Πανδοχείο

Αγαπημένοι σας διαχρονικοί και σύγχρονοι συγγραφείς.
Τι θα προσέθετα στη δόξα τους αν αράδιαζα ονόματα όπως Κάφκα, Μπόρχες, Σεμπρούν, Σάλιντζερ, Πεσόα, Φόκνερ κ.ο.κ. Και τι θα αποκάλυπτε, άραγε, για μένα αυτή η λίστα με τα αυτονόητα; Επιτρέψτε μου να ξεφύγω από την άχαρη απαρίθμηση, λέγοντάς σας πως εδώ και κάμποσα χρόνια διακατέχομαι από αμείωτο δέος για τον όγκο και την ποιότητα του έργου του Φίλιπ Ροθ και του Μάριο Βάργκας Λιόσα. Ευτυχώς για όλους μας γράφουν ασταμάτητα.

Αγαπημένα σας διαχρονικά και σύγχρονα βιβλία.
Το βιβλίο της ανησυχίας, Το κιβώτιο, Ταξίδι στην άκρη της νύχτας, Φως τον Αύγουστο, Το πράσινο σπίτι, Ο δεύτερος θάνατος του Ραμόν Μερκαντέρ, Αμερικάνικο ειδύλλιο, Το σύνδρομο Πόρτνοϊ, Ο φύλακας στη σίκαλη, Ζωή – Οδηγίες χρήσεως, μαζί με δεκάδες άλλα…

Αγαπημένα σας διηγήματα
Σπάνιο να σου τύχει καλός άνθρωπος, της Φλάνερι Ο’Κόνορ.

Σας έχει γοητεύσει κάποιος σύγχρονος νέος έλληνας λογοτέχνης;
Η Ιωάννα Μπουραζοπούλου, με το υπέροχο Τι ειδε η γυναίκα του Λώτ;

Αγαπημένος ή/και ζηλευτός λογοτεχνικός χαρακτήρας;
Ο Δον Κιχώτης.

Σας ακολούθησε ποτέ κανένας από τους ήρωες των βιβλίων σας; Μαθαίνετε τα νέα τους;
Μονάχα η ψυχανάλυση θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί οι ήρωες των βιβλίων μου ολοκληρώνουν τον κύκλο της ζωής τους μέσα σ’ αυτά. Παραδόξως, εξακολουθώ να βλέπω στον ύπνο μου, πού και πού, τον James Wright από το Γονίδιο της Αμφιβολίας. Κι αυτό συμβαίνει κάθε φορά που πέφτω να κοιμηθώ τον ύπνο του δικαίου, έχοντας γράψει μια δυο καλές σελίδες. Περιττό να αναφέρω ότι τον βλέπω να μου χαμογελάει με κατανόηση…

Έχετε γράψει σε τόπους εκτός του γραφείου σας/σπιτιού σας;
Φυσικά. Ένα πανάλαφρο λάπτοπ είναι μια πολυτέλεια που επέτρεψα χωρίς δεύτερη σκέψη στον εαυτό μου.

Ποιος είναι ο προσφιλέστερός σας τρόπος συγγραφής; Πώς και πού παγιδεύετε τις ιδέες σας;
Γράφω στον υπολογιστή. Στα αρχικά, ωστόσο, στάδια, καταφεύγω σε μικρά καλαίσθητα σημειωματάρια. Σπανίως ξαναδιαβάζω τις σημειώσεις αυτές. Ό,τι αξίζει να διασωθεί γαντζώνεται με τρόπο ανεξήγητο στη μνήμη.

Επιλέγετε συγκεκριμένη μουσική κατά την γραφή ή την ανάγνωση; Γενικότερες μουσικές προτιμήσεις;
Όταν γράφω, δεν ακούω μουσική. Είμαι φανατικός οπαδός της διατύπωσης του Κάφκα, για τον οποίο «ποτέ δεν ήταν αρκετή η νύχτα, ποτέ δεν ήταν αρκετή η σιωπή…» Το ίδιο κι όταν διαβάζω.
Επιτρέψτε μου να ξεφύγω και πάλι από την απαρίθμηση λέγοντάς σας πως στις ζόρικες στιγμές με συντροφεύουν τροβαδούροι σαν τον Μπομπ Ντίλαν, τον Τομ Γουέιτς, τον Βαν Μόρισον, τον Ντέιβιντ Μπόουι και τον Θανάση Παπακωνσταντίνου. Τις υπόλοιπες ώρες ακούω καλή μουσική…

Μια μικρή παρουσίαση/εισαγωγή στο κάθε σας βιβλίο χωριστά [ή για όσα κρίνετε]. Είτε σε μορφή επιγραμματικής παρουσίασης, είτε γράφοντας για το πότε, πώς, υπό ποιες συνθήκες και ποιους πόθους συνεγράφησαν. Τυγχάνει κάποιο περισσότερο αγαπημένο των άλλων;
Θα ήταν εξαιρετικά άστοργο εκ μέρους μου να κάνω τέτοιες διακρίσεις και μάλιστα δημοσίως. Κάθε βιβλίο μου έχει ξεχωριστή σημασία για μένα τον ίδιο. Ολοκλήρωσα τα διηγήματα της Ενοχής των υλικών ενώ εργαζόμουν σκληρά για τον επιούσιο, κι αυτό μου επέτρεψε να συντηρήσω την ψευδαίσθηση πως το γράψιμο ήταν για μένα ανάγκη και όχι καπρίτσιο. Με το πρώτο μου μυθιστόρημα, το Ο Ζίγκι απ’ τον Μάρφαν – Το ημερολόγιο ενός εξωγήινου, απέδειξα κάτι διόλου αυτονόητο στον εαυτό μου, ότι διέθετα δηλαδή την απαραίτητη αυτοπειθαρχία, ενώ ταυτοχρόνως ξεκαθάριζα τους προσωπικούς μου λογαριασμούς με τη θρυλική χώρα της παιδικής ηλικίας. Το γονίδιο της αμφιβολίας μου έδωσε τη βεβαιότητα πως όσα γράφω αφορούν και άλλους εκτός από τους γείτονες τους γνωστούς και τους φίλους. Την Αγιογραφία αναγκάστηκα να την ξαναγράψω σχεδόν εξαρχής, αναζητώντας τη σωστή γλώσσα για τον αφηγητή μου, διαδικασία που μου επέτρεψε να συνειδητοποιήσω τι θα πει να βουτάς στα βαθιά.

Θα μας συνοδεύσετε ως την θύρα του τελευταίου σας βιβλίου;
Η Αγιογραφία είναι η εξομολόγηση ενός αγίου. Την τελευταία νύχτα της ζωής του, λίγο πριν τον λιντσάρουν εκείνοι που δυο μέρες πριν ζητούσαν την ευχή του, εξιστορεί όσα τον οδήγησαν ως εκεί στον άνθρωπο που το επόμενο πρωί θα κατηγορηθεί για τον φόνο του. Εξήντα τόσα χρόνια μετά από τη νύχτα αυτή, ο φερόμενος ως φονιάς του αγίου μας δίνει τη δική του μαρτυρία…

Τι διαβάζετε αυτό τον καιρό;
Μόλις άφησα απ’ τα χέρια μου το συγκλονιστικό μυθιστόρημα του Βασίλη Γκουρογιάννη, Κόκκινο στην πράσινη γραμμή. Τόσο η σύλληψη όσο και η εκτέλεσή του, προκαλούν ρίγη γνήσιας αναγνωστικής συγκίνησης. Ένα σπάνιο βιβλίο!

Τι γράφετε τώρα;
Τα τελευταία πέντε χρόνια γράφω ένα μυθιστόρημα που τελειωμό δεν έχει… Και να σκεφτείτε πως δεν αρχίζω να γράφω αν δεν έχω το βιβλίο ολοκληρωμένο στο μυαλό μου…

Έχετε δημιουργήσει παιγνιώδη προσωπική ιστοσελίδα. Ποιες οι εμπειρίες σας από το ιστοσελιδοποιείν;
Η ιστοσελίδα δημιουργήθηκε με τη γενναιόδωρη συνδρομή ενός καλού φίλου. Όπως καταλαβαίνετε η εμπειρία μου ήταν μάλλον ξεκούραστη, οπότε συνιστώ σε όλους να ακολουθήσουν το παράδειγμά μου…

Δημοσίευση και εδώ.

Σελίδες για τον Μίλτο Σαχτούρη

Η ποίησή μου είναι μια συνεχής αυτοβιογραφία. Μοιάζει και πρέπει να διαβάζεται σαν ένα είδος υποσυνείδητου ημερολογίου της ζωής μου ως σήμερα. Τα ποιήματά μου δεν είναι σκληρά – απαισιόδοξα. Απεναντίας είναι σαν τα ξόρκια. Ξορκίζουν το κακό… Όπως πάντα η εκλεπτυσμένη διακριτικότητα των Εντευκτηριαστών αναφέρεται σε Σελίδες για τον Μίλτο Σαχτούρη, ενώ στην ουσία πρόκειται για ένα ακόμα πλήρες αφιέρωμα, με κείμενα των Βερονίκης Δαλακούρα, Θέμη Λιβεριάδη, Ανδρέα Παγουλάτου, Θανάση Τριαρίδη, Βασίλη Αμανατίδη, Λευτέρη Ξανθόπουλο και πολλών άλλων. Σταχυολογώ από τον Πάνο Θεοδωρίδη: Όταν ανακάλυψε την ανεμόσκαλα προς το ουράνιο λιβάδι δεν πήρε μαζί του σακίδιο να τις μαζεύει. Ανέβηκε στο λιβάδι και όταν κατέβηκε, είχε μαζί του ό,τι μπορεί να κρατήσεις μια παλάμη. Με εκατό ουράνιες λέξεις, διαλυμένες ανάμεσα σε άλλες χίλιες που υπήρχαν καταγής, διαμόρφωσε ένα αγαθό ποιητικό έργο, τόσο κλειστό και παρεξηγημένο…είπε λιγότερα απ’ ατά που μπορούσε, μπόρεσε περισσότερα από αυτά που άντεχε, άντεξε όσα υπέφεραν οι κάτοικοι μιας τεράστιας πόλης. Ευτυχώς, ήταν περίπου αδύνατο να μελοποιηθεί…

Άξιο αναφοράς ένα κείμενο για τον Γκεόργκ Τρακλ τον ποιητή για τον οποίο οι λέξεις σκοτεινός, εξπρεσσιονιστής, «καταραμένος» ακούγονται κοινότοπες. Ίσως τα χαρακτηριστικά «φίλος του Όσκαρ Κοκόσκα» και «αποθανών από βαριά θλίψη στα 27 του ύστερα από πλείστες απογνώσεις και καταθλίψεις» να περιγράφουν πολύ περισσότερα για την ποίησή του, όπως και το γεγονός πως ο Σαχτούρης μερικές σελίδες πριν τον αναφέρει ως μια εκ των επιρροών του. Σκέφτομαι μια από τις κολάσεις που έπρεπε να περάσει ο Τρακλ, όταν ως τραυματιοφορέας στον πρώτο πόλεμο έπρεπε μόνος του να περιθάλψει ενενήντα βαριά τραυματισμένους.

Διηγήματα των Ανδρέα Μήτσου, Κατερίνας Ζαρόκωστα, Τάκη Γραμμένου, Δημήτρη Σωτάκη, Αλεξάνδρας Δεληγιώργη, ενώ ο Peter Branagh που σκηνοθέτησε την νέα εκδοχή του Sleuth γράφει για τις συναντήσεις του με τον Χάρολντ Πίντερ και την σκοτεινότερη και αστειότερη εκδοχή του για το έργο, γεμάτη επώδυνες παρατηρήσεις για την ευθραυστότητα του αρσενικού «εγώ» και τη διαβρωτική δύναμη της σεξουαλικής ζήλειας.

Ρίχνω μια ματιά στη βιο-εργο-«δισκο»γραφία του Σαχτούρη και θυμάμαι τις κυκλοφορίες του Μιχάλη Σιγανίδη (Το πρωί και το βράδυ, Το τραίνο – το φάντασμα φίλος), που ακούγαμε μέχρις εξάντλησης τότε στην αυλή της Οδού Αχιλλέως στην Άνω Πόλη: οργανικοί αυτοσχεδιασμοί, τζαζ και θόρυβοι, υποτάσσονταν στην συγκλονιστική Σαχτούρεια φωνή. Και διαβάζοντας τις ευθύβολες απαντήσεις του σε συνεντεύξεις που σπανιότατα έδινε είναι σαν να τον ακούω: Δεν υπάρχουν «ολίγοι εκλεκτοί» ούτε κανένας «κώδικας». Η ποίησή μου, όπως άλλωστε όλες οι ποιήσεις, χρειάζεται ανθρώπους με μια ευαισθησία για την ποίηση (άσχετη με τη μόρφωση που έχουν) [σ. 208]