Πανδοχείο

Αφιέρωμα: Ποίηση και Δημόσια Ανάγνωση

Ο λογοτεχνικός συγγραφέας είναι ένας ψεύτης, όταν μου μιλάει για κάποιον Γιάννη Αγιάννη ή κάποια Ναστάσια Φιλίπποβνα, γιατί τα πρόσωπα αυτά δεν υπήρξαν ποτέ. Ολόκληρη η λογοτεχνία από καταβολής είναι μια οργανωμένη απάτη που επιδεινώνει το πρόβλημα του υπερπληθυσμού με το εφευρημένο πρόσωπό της. Το μόνο που ξεχωρίζει τον λογοτεχνικό συγγραφέα από τον κοινό απατεώνα είναι ότι δεν διαπράττει τις απάτες του με τη συναίνεση των θυμάτων. Κι εγώ βαρέθηκα να ανήκω πια σ’ αυτά…

… εξομολογούνταν σε παλαιά [2002], μέχρι σήμερα ανέκδοτη συνέντευξη ο Αλέξανδρος Σχινάς, ο ολιγογράφος και καίριος συγγραφέας της επιδραστικότατης Αναφοράς περιπτώσεων, που περιηγήθηκε στην Ευρώπη προτού καταλήξει στην τότε Ομοσπονδιακή Γερμανία και ταυτιστεί με την αντιδικτατορική δράση από τα μικρόφωνα της ελληνικής υπηρεσίας Deutsche Welle. Και συνεχίζει:

Εμένα μ’ ενδιαφέρει πάντα η πραγματικότητα της επιστήμης. Σήμερα, η κοσμολογία είναι μια σαγηνευτική επιστήμη που ανακινεί προβλήματα της μεταφυσικής, πώς έγινε, πού πηγαίνει, τι θα γίνει το Σύμπαν, ή η κβαντομηχανική που επεκτείνεται ως την υπόθεση συνυπάρξεως αναρίθμητων συμπάντων, ή η νευροφυσιολογία, που προσπαθεί να εξηγήσει πώς δημιουργείται η σκέψη και η αυτοσυνείδηση από την ηλεκτροχημεία του εγκεφάλου. Τέτοια ερωτήματα με δαιμονίζουν μέχρι σήμερα και δεν παίρνουν καμιά απάντηση από κανένα λογοτεχνικό βραβείο.

Φυσικά μια τέτοια μορφή αναίρεσης έχει τους λόγους της και τη σημασία της αλλά η συνομιλία με τον Κώστα Καλφόπουλο δεν περιορίζεται μόνο στην λογοτεχνία, αν και την αφορά μια ακόμα βαθιά διαπίστωση: Η ανώτερη φανταστική λογοτεχνία, παρόλο που υπάρχει και στη Γερμανία, δεν ζητιέται σήμερα, οι περισσότεροι θέλουν κάτι «ρεαλιστικό», ένα ρεαλισμός, θα ’λεγα, που αγνοεί τη μεγάλη αλήθεια, ότι το πιο ρεαλιστικό είναι εντέλει όλη αυτή η λεγόμενη ρεαλιστική πραγματικότητα, διευρυμένη, αλλοιωμένη, αποκαλυπτικά και όχι δουλικά φωτογραφημένη. Ο Σχινάς, που έφερε για πρώτη φορά την Ελλάδα στην Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, αναφέρει την επικράτηση το 2001 της αστείας έκφρασης «τιμώμενη χώρα» αντί της καθιερωμένης γερμανικής «κέντρο βάρους», με τα γνωστά αποτελέσματα και δηλώνει την ευρωπαϊκή του συνείδηση σε αντίθεση με την στενά ελληνική, τη συνυφασμένη με τους γνωστούς φανατικούς εναντίον γειτονικών λαών:

…υπάρχουν παντού άνθρωποι ηλίθιοι, πολιτικά και ανθρώπινα, και άνθρωποι με τους οποίους μπορώ να ανταλλάξω κάτι, όχι μόνο με τη στενή πνευματική έννοια, που έχουν μια κοινή αίσθηση του χιούμορ, είναι πολύ βασικό αυτό, και πλείστα όσα κοινά αισθήματα, και που μου είναι πολύ πιο κοντινοί απ’ όσο κάποιοι Έλληνες που διαδηλώνουν για τη μεταβάπτιση της Βορείου Μακεδονίας ή για τη χριστιανικότητα των ταυτοτήτων. Γενικότερα: το χρώμα των ανθρώπων δεν είναι για μένα λευκό ή μαύρο ή κίτρινο, αλλά γκρίζο: το χρώμα της φαιάς ουσίας.

Στο αφιέρωμα του τεύχους συνομιλούν ανά ζεύγη οι ποιητές Χάρης Βλαβιανός – Γιάννης Δούκας, και Λίνα Νικολακοπούλου – Κωνσταντίνος Βήτα και συμπεριλαμβάνονται κείμενα για τη νεότερη γενιά ποιητών στη χώρα μας, ανέκδοτα ποιήματα, η Αυτοπροσωπογραφία στα Είκοσι του Ρομπέρτο Μπολάνιο, μια εκτενής ποιητική σύνθεση της Anne Carson και μεταφράσεις ροκ ποιημάτων των Τομ Γουέιτς και Τζον Λένον. Το αφιέρωμα σχετίζεται άμεσα, όπως γράφει ο Γιάννης Ν. Μπασκόζος, με την σημερινή πολιτικού χαρακτήρα αφύπνιση των διανοούμενων και τις αυξανόμενες κινήσεις που έχουν στον πυρήνα τους ανθρώπους των γραμμάτων. Ο ίδιος περνά ένα πρωινό στο Παγκράτι με τον Τίτο Πατρίκιο συζητώντας για την επικαιρότητα. [120 σελ.]