουμε την πνευματική επανάσταση. Ενωμένοι θα λούσουμε τη χώρα σε κύματα έκστασης και εξαγνισμού. Ο φόβος θα εξαλειφθεί· η άγνοια θα εκτεθεί στο λαμπρό φως του ήλιου· κέρδη και αυτοκρατορίες θα γείρουν θνήσκουσες σε ερημωμένες παραλίες· η βία θα πνιγεί και θα μετουσιωθεί σε ρυθμό και χορό. [Berkeley Barb, σ. 186]
O Μάιλς έζησε από μέσα το κίνημα των Χίπις: υπήρξε δημιουργός του γνωστού παράνομου βιβλιοπωλείου Indica, ένας από τους ιδρυτές του International Times, ο βρετανικός σύνδεσμος των Fugs, Allen Ginsberg, Frank Zappa, συμμετείχε στην Zapple των Beatles, είναι στο εξώφυλλο του Sgt. Pepper’s, είδε αμέτρητα live, έγραψε διάφορα βιβλία με αντικείμενο την Beat γενιά και τους δημιουργούς της (έχουμε παρουσιάσει την βιογραφία του W. Burroughs) κι έγραψε το βιβλίο Black Bird μαζί με τον Paul McCartney. Συνεπώς μια δική του πλούσια και ταυτόχρονα συνοπτική εικόνα του φαινομένου έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς μάλιστα ο ίδιος προτιμάει την περισσότερο ψυχρή γραμμική παράθεση των βασικότερων γεγονότων, χωρισμένη σε έξι χρόνια, από το 1965 μέχρι και το 1971, παρά την διήγηση της δικής του εμπλοκής, αν και ορισμένες συμπάθειες και αντιπάθειες είναι φανερές. Το βιβλίο έχει κυρίως την μορφή λευκώματος, με συνδυασμό κειμένου και έγχρωμων και μαυρόασπρων φωτογραφιών, πολλές από τις οποίες ολοσέλιδες.
Ο συγγραφέας ερευνά αρχικά τις καταβολές των Χίπις σε ποίηση, μουσική και μόδα από το 1965. Στην αρχή επρόκειτο για φαινόμενο μικρής έκτασης που πήγαζε από την Beat γενιά της δεκαετίας του ’50· σαν τους μπίτνικς οι χίπις αρνούνταν την αποβλακωτική ανία της αμερικανικής καταναλωτικής κοινωνίας. To σκηνικό του Σαν Φρανσίσκο πρωτοστήθηκε στη … Virginia City, μια ανακαινισμένη πόλη φάντασμα στα σύνορα της Νεβάδα. Εκεί φτιάχτηκε το θρυλικό Red Dog Saloon, που προσέλαβε τους τότε πρωτόβγαλτους Charlatans που με το ντύσιμό τους (ρούχα του 19ου αιώνα, μακριά πανωφόρια, καουμπόικα καπέλα) επηρέασαν τους θαμώνες και μια ολόκληρη ενδυματολογική άποψη. Τη σκυτάλη πήρε το Σαν Φρανσίσκο που διέθετε πληθώρα βικτοριανών σπιτιών ιδιαίτερα στην περιοχή Haight – Ashbury· εδώ οι χίπις θεωρήθηκαν ως μια νεότερη εκδοχή των παλαιότερων χίπστερς. Ο φαρμακοποιός Augustus Owsley Stanley ο Γ΄ πλημμυρίζει το Μπέρκλεϊ με σπιντάκια που περιέχουν ικανές δόσεις LSD, που ήταν ακόμα νόμιμο – αργότερα έγινε πάμπλουτος. Η ψιλοκυβίνη είχε διαδοθεί στην Ανατολική Ακτή από τους Allen Ginsberg και Timothy Leary, που είχαν πρωτοστατήσει σε ελεγχόμενες συνεδρίες το 1960 με καλλιτέχνες και συγγραφείς όπως ο Thelonious Monk, o Jack Kerouac και ο Robert Lowell. Παντού παρών ο Neal Cassady, το γνωστό ίνδαλμα του Kerouac, υμνηθείς ως Dean Moriarty στο On the road.
Νωρίτερα το 1962 ο συγγραφέας Ken Kesey είχε ταράξει τα νερά με το μυθιστόρημα One Flew Over The Cuckoo’s Nest [Στη φωλιά του κούκου] που είχε γράψει ενόσω εργαζόταν ως βοηθός ψυχιάτρου με ψυχικά ασθενείς και με την προκαταβολή για το δεύτερό του μυθιστόρημα (Sometimes A Great Notion) αγόρασε ένα σχολικό λεωφορείο, το καταχρωμάτισε κι έβαλε μια σχάρα στην οροφή για την παρέα του και για μια σειρά μικρόφωνα ώστε οι μέσα να ακούν τους έξω και αντίστροφα. Ιούνιο του 1964 ο Ken Kesey και οι Merry Pranksters ξεκίνησαν να ανακαλύψουν την Αμερική και να την υποβάλουν στα δικά τους Acid Test. Μεταξύ των βιβλίων που αναφέρονται σ’ εκείνο το ταξίδι είναι το [μνημειώδες] The Electric Kool – Aid Acid Test του Thom Wolfe, το On the bus του Paul Perry και το Further Inquiry του ίδιου το Kesey, 25 χρόνια μετά. Σε αντίθεση με τον Kesey και την παρέα του που έβλεπαν το LSD ως άθλημα αντοχής για προχωρημένους, κατάλληλο για περιβάλλοντα όπου τα πάντα μπορούσαν να συμβούν, ο Timothy Leary πίστευε πως πρέπει να το παίρνει κανείς σε ήρεμη ατμόσφαιρα για μια απολύτως προσωπική, ρεμβώδη πνευματική εμπειρία. Πρέπει να βγεις από το μυαλό σου και να χρησιμοποιήσεις το κεφάλι σου.
Ο καμπανιστός ήχος της δωδεκάχορδης Rickenbacker του Roger McGuinn στο Mr. Tambourine Man επέδρασε καθοριστικά στον ήχο του ’65 – το κομμάτι έκανε τον Marty Balin να ξεκινήσει για το Φρίσκο και να φτιάξει το δικό του γκρουπ, προτού συναντήσει τον Paul Kantner για τους Jefferson Airplane. Την ίδια εποχή έφταναν οι Stones στην πρώτη τους αμερικάνικη τουρνέ, σχηματίζονταν οι Warlocks (με μέλη των μετέπειτα Grateful Dead), οι Quicksilver Messenger Service και οι Country Joe and the Fish. Δημιουργείται η ομάδα των Family Dog με την Ellen Harmon (που έζησε για μήνες πάνω σ’ ένα …δέντρο στο Μεξικό) κι ένα σωρό αντεργκράουντ δραστηριότητες, ατομικές δράσεις και εκδηλώσεις στην πόλη δημιουργούν το εκπληκτικό φαινόμενο του Haight –Ashbury (H/A). Εκεί ζούσε και ο συγγραφέας Hunter S. Thomson, δημοσιογράφος τότε του Gonzo, που έγραψε αργότερα και το βιβλίο για τους Hell’s Angels, οι οποίοι είχαν ήδη αρχίσει να δημιουργούν ταραχές στις αντιπολεμικές εκδηλώσεις. Στη Νέα Υόρκη το κίνημα των χίπις ήταν η απλή συνέχεια της Beat γενιάς· άλλωστε το Factory τoυ Andy Warhol ήταν στο αποκορύφωμά του το 1964. Απλώς κάποιοι ποιητές μεταπήδησαν από την μία κατάσταση στην άλλη, όπως ο Allen Ginsberg ενώ για άλλους στάθηκε αδύνατο, όπως για τον Jack Kerouac.
Η ανακάλυψη ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει άπειρες δυνατότητες και μπορεί να λειτουργήσει σε ανυποψίαστες διαστάσεις χώρου και χρόνου με γέμισε χαρά, μου προκάλεσε δέος, και σχεδόν με έπεισε ότι είχα ξυπνήσει από έναν μακρύ οντολογικό ύπνο. Ύστερα από μια βαθιά υπερβατική εμπειρία προκύπτει ένας διαφορετικός άνθρωπος και μια διαφορετική ζωή. [Timothy Leary, σ. 71]
Ο δ
όκτωρ Timothy Leary είχε ήδη από το 1960 αρχίσει να μελετά την χρήση των παραισθησιογόνων για την ανακούφιση από τον ψυχικό πόνο και ως καθηγητής του … Χάρβαρντ. O Leary ήταν ήδη σαρανταπεντάρης το 1965, που το πέρασε στην Cuernavaca μελετώντας τα μαγικά μανιτάρια των προϊσπανικών πολιτισμών. To ίδιο το Χάρβαρντ είχε χρηματοδοτήσει την έρευνά του σχετικά με τις αντιδράσεις στην ψιλοκυβίνη – το 83% είχε απαντήσει ότι είχε μάθει κάτι από την έκλαμψη και το 62% ότι η ζωή τους άλλαξε προς το καλύτερο – κι όπως είναι ευνόητο ο ίδιος ήταν πεπεισμένος ότι είχε βρει την απάντηση στις κοινωνικές ασθένειες και ζητούσε να παραμείνει διαθέσιμη για ερευνητές και επιστήμονες. Φυσικά το πανεπιστήμιο έκοψε τη χρηματοδότηση (και δυο χρόνια αργότερα με κάποια άλλη πρόφαση τον απέλυσε) αλλά γύρω του είχε ήδη μαζευτεί μια μεγάλη ομάδα που οραματιζόταν μια νέα παγκόσμια κοινωνία βασισμένη στα ψυχεδελικά και σε μια σύνθεση ανατολικών θρησκειών. Το 1965 υπήρχαν περίπου τέσσερα εκατομμύρια χρήστες LSD κι εκείνος έκανε διαλέξεις και παρουσιαζόταν ως ο αρχηγός του ψυχεδελικού κινήματος. Τα επόμενα χρόνια πάντως θα βρίσκεται σ’ ένα διαρκές κυνηγητό με τις αρχές και θα αφιερώνει τεράστιο χρόνο για να αντικρούει κατηγορίες και να αποφεύγει την φυλακή.
Ενώ οι Αμερικανοί αντιδρούσαν σε μια από τις πλουσιότερες καταναλωτικές κοινωνίες στη γη, στην Βρετανία οι νέοι για πρώτη φορά είχαν χρήματα στην τσέπη τους – εκεί το αντεργκράουντ κίνημα προήλθε από τη συνάντηση διαφόρων στάσεων ζωής, όπως οι mods, οι ακτιβιστές της αποπυρηνικοποίησης, οι ριζοσπάστες αριστεροί φοιτητές κι ένα τεράστιο κομμάτι ροκ μουσικών και ακροατών. Το βρετανικό καλοκαίρι του ’65 έχει να θυμάται επτά χιλιάδες άτομα να συνωστίζονται στις ποιητικές βραδιές των Gregory Corso, Allen Ginsberg και Lawrence Ferlinghetti – ο τελευταίος συνεπήρε το κοινό με το To Fuck is to Love Again, ένα κοινό που συνειδητοποιούσε πως αποτελεί ένα συμπαγές «εκλογικό σώμα»: τη γενιά του ’60. Κάποιοι άρχισαν να κοιμούνται στις σπηλιές του Hastings το χειμώνα κι έξω στο Λονδίνο τις υπόλοιπες εποχές.
Το 1966 είναι η χρονιά με τις δεκάδες αντεργκράουντ ψυχεδελικές φυλλάδες και έντυπα, όπως η San Francisco Oracle με τα υπέροχα ψυχεδελικά γραφικά, με το πρώτο μαγαζί στην H/A (Το Ψυχεδελικό Κατάστημα), με τις ψυχεδελικές αφίσες που διαδίδονται ευρέως και βέβαια βλέπονταν αλλά και αποκρυπτογραφούνταν διαφορετικά από ένα «φτιαγμένο» βλέμμα. Κάθε κοινότητα έχει τη δική της εφημερίδα, όλα τα φολκ γκρουπ μετατρέπονται σε ηλεκτρικά, το LSD κηρύσσεται παράνομο. Στα Φεστιβάλ με Τριπάκια ο Kesey εμφανιζόταν με ασημένια στολή αστροναύτη και κράνος ενώ οι συλλήψεις του από τις αρχές φυσικά αποτελούσαν την καλύτερη διαφήμιση. Η ομάδα των Diggers, πρώην καταληψίες ελεύθερων περιοχών, άρχισε να φτιάχνει κοινότητες έξω από κέρδη και ιδιοκτησίες, να οργανώνει συσσίτια και να κλέβει από μαγαζιά και προμηθευτές για να δίνει σ’ όσους είχαν μεγάλη ανάγκη – σαν σύγχρονοι Ρομπέν των Δασών. H πρώτη σελίδα της International Times έχει για καιρό στην κορυφή της πρώτης σελίδας τη φράση Όταν η μουσική αλλάζει, τα τείχη της πόλης σείονται.
Είμαστε στην εποχή των πολιτικών δικαιωμάτων, της επανάστασης για την σεξουαλική απελευθέρωση και τη διεύρυνση της συνείδησης και αυτά είναι τα λάβαρα υπό τα οποία οι Fugs θα παρουσιαστούν στην Αμερική δήλωνε ο Ed Sanders των Fugs, μιας μπάντας που προήλθε από τους λογοτεχνικούς κύκλους της Νέας Υόρκης, ονομάστηκε με παραλλαγή του fuck, όπως το έγραφε ο Norman Mailer στο βιβλίο του The Naked and the Dead, και έφτιαχνε τραγουδούσε από William Blake μέχρι Allen Ginsberg. Στη Νέα Υόρκη ανεβαίνει το Exploding Plastic Inevitable του Andy Warhol με τους Velvet Underground, στην Sunset Strip οι Love, οι Byrds, οι Doors, κι ακόμα οι Mothers of Invention, οι Chocolate Watch Band, οι Buffalo Springfield. Οι μπουλντόζες ισοπεδώνουν το θρυλικό Pandora’s Box στην Sunset κι ο Stephen Stills γράφει το For what it’s worth.
Η rock’n’roll μουσική δυναμώνει όλο και περισσότερο, οι χορευτές κινούνται σε όλα και πιο ξέφρενους ρυθμούς, και τα φώτα αρχίζουν να αναβοσβήνουν σαν τρελά. Και προβολείς σε τυφλώνουν, και κλάξον αυτοκινήτων αρχίζουν να ουρλιάζουν, και ο Gerard Malanga και οι χορευτές σείονται σαν τρελοί, και δεν πιστεύεις ότι ο θόρυβος μπορεί να γίνει δυνατότερος, και τότε γίνεται ακόμα δυνατότερος, μέχρι που δημιουργείται ένα τεράστιο ηχητικό παλιρροϊκό κύμα, που συνθλίβει τα πάντα γύρω σου και είναι αρκετά θολό ώστε να μπορεί να πάρεις ό,τι το καλύτερο· οι ακροατές, οι χορευτές, η μουσική και οι ταινίες, όλα αυτά ενώνονται και γίνονται μια υπέροχη στιγμή υστερίας. [George English, άρθρο για το Exploding Plastic Inevitable, σ. 154]
Το 1967 είναι η χρονιά όπου δεκάδες χιλιάδες νέων καταφτάνουν στη Δυτική Ακτή και τα απανταχού Be-Ins για Το Καλοκαίρι της Αγάπης ενώ την ίδια στιγμή αυξάνεται η καταστολή της αντικουλτούρας με μαζικές διώξεις. Είναι η χρονιά των Sgt Pepper’s, Surrealistic Pillow, Satanic Magesties και δεκάδων κορυφαίων ψυχεδελικών δίσκων αλλά και της μεγαλύτερης εμπλοκής της Αμερικής στο Βιετνάμ που οδήγησε στις πιο εκδηλωτικές διαμαρτυρίες.
Όλοι άρχισαν να πηγαίνουν στο Σαν Φρανσίσκο φορώντας λουλούδια στο κεφάλι τους για να συναντηθούν με ωραίους ανθρώπους και οι αρχές δεν ήξεραν πώς να αντιμετωπίσουν την μαζική ροή. H λιγότερο πανικόβλητη χίπικη κοινότητα έφτιαξε 24ωρο τηλεφωνικό κέντρο με στεγαστικές και ιατρικές πληροφορίες, πίνακες ανακοινώσεων για τους χαμένους (και τους τρομαγμένους γονείς) κι ένα ελεύθερο κατάστημα, ενώ ένας γιατρός άνοιξε δωρεάν διανυκτερεύουσα κλινική (σε μια Αμερική όπου η δωρεάν περίθαλψη ήταν όνειρο θερινής νυκτός). Εδώ ο Miles ειρωνεύεται το σύντομο πέρασμα του George Harrison στην H/A, το γιουχάισμα και τη φυγή με την λιμουζίνα του.
Στο περίφημο Human Be In στο Golden Gate Park του Φρίσκο ο Jerry Rubin φώναζε τα χαμόγελά μας είναι τα πολιτικά μας λάβαρα και η γύμνια μας το πανό μας, ελάχιστοι άκουγαν τις ομιλίες και τις απαγγελίες, ορισμένοι ισχυρίστηκαν πως είδαν τον Θεό, όλοι συνυπήρξαν και αγαπήθηκαν μεταξύ τους, για τον Ginsberg (που μετά τις γκουρού ψαλμωδίες του ηγήθηκε μιας ομάδας καθαριότητας) ήταν η τελευταία ημέρα της αθωότητας, η τελευταία ιδεαλιστική χίπικη εκδήλωση. Κι είμαστε μόνο στο ’67…
Η H/A άρχισε να πλημμυρίζει κόσμο, άρα και με περαστικούς και περίεργους από τα υπερπροστατευμένα μεσοαστικά προάστια καθώς και δεκάδες χριστιανούς, ιεραπόστολους, ευαγγελιστές και αυτόκλητους γκουρού που έβρισκαν εύκολα οπαδούς. Πόσο θα άντεχαν αυτά; Το τηλεφωνικό κέντρο κλάπηκε, το δωρεάν κατάστημα καταστράφηκε από φτιαγμένους, τα ουρλιαχτά κάποιων που είχαν «άσχημο ταξίδι» τρόμαζαν τον κόσμο. Τα σκληρά ναρκωτικά αποδεκάτιζαν την κοινότητα και η κοινοβιακά μαστουρώματα αντικαταστάθηκαν από τις αμφεταμίνες, αν και ο Country Joe διέδιδε ότι μπορείς να φτιαχτείς καπνίζοντας μπανανόφλουδα κι ο Donovan τον σιγόνταρε στο Mellow Yellow με τη γραμμή περί electrical banana. Κάτι σχετικό έμπαινε στο εξώφυλλο των Velvets, νομίζω. Η εμπορική εκμετάλλευση του φαινομένου ήταν φανερή, εξ ου και η Πορεία για τον Θάνατο των Χίπις στον θρυλικό δρόμο.
Το L.A. αποτελεί πλέον το κέντρο της ψυχεδελικής ροκ: Seeds, Peanut Butter Conspiracy, Electric Prunes, West Coast Pop Art Experimental Band, United States of America. Το Ιούνιο γίνεται το Φεστιβάλ του Monterey, με 32 ονόματα αφιλοκερδούς εμφάνισης: Hendrix, Joplin, Canned Heat, Moby Grape, Byrd, Blues Project, Mamas and Papas, Who, Country Joe. Στη Νέα Υόρκη το Chelsea Hotel γνωρίζει νέες δόξες με τους πρώην beat και με Leonard Cohen, Nico, Warhol, Burroughs, Arthur Miller, Thomas Wolfe, Bob Dylan, Jefferson Airplane, ενώ στο Λονδίνο το κλαμπ UFO έχει ως μόνιμους παίκτες τους Pink Floyd, τους Soft Machine και τους Crazy World of Arthur Brown (όλοι τους θα εμφανιστούν και σε μια από τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις της εποχής, το θρυλικό 14ωρο Technicolor Dream) και προβάλλει τις πρωτοποριακές δουλειές του Kenneth Anger ενώ οι λονδρέζικες ψυχεδελικές αφίσες εμπνέονται από ιστορίες με ιπτάμενους δίσκους, αγγλικά παραμύθια, το κίνημα της art nouveau, τον Beardsley και τους προραφαηλίτες.
Οι Stones σκανδαλίζουν τον τύπο με την ιστορία της Ταγγέρης και αρχίζει το τέλος για τον Brian Jones. Jagger, Beatles, Donovan, Marianne Faithful κ.ά. ακολουθούν πιστά τον αμφιλεγόμενο Maharishi. Ο Leary προτίμησε να ιδρύσει τη δική του …θρησκεία, την League for Spiritual Discovery (με αρχικά διόλου τυχαία) και εμφανίζεται πλέον ως προφήτης και πνευματικός δάσκαλος, έχοντας καταλήξει πως τα βασικά ανθρώπινα προβλήματα πηγάζουν από τις οικογένειες και την σεξουαλική δυστυχία.
Το 1968 ήταν η χρονιά της πολιτικής στράτευσης και της μεγάλης φυγής στην εξοχή, της εξάπλωσης του φαινομένου (κάθε πόλη και προάστιο είχαν τη δική τους χίπικη κοινότητα) και των κοινοβίων (επιβίωσης, θρησκευτικών, σεξουαλικών), με διάφορα ιδανικά: ομαδικού έρωτα, καλλιέργειας της γης, αγαμίας, θρησκευτικής μύησης. Στο LA ήταν ανέκαθεν εφικτό να ζεις ανάμεσα στα δέντρα και στα βουνά και στήθηκαν παντού ράντσα, καλύβες, σκηνές. Ο ποιητής Wavy Gravy π.χ. συμμετείχε στη Hog Farm, «μια 
μεγάλη οικογένεια, μια περιφερόμενη ψευδαίσθηση, ένα κοινωνιολογικό πείραμα, πενήντα άτομα σε διαρκές ταξίδι». Ένα άλλο κοινόβιο ονομαζόταν Charles Manson Family…
Οι Grateful Dead παρατούν αηδιασμένοι την Ashbury: το μέρος έχει γίνει τόσο γνωστό ώστε έρχονται διαρκώς λεωφορεία με τουρίστες που κατεβαίνουν για φωτογραφίες. Οι μέρες της μικρής δεμένης κοινότητας μουσικών και ψυχεδελιστών έχουν παρέλθει. Ειδικά η αφοσίωση των Dead στην κοινότητα τούς είχε στοιχίσει μια περιουσία, σε αντίθεση με τους Jefferson που έγιναν πάμπλουτοι. Το πέρασμα του ψυχεδελικού πνεύματος στον κινηματογράφο ήταν θέμα χρόνου: τα Mondo φιλμ, τα πρώτα σκληρά πορνό ευρείας κυκλοφορίας (Βαθύ Λαρύγγι, Ο Διάβολος στο κορμί της Μις Τζόουνς/1972), το The Trip του Jack Nicholson, το Psych-Out.
Υπήρχε μια πολιτική τάση στο αντεργκράουντ που την ακολούθησε η παλιά Αριστερά και έτεινε μάλλον προς την αναρχία παρά προς κάποιο οργανωμένο μαρξιστικό ή σοσιαλιστικό κόμμα. Jerry Rubin, Ed Sanders, Wavy Gravy και άλλοι «αρχηγοί» αλλοιωνόταν συχνά από εγωιστικές αντιδράσεις. O Abbie Hoffman και ο Jerry Rubin κάνουν το Φεστιβάλ Ζωής στο Σικάγο, δημιουργούν το Διεθνές Κόμμα των Νέων – Yippies και «συζητούν» για την επανάσταση, γράφει ειρωνικά ο Miles για τους δυο αγκιτάτορες που επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν και να καπελώσουν πολιτικά τους χίπις, ενώ η πραγματική επανάσταση βέβαια γινόταν τον Μάη στο Παρίσι. Το Σικάγο γνωρίζει βίαιες ταραχές και καταστολή και ο Jean Genet λέει στον William Burroughs: Ανυπομονώ να σαπίσει αυτή η πόλη. Ανυπομονώ να δω αγριόχορτα να φυτρώνουν μέσα σε άδειους δρόμους. Οι ταραχές στο Λονδίνο εμπνέουν τους Stones να γράψουν το Street Fighting Man για τον συγγραφέα Tariq Ali που ο Miles επίσης ειρωνεύεται επειδή εξαφανιζόταν μόλις εμφανίζονταν οι αστυνομικοί – ο ίδιος έλεγε πως προστατευόταν από τους συντρόφους του.
Το 1969 ο Ronald Reagan ως Κυβερνήτης της Καλιφόρνια ισοπεδώνει ολόκληρες περιοχές στο Μπέρκλεϊ για να μην χρησιμοποιούνται από χίπις, με αποτέλεσμα τις μεγάλες ταραχές στην περιοχή, οι Weathermen αναλαμβάνουν την ευθύνη για δεκάδες βομβιστικές επιθέσεις, το πνεύμα γνωρίζει την κορύφωσή του στο Woodstock και την πτώση του στο Altamont Speedway με τον νεκρό από τους Hell’s Angels. Το 1970 είναι χρονιά με δίκες (του Μαύρου Πάνθηρα Bobby Seale, των Hoffman, Rubins κ.ά.), νέα κινήματα (Gay Pride, Εθνική Ημέρα Γης), νέες ταραχές (Οχάιο). Σε κάθε περίπτωση οι χίπις γίνονται πλέον το κυρίαρχο ρεύμα σε όλες τις εκφάνσεις της αμερικανικής κουλτούρας – όλοι έχουν μακριά μαλλιά και χρωματιστά ρούχα. Το 1971 υπήρχαν τόσα πολλά κοινόβια ώστε μόνο για το Μπέρκλεϊ υπήρχε ένα καθημερινό ενημερωτικό φυλλάδιο μοιραζόταν χέρι με χέρι σε πάνω από πενήντα τέτοια. Jimi, Janis, Jim αναχωρούν ο ένας μετά τον άλλον.
Σε καμιά άλλη περίοδο δεν αναπτύχθηκε τόσο πολύ η φαντασία και δεν παρατηρήθηκαν τόσες δοξασίες σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Η αντικουλτούρα των χίπις αμφισβήτησε την σεξουαλική ηθική και πρότεινε μια θετική αποθέωση της σεξουαλικότητας. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξε τέτοιο μαζικό κίνημα ενδοσκόπησης, προσωπικής ανάπτυξης, αυτοθεραπείας, βαθιάς οικολογικής συνείδησης, κοινωνικής συλλογικότητας, αλληλεγγύης, εθελοντισμού, άρνησης ιδιοκτησίας. Τι μένει απ’ όλη αυτή την κληρονομιά της ψυχεδέλειας, εκτός από την μουσική; Σίγουρα όχι οι βλακώδεις αναβιώσεις των διαφόρων Woodstock (που πνίγηκαν στο πλιάτσικο και στη φωτιά). Η ερώτηση μένει ανοιχτή και αναπάντητη. Μόνο ο δρ. Λήρι ήταν βέβαιος:
Η βασική ενέργεια της επανάστασής 
μας είναι ερωτική. Ελεύθερος είναι κάποιος που η ερωτική του ενέργεια έχει απελευθερωθεί και δύναται να εκφραστεί με όλο και ομορφότερους, περίπλοκους τρόπους. Η σεξουαλική επανάσταση δεν αποτελεί απλώς μέρος της περιρρέουσας ατμόσφαιρας ελευθερίας που δημιουργείται διαμέσου των παιδιών. Πιστεύω ότι είναι το επίκεντρο αυτής της ελευθερίας. [Timothy Leary, EVO, 1969, σ. 326]
Εκδ. Ψυχογιός, 2012, μτφ. Γιώργος Παρλαλόγλου, σελ. 379 [Barry Miles -Hippie, 2003]
Πρώτη δημοσίευση: mic.gr υπό τον τίτλο: Flower. Power?
Στις εικόνες: η θρυλική γωνία, το μαγικό λεωφορείο του Ken Kesey Brian Jones Jimi Hendrix, Timothy Leary, πορεία κατά του Βιετνάμ στο Σαν Φρανσίσκο (1967), Dr Leary μπροστά στο κοινό του, Allen Ginsberg.
Μπλέ ψυχή, μαύρο αίμα
. Τι απέμεινε στην μικρή Ελεονόρα; Μια νεαρή παιδούλα ως μητέρα της, και μια γιαγιά που πέθανε από γεράματα αλλά πρόλαβε να της εξηγήσει τι σήμαινε να’ ναι σκλάβα, να ανήκει ψυχή τε και σώματι σ’ έναν λευκό, που ήτανε ο πατέρας των παιδιών της. 
Στα δέκα, της έλαχε «το χειρότερο πράγμα που μπορεί να συμβεί σε μια γυναίκα», ο βιασμός, στα δώδεκα την κακοποίησε ένας τρομπετίστας από μια μεγάλη νέγρικη ορχήστρα. Κι έτσι δεν ήτανε ν’ απορεί κανείς που το σεξ το φοβόταν «σαν τον θάνατο». Όμως η πορνεία ήταν μονόδρομος επιβίωσης και όταν δεν αναλάμβαναν οι νταβατζήδες του, έρχονται οι επίσημοι του είδους, οι δικαστές, για να την στείλουν με ιδιαίτερη ευκολία στο αναμορφωτήριο. Μετά την θητεία της αναχωρεί με την μητέρα της για το Χάρλεμ, την εποχή του κραχ. Μόνο που, με εξαίρεση τις ουρές του ψωμιού, το κραχ δεν είναι ήταν «τίποτα καινούργιο για εκείνες, πάντα το είχαν».
«Ξύλινη Καλύβα», με πρώτο τραγούδι το Trav’ lin’ all alone που έκανε τους φασαριόζους θαμώνες να σιωπήσουν. Και η συνέχεια περιλαμβάνει όλους όσους έρχονταν στο καταγώγι, την άκουσαν και αργότερα συνεργάστηκαν μαζί της, επηρεαζόμενοι και οι ίδιοι από εκείνο το στυλ της ή ανάμιξαν τις μαύρες ψυχοσυνθέσεις τους σε μπλουζ, τζαζ και σουίνγκ κορυφώματα: Benny Goodman, Johnny Hodges, Coleman Hawkins, Count Basie, Artie Shaw, Duke Ellington, Lester Young, Buck Clayton, Charlie Shavers, Oscar Peterson, Roy Eldridge, Ben Webster. Ακολουθεί το αξέχαστο πρωινό της έναρξης στο Απόλλο και όλα τα μαγαζιά του Χάρλεμ. Αλλά τα μαγαζιά δεν είχανε ουσία. Η ζωή που ζούσαμε είχε. Η όλη ιστορία γινότανε στα παρασκήνια και ελάχιστοι ήτανε οι λευκοί που μπόρεσαν να τη ζήσουν από κοντά. Κι όταν γινότανε αυτό, ήταν σαν να είχανε έρθει από άλλο πλανήτη. Ήτανε βάσανο. Μερικές φορές αναρωτιέμαι πώς επιβιώσαμε. [σ. 70]
Ο ιδιοκτήτης του Uptown House στο Χάρλεμ έγινε ο μεγάλος της έρωτας και ταυτόχρονα ο ναρκωτικός της καταστροφέας. Στην μαύρη της ζωή μπαίνουν τα απατηλά λευκά: οι γόβες, οι γαρδένιες και η πρέζα. Κατά τα άλλα ο αιώνιος και αμετακίνητος «παναθεματισμένος φυλετικός διαχωρισμός» θα βρίσκεται πάντα μπροστά της. Η Lady Day των Υπογείων θα φτάσει ψηλά, εκεί όπου τελικά δεν υπάρχει τίποτα. Στην διαδρομή δεν επιτρεπόταν ποτέ να αρρωστήσει, να δείξει πόνο, να βγει άσχημη, να μην τραγουδήσει καλά, να μην ανταποκριθεί στις προσμονές των πολλών.
Ούτως ή άλλως η ζωή της σε μεγάλο βαθμό είναι προδιαγεγραμμένη: θα παραμείνει πάντα μια μαύρη σε μια κοινωνία που αδυνατεί να την δει ως κάτι διαφορετικό από μια «μαυριδερή», μια αταίριαστη στον βρώμικο κόσμο της δημοσιότητας, μια ευάλωτη στον έρωτα και τα ψέματα των ουσιών, μια ανεπιθύμητη του «νόμου». Αυτή η αιώνια «βρωμονέγρα» καλωσόριζε τον πόνο σαν καθημερινό επισκέπτη, δεν ξεχνούσε να επαναλαμβάνει πως χωρίς φίλους δεν πας πουθενά, γνώριζε καλά πως η νομοκοινωνία δεν θα την αφήσει ποτέ ήσυχη, έμαθε να μετράει υπομονετικά τα χτυπήματα και τις ουλές (τις ορατές και τις αόρατες). Ίσως γι’ αυτό στο Strange fruit εκφραζόταν τόσο εσώψυχα· γιατί ήξερε πως το παράξενο φρούτο θα ήταν πάντα εκείνη για όλους.
Αν περιμένει κανείς μια ατέλειωτη ελεγεία, δεν θα βρει τίποτα. Η Κυρία γράφει όπως μιλούσε, απλά, σταράτα, κοφτερά και απροκάλυπτα, όπως γράφουν σήμερα οι «βρώμικοι ρεαλιστές». Και πολύ περισσότερο δεν κλαψουρίζει ούτε αναζητά απαντήσεις. Στα δύσκολα μόνο βρίζει τους απάνθρωπους που επιχείρησαν να την τσακίσουν και τους προσπερνά με τρεις φράσεις, μέχρι τους επόμενους. Διόλου τυχαία κάθε κεφάλαιο έχει τον τίτλο ενός τραγουδιού της. Αλλά εκτός από την προσωπική διήγηση της στο βιβλίο ανασαίνει ολόκληρος ο αληθινός τζαζ κόσμος: απαρχές, μουσικοί, μαγαζιά, τζαμαρίσματα, ηχογραφήσεις, δισκογραφήσεις, πρόσωπα, κλίμα.
Αν βγάλουμε τους δίσκους της Μπέσσυ Σμιθ και του Λούις Άρμστρονγκ που άκουγα όταν ήμουνα μικρή, δεν ξέρω κανέναν άλλο που να επηρέασε το τραγούδι μου, τότε ή και σήμερα. Πάντα ζήλευα τον γεμάτο δυνατό ήχο της Μπέσσυ και το αίσθημα του Ποπ. Παιδιά με ρωτάνε συνέχεια από πού προέρχεται το στυλ μου, πώς εξελίχθηκε κι άλλα τέτοια. Τι να τους πω; Αν βρεις μια μελωδία που να σου μιλάει, τότε δεν χρειάζεται να εξελίξεις τίποτα. απλώς το αισθάνεσαι κι όταν τραγουδάς υπάρχουνε κι άλλοι που αισθάνονται κάτι. Για μένα η δουλειά, η ενορχήστρωση ή η πρόβα δεν έχουν καμία σχέση. Δώστε μου ένα τραγούδια που να το αισθάνομαι και δεν το θεωρώ ποτέ κόπο. Τέτοιο είναι το αίσθημα που έχω για μερικά τραγούδια που δεν αντέχω να τα πω, αυτό όμως είναι πάλι άλλο θέμα. [σ. 66]
φωνή της ταυτίστηκε με την ερμηνεία, ο συρτός της ήχος με την έννοια του πόνου, η εκφορά των λέξεων ήταν σχεδόν χειροπιαστή, όπως τις άφηνε να μείνουν για λίγο στον αέρα, για να τις δεις μέσα στο πλήρες περίγραμμα και στο ολοκληρωμένο τους νόημα. Όπως άλλωστε έλεγε, «μου ’χουνε πει πως κανείς δε λέει τη λέξη «πείνα» σε τραγούδι όπως εγώ. Ούτε τη λέξη «αγάπη». Ίσως να ’ναι που θυμάμαι τι σημαίνουν τούτες οι λέξεις». Οι αστυνόμοι περίμεναν να την συλλάβουν ακόμα και έξω από το νοσοκομείο Μετροπόλιταν του Μανχάταν όπου μεταφέρθηκε για άλλη μια φορά ερείπιο τον Ιούλιο του 1959. Αλλά αυτή τη φορά απέτυχαν, τους την έκλεψε ο θάνατος.
Η έκδοση περιλαμβάνει γυαλιστερό ένθετο με 31 ασπρόμαυρες φωτογραφίες, δισκογραφία από τον Albert McCarthy [1973] και το πεντασέλιδο κείμενο του David Ritz «Μια χρήσιμη δισκογραφία για όσους αγαπούν την Μπίλλυ» [2006], με τις δικές του απόψεις και προτάσεις για μια σειρά δίσκων της.
Πανδοχείο 