Όλοι μας νομίζουμε πως η ζωή των άλλων είναι πάντα καλύτερη από αυτήν που η μοίρα έχει επιφυλάξει σ’ εμάς… Φαντάζομαι πως, εν τοις ουρανοίς, οι Μακάριοι πρέπει να σκέφτονται ότι τα πλεονεκτήματα του παραδείσου υπερτονίστηκαν από τους θεολόγους που δεν είχαν πατήσει ποτέ εκεί το πόδι τους. Ίσως ούτε και στην κόλαση οι άσωτοι είναι πάντα ευτυχείς. («Η Μονομαχία», σ. 392)
Αξιότιμε Χόρχε Λουίς Μπόρχες,
Είστε ο μόνος συγγραφέας στις συναρπαστικές σελίδες του οποίου συνεχώς επανέρχομαι, από τότε που κατάλαβα πως το δικό μου ναρκωτικό είναι χάρτινο, μυρίζει μελάνι και πωλείται νόμιμα. Λένε πως είστε ο μεγαλύτερος συγγραφέας της Αργεντινής και ένας από τους κορυφαίους του 20ού αιώνα. Θα σας διάβαζα το ίδιο ακόμα κι αν δεν έλεγαν τίποτα. Στις εγκυκλοπαίδειες (ένα είδος που τόσο αγαπήσατε) γράφουν δίπλα στο όνομά σας «πεζογράφος, ποιητής, δοκιμιογράφος και μεταφραστής (1899-1986)».
Είστε ο μόνος συγγραφέας στις συναρπαστικές σελίδες του οποίου συνεχώς επανέρχομαι, από τότε που κατάλαβα πως το δικό μου ναρκωτικό είναι χάρτινο, μυρίζει μελάνι και πωλείται νόμιμα. Λένε πως είστε ο μεγαλύτερος συγγραφέας της Αργεντινής και ένας από τους κορυφαίους του 20ού αιώνα. Θα σας διάβαζα το ίδιο ακόμα κι αν δεν έλεγαν τίποτα. Στις εγκυκλοπαίδειες (ένα είδος που τόσο αγαπήσατε) γράφουν δίπλα στο όνομά σας «πεζογράφος, ποιητής, δοκιμιογράφος και μεταφραστής (1899-1986)».
Η νέα έκδοση

Είμαι ενθουσιασμένος, επιτέλους όλα σας τα πεζά μαζί! Είστε ο μόνος συγγραφέας που έχω ονειρευτεί ιστορίες του, που σκέφτομαι διαφορετικές εκδοχές τους, που με ταξιδεύει σε μυθολογίες και πραγματικότητες όλων σχεδόν των εποχών. Τι παράξενο, ένας συγγραφέας που δεν έγραψε ποτέ του μυθιστόρημα. Με πείσατε πως τα πάντα μπορούν να ειπωθούν με λιγότερα λόγια. Τι κοπιώδης και εκφυλιστική που ‘ναι αυτή η μανία να συνθέτουν τεράστια βιβλία και ν’ αναπτύσσουν σε πεντακόσιες σελίδες μια ιδέα που η τέλεια προφορική έκθεσή της δε θα ‘παιρνε παραπάνω από λίγα λεπτά! («Ο κήπος με τα διακλαδωτά μονοπάτια», Πρόλογος, σ. 103)
Η αιώνια γοητεία

Αυτός ο τόμος δε θα τελειώσει ποτέ. Κάθε ανάγνωσή του ανοίγει άλλες πόρτες, κάθε ιστορία ξετυλίγεται σε αναρίθμητες επιμέρους εκδοχές, κάθε διήγηση πολλαπλασιάζεται σε ολόκληρους κόσμους. Αυτός ο ανεξάντλητος θησαυρός σκέψεων, εξομολογήσεων, γνώσεων και τεχνικών γραφής έχει επιδράσει καθοριστικά σε λογοτεχνίες και λογοτέχνες, σε σημείο που δε φαντάζεστε. Αν και μερικές φορές υποπτεύομαι πως όχι απλά φαντάζεστε αλλά και γνωρίζετε αυτήν την άτυπη Λέσχη, όντας ο σκιώδης Πρόεδρός της.
Στη γραφή σας το κάθε βίωμα μετατρέπεται σε πανέμορφη λογοτεχνική εικόνα, η μεταφυσική και το φανταστικό γίνονται η πιο φυσιολογική καθημερινότητα κι εσείς βρίσκεστε τη μία στιγμή σε ένα καπηλειό στις υποβαθμισμένες συνοικίες του Μπουένος Άιρες και την άλλη στις σκονισμένες κόγχες μιας βιβλιοθήκης. Οι ήρωές σας είναι από ποταπές υπάρξεις μιας νοτιοαμερικάνικης πάμπας έως μελετητές του Σοπενάουερ ή των ισλανδικών σάγκας. Τη μία τραβούν μαχαίρια σε αυλές (κάτι που τόσο πολύ θέλατε να έχετε ζήσει), την άλλη χάνουν χρόνια πάνω σε υποσημειώσεις για αδιανόητα έργα άγνωστων λογοτεχνών. Πάντα με γοήτευε κι όλη εκείνη η εναλλαγή, ταυτοποίηση ή επικάλυψη ρόλων και αρχετύπων. Ο «κακός» γίνεται «καλός», ο κυνηγός κυνηγημένος, ο δολοφόνος θύμα, ο προδομένος προδότης και το αντίστροφο.
Η μέγιστη ειρωνεία

Πώς είναι να σου δίνεται αυτό που νομίζεις ως υπέρτατη ευτυχία και σχεδόν αμέσως να το χάνεις; Κάπου διάβασα πως σχεδόν ενθουσιαστήκατε με αυτήν την υπέρτατη ειρωνεία. Ο Θεός μού έδωσε ταυτόχρονα τα βιβλία και το σκοτάδι. Ήταν η τυφλότητά σας που προκάλεσε αυτήν την αχανή χωρητικότητα της μνήμης σας; Για κάθε συμβάν να ανακαλείτε την αντίστοιχημυθολογική, λογοτεχνική ή φιλοσοφική φράση; Ύστερα από αυτό, οι ανοιχτές σας συγκρούσεις με το καθεστώς του Περόν και οι δυο σας αποχωρήσεις από τη θέση εκείνη (η μία επειδή σας διόρισε επιθεωρητή κοτόπουλων…) θα σας φαίνονται τόσο ασήμαντες.
Δε κρύψατε πάντως ποτέ δειλίες και φόβους για τόσα πράγματα (πόσο μάλλον για τους καθρέφτες), ειρωνευτήκατε κατάμουτρα τη μανία της αναγνώρισης (ειδικά των γραφιάδων-συγγραφέων), περιγράψατε την αδικαιολόγητη απειλή που νοιώθουμε για τον οποιονδήποτε άλλον, σαρκάσατε ανελέητα όσους το άξιζαν και κυρίως τον εαυτό σας.
Γκράφιτι:

Διηγήματα που δύσκολα ξεχνάς:
«Ο Νότος», κορυφαίο όλων κατά τη γνώμη του Αχιλλέα Κυριακίδη, με τον ήρωα που αρχίζει να υποψιάζεται μήπως δεν ταξίδευε μόνο κατά το νότο, αλλά και κατά το παρελθόν. Το ότι ταξίδευε μ’ αυτό το βιβλίο που είχε συνδεθεί τόσο πολύ με τη δυστυχία του, σήμαινε πως η δυστυχία αυτή είχε πια περάσει, σήμαινε πως προκαλούσε, μυστικά και ευφρόσυνα, τις απογοητευμένες δυνάμεις του Κακού. (σ. 221)
«Ούλρικε», με εκείνη την εκθαμβωτική και αποφασιστική μαθήτρια του Ίψεν (όπως χαρακτηρίζατε τις γυναίκες που αρνούνταν την ερωτική δέσμευση).
«Tloen, Uqbar, Orbis Tertius», με τη μυστική και αγαθοεργό εταιρεία που έχει σκοπό να επινοήσει μια χώρα, με εκείνο το μέλος που δεν πιστεύει στο Θεό, αλλά θέλει ν’ αποδείξει στον ανύπαρκτο Θεό πως και οι θνητοί είναι ικανοί να συλλάβουν έναν κόσμο!
«Το μυστικό θαύμα», με κάποιον που σκέφτηκε πως, συνήθως, η πραγματικότητα δεν συμπίπτει με τις προβλέψεις μ’ έναν διεστραμμένο συλλογισμό, συμπέρανε πως, αν προβλέψεις μια περιστασιακή λεπτομέρεια, την αποτρέπεις από το να συμβεί. Συνεπής σ’ αυτή την αδύναμη μαγεία, επινοούσε, για να μη συμβούν, τα πιο αποτρόπαια περιστατικά… (σ. 201)
«Το Άλεφ», κέντρο όλων των ιστοριών σας, με δύο από τις σαγηνευτικότερες σελίδες που γράφτηκαν ποτέ.
Τα προλογικά ή επιλογικά σας σημειώματα. Ξαναθυμήθηκα πως προτιμούσατε να γράφετε… επίλογο αντί για πρόλογο στα βιβλία σας, εφόσον «ο πρόλογος σε διηγήματα που δεν έχουν ακόμα διαβαστεί, είναι κάτι σχεδόν αδιανόητο, αφού απαιτεί ν’ αναλύσεις θέματα που δεν πρέπει ακόμα να τ’ αποκαλύψεις…» («Το βιβλίο από άμμο», Επίλογος, σ. 500).Εκείνα που με συγκίνησαν περισσότερο είναι αυτά που επιλέγω να μεταφέρω αποσπάσματά τους.



Ελπίζω, Χόρχε Λουίς Μπόρχες, πως και μένα με περιμένει, κρυμμένη στο μέλλον, μια νύχτα πάμφωτη, θεμελιακή, όπως κι εκείνον τον ήρωά σου, που γνώρισε τον εαυτό του σε μια μάχη και σ’ έναν άνθρωπο. Γιατί οποιοσδήποτε βίος, όσο μακρύς και σύνθετος κι αν είναι, αποτελείται στην πραγματικότητα από μία και μόνη στιγμή: τη στιγμή που ο άνθρωπος μαθαίνει μια για πάντα ποιος είναι. («Βιογραφία του Ταδέο Ισιδόρο Κρους», σ. 264 – 265).Με σεβασμό, o Πανδοχέας.
Πρώτη δημοσίευση εδώ.
Συνυπογράφω κάθε λέξη.Εξαιρετική έκδοση και των τριών τόμων από τα Ελλ.Γράμματα,υπέροχες μεταφράσεις Κυριακίδη,Καλοκύρη.Έχω την αίσθηση όμως ότι δεν είναι ούτε «άπαντα» τα πεζά,ούτε «άπαντα» τα ποιήματα..Πιστεύω ότι μείνανε απ’έξω πράγματα.Πως θα μπορέσουμε να μάθουμε την αλήθεια?
Η ατέρμονη βιβλιοθήκη, το ελευσόμενο βιβλίο, το αθεμελίωτο θεμέλιό της.
Κατ’ αρχήν υποκλίνομαι σ’ αυτήν την εκπληκτική ,αυθεντικά μπορχεσιανή , ανάρτηση.Απόλαυσα όσο τίποτ’ άλλο την ανάγνωσή της … Μπράβο !
Χάρηκα πολύ για την έκδοση των απάντων (;) στα ελληνικά και την επιμέλεια – μετάφραση. Ωστόσο λυπήθηκα που την ανέλαβαν τα Ελληνικά Γράμματα ,θα προτιμούσα κάποιον εκδότη που γνωρίζει τι πάει να πει καλαίσθητες εκδόσεις …(κρίμα για τον Μπόρχες).Δεν πειράζει εγώ πάντα κρατώ και τα καλαίσθητα βιβλιαράκια των εκδόσεων Ύψιλον.
Το να λες άπαντα είναι μεγάλη κουβέντα για κάποιον που έχει σχετικά πρόσφατα αποχωρήσει για τους άλλους Λαβύρινθους .Δεν μιλώ μόνο για τα βιβλία που συνέγγραψε με άλλους , ούτε για κάποιες ανθολογίες ιστοριών . Είμαι σίγουρος ότι θα εμφανιστούν κι άλλα κείμενα (ειδικά δοκιμιακά) στο μέλλον , όπως οι απομαγνητοφωνημένες διαλέξεις του στο Χάρβαρντ που δεν τις είχαν στα χέρια τους οι εκδότες των απάντων του . Ακόμα και οι εξαιρετικές εκδόσεις Pleiade του Gallimard που βιάστηκαν να εκδώσουν τα άπαντά του σε 2 τόμους κάποιων χιλιάδων σελίδων την πάτησαν.Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφόρησε και μια επετειακή βιογραφία-λεύκωμα (album Pleiade) που ήταν πραγματικό κόσμημα .
Προς librofilo …έχω τα άπαντά του στα γαλλικά από τις παραπάνω εκδόσεις , θα κάνω αντιπαραβολή με την ελληνική έκδοση και θα σε ενημερώσω.
Αγαπητοί άνωθεν φιλοξενούμενοι, σας ευχαριστώ για την επίσκεψη και τις καλολογίες. Ένα δωμάτιο θα σας περιμένει πάντα στο πανδοχείο – με διαφορετικές θέες για ευνόητους λόγους.
Σχετικά με τις ζουμερές σας ανησυχίες, νομίζω πως, ούτως ή άλλως, η λέξις «Άπαντα» σε κάθε έκδοση λέγεται, συνήθως, κατ’ ευφημισμόν. Στην περίπτωση των πρόσφατων μπορχεσιανών εκδόσεων, ευτυχώς τα περιεχόμενα και οι εισαγωγές των (καταλληλότερων δυνατών) μεταφραστών διακρίνονται από σαφήνεια. Κατά τα άλλα σαφώς και ο Μπόρχες έχει διασπείρει παντού γνωστά ή άγνωστα κομμάτια του, χωρίς, όπως συμφωνήσαμε, να συμπεριλαμβάνουμε τις συνεργασίες του.
Σχετικά με το αισθητικό μέρος…μεγάλη συζήτηση, να την κάνουμε κάποια φορά στη σάλα μας ή στη σάλα σας. Αν ρωτήσετε εμένα, τον κατεξοχήν ιδιότροπο περί των εκδοτικών αισθητικών, θα ομολογήσω πως καμία ελληνική έκδοση Μπόρχες δεν ήταν αυτό που θα επέλεγα ο ίδιος ή θα θεωρούσα πλησιέστερο του τιμώμενου – ακόμα κι εκείνες των εκδόσεων Ύψιλον (τις οποίες ομοίως αγάπησα, κρατώντας τις σε κάθε ραδιοφωνική μου εκπομπή κάποτε άλλοτε) ακόμα και τις αρχικές της Νεφέλης, στις μεταφράσεις του αξέχαστου Σπύρου Τσακνιά. Κι ας μου προκαλούν όλες συγκίνηση, όπως άλλωστε κι εκείνο το πορτοκαλί εξώφυλλο των εκδόσεων Ερμής, υπό τον ύποπτο τίτλο «Ιστορίες» – η πρώτη μου γνωριμία με τον Μπόρχες (μας). Έτσι κι αλλιώς, ο Μπόρχες προκαλεί συζητήσεις ακόμα και στους εξωτερικούς κύκλους του σύμπαντός του. Και θα επανέλθουμε, με τον τόμο των Δοκιμίων – αλλά πρέπει να τον τελειώσω ολόκληρο, και καταλαβαίνετε τι βάσανο είναι αυτό….
πραγματικά ομορφη ανάρτηση….εστω και πολύ εκ των υστέρων.
Λάτρεψα αυτή την ανάρτηση, να είσαι καλά! Την έχω ήδη αποθηκεύσει…
σχεδόν δάκρυσα, απίστευτο κείμενο, απίστευτο
Ρίτσα, Σταμάτη, Λάρυγγα σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Αν ο Μπόρχες δεν έγραψε για σελίδες που ενώνουν τους ανθρώπους, σίγουρα θα το σκέφτηκε. Ελπίζω η εκδοτική του τύχη(ύστερα από την «περιπέτεια» των εκδ. Ελληνικά Γράμματα)να συνεχιστεί «πάμφωτη»…
Πραγματικά εντυπωσιάστηκα από αυτήν την ανάρτηση!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!Συγχαρητήρια!!!!!!!!!