Σκόπευα να γράψω την ποίηση εκείνων των ανθρώπων, γιατί δεν υπήρχε περίπτωση να το κάνουν οι ίδιοι. Και ήταν πολύ περίεργο: όταν οι υπόλοιποι εργάτες μου έλεγαν, ξέρεις, «Τι κάνεις», κι εγώ απαντούσα «Γράφω ποίηση», κανένας δεν με κορόιδευε…
… ανέφερε σε σε ραδιοφωνική συνέντευξη ο Philip Levine, ο ποιητής έμαθε να διαμορφώνει την ποιητική του μέσα στον κόσμο της ζοφερής εργατικής πραγματικότητας στις βιομηχανουπόλεις της Αμερικής. Ο ποιητής παρουσιάζεται και μεταφράζεται από τον Γιάννη Σκαραγκά. Σε μια άλλη πλευρά της αμερικανικής γραφής ο Τζέιμς Σόλτερ, υπήρξε ένας ένας ιδιαίτερα σημαντικός αλλά όχι ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα συγγραφέας, ο οποίος μετά την επιτυχία του πρώτου του βιβλίου (Οι κυνηγοί, 1957) παραιτήθηκε από την αεροπορία για να ασχοληθεί αποκλειστικά με το γράψιμο, που τίμησε ως τον πρόσφατο θάνατό του. Στο τεύχος δημοσιεύεται ένα διήγημά του.
Και καθώς αρνείται να με κοιτάξει, παίρνω το δικαίωμα να προβάλω στη σιωπηλή παρουσία του, εκεί, απέναντί μου, τις δικές μου σκέψεις, φόβους, αγωνίες, ελπίδες, σκάλισμα πληγών και αναψηλαφίσεις ιδεών, τις δικές μου εν τέλει ανάγκες. Όση ώρα κι αν μείνω, οι κινήσεις του δεν θ’ αλλάξουν, θα ράβει έτσι ακούραστος για ώρες και για μέρες τα τετράγωνα και θα φυλακίζει το μαλλί μέσα στο μετάξι, λοφίσκο τον λοφίσκο, οι πλαγιές του από ράμμα σε ράμμα, μπακλαβαδωτό το πάπλωμα, ως το κέντρο, ένα «μικρό» θαύμα τέχνης και τεχνικής. Απομακρύνθηκα Τον κράτησα μέσα μου…
Ένας Ράφτης στη Σιδώνα ενεργοποιεί την πένα της Νίκης Τρουλλινού, σ’ ένα καμαρωτό μαγαζάκι με λιγδιασμένους τοίχους από βρώμα και υγρασία μαζί, σ’ ένα μισοσκότεινο σουκ κι εκείνη, καθώς αναρωτιέται, τι να κάνει ο ράφτης εκείνος τώρα που έχει τελειώσει ο εμφύλιος του λιβάνου και μέχρι πού μπορεί να έχουν φτάσει τα παπλώματά του, τον κάνει αφήγηση που φτάνει ως εμάς.
Οι μαστοί σου Ιωάννα τρούλοι εκκλησίας, δέχονται το σώμα μου στην ψαλμωδία των αφανισμών, οι ρώγες σου ράμφη αρπακτικών με ρίχνουν σε άγριους σπασμούς μέχρι να με ξεκάνουν. […] Το σώμα σου Ιωάννα μια λεωφόρος όπου κυκλοφορώ με ταχύτητα φωτός, το σώμα σου ένα πλοίο με ταξιδεύει κι ο ήλιος σου σιγά σιγά μού κλείνει τις πληγές, με δέχεσαι όπως κάποιος που για χρόνια ήταν χαμένος και με αναγνώρισες.
Πόσο παράξενο να ξαναδιαβάσω ένα απόσπασμα που είχα αποθησαυρίσει χρόνια πριν, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν είχα πάρει το μικρό πεζό βιβλίο του Πρόδρομου Μάρκογλου Ο χώρος της Ιωάννας και ο χρόνος του Ιωάννη [εκδ. Στιγμή, 1985]. Τώρα το απόσπασμα εντάσσεται μεταξύ άλλων σε μια «επίσκεψη» στην ποίηση του συγγραφέα, δια χειρός Δημήτρη Κόκορη, ο οποιος διατρέχει το σύνολο του ποιητικού έργου του Πρόδρομου Χ. Μάρκογλου, «η ποιητική έκφραση» του οποίου, όπως γράφει, «είναι συγκινησιακά λειτουργική και υποβλητική. Εκδιώκει κάθε ίχνος ρητορικής εκζήτησης, απέχει από τους όρους της κομψευόμενης λεκτικής γλαφυρότητας και κινείται στην απογυμνωμένη άλω του ποιητικού ρεαλισμού».
Στον πεζογραφικό κορμό του τεύχους δημοσιεύουν κείμενα οι Τάσος Καλούτσας, Κατερίνα Ζαρόκωστα, Μισέλ Φάις, Γιώργος Γκόζης, Θανάσης Θ. Νιάρχος, Έλενα Τσαγκαράκη, Νίκη Τρουλλινού, Απόστολος Στραγαλινός, Κίμων Καλαμάρας, Δημήτρης Πετσετίδης και Ειρήνη Καραγιαννίδου. Εδώ γύρω ανακαλύπτουμε δέκα απολαυστικά μικροδιηγήματά της Αργεντινής Άνα Μαρία Σούα (μτφ. Γιάννης Παλαβός). Η ποίηση όπως πάντα παντού παρούσα: Ντον Σκόφιλντ, Φρανκ Ο’Χάρα, Πάτρικ Φίλιπς, Βασίλης Αμανατίδης, Παναγιώτης Ιωαννίδης Σταμάτης Πολενάκης και Γιώργος Βέης. Ο τελευταίος μεταφράζει και δύο σύντομα ποιήματα του Charles Earl Bowls, ποιητή του 19ου αιώνα που άλλαξε πολλά ονόματα, ένα εκ των οποίων, Μπλακ Μπαρτ ο ποιητής, χρησιμοποιούσε στην αρχή της δράσης του ως … ληστής ταχυδρομικών αμαξών.
Στα μη μυθοπλαστικά αλλά ιδιαζόντως λογοτεχνικά, ένα σύντομο δοκίμιο του Φερνάντο Σορεντίνο εκκινεί από την μετάφραση ενός ποιήματος του 20χρονου Πάμπλο Νερούδα και τιτλοφορείται «Καλύτερα να κοιτάς τ’ αστέρια παρά να βλέπεις αστεράκια ή Γιατί δεν πρέπει να εμπιστεύεται κανείς τυφλά το ίντερνετ» (μτφ. Κωνσταντίνος Παλαιολόγος), ο Θανάσης Θ. Νιάρχος συνεχίζει να ξεφυλλίζει τις σελίδες του ημερολογίου του και η προσφιλής μας ταξιδιογράφος Βάνα Χαραλαμπίδου γράφει για τα μάτια των βεδουίνων του Wadi Rum της Ιορδανίας, μάτια που μιλάνε όλες τις γλώσσες του κόσμου, των ανθρώπων και των ζώων, χαμογελούν αβίαστα και ανυπόκριτα, δεν φανερώνουν αγωνία για την επιβίωση, αρκούνται στα ελάχιστα που είναι τα πάντα.
Την ενότητα της λογοτεχνίας στο τεύχος αυτό κοσμεί ζωγραφική της Ελευθερίας Στόικου και η Camera Obscura, το ειδικό τετράχρωμο ένθετο 16 σελίδων για την καλλιτεχνική φωτογραφία, που διευθύνει από το 1988 ο Άρις Γεωργίου, παρουσιάζει έργα της Γαλλίδας φωτογράφου Flora.
[176 σελ.]
Στις εικόνες: James Salter, Philip Levine, Charles Earl Bowles / Black Bart (έργο του Sean Lewis) και Ana Maria Shua.
Πανδοχείο 