Robert Forster – The evangelist (Yep Roc, 2008)

 

Ο Grant Mc Lennan, ο ένας από τους δύο συνθέτες, τραγουδιστές και κιθαρίστες των των Go Betweens, κοντούλης και μόνιμα χαμογελαστός και σε αντιθετικό δίδυμο με τον μόνιμα συνοφρυωμένο πανύψηλο Robert Forster, πέθανε το 2006 στα 47 του από καρδιακή προσβολή στον ύπνο του, πριν από ένα πάρτι στην τουρνέ των επανασυνδεθέντων GB. Δυο χρόνια μετά ο Forster, επί 25ετία φίλος, συνεργάτης, παρτενέρ στα δύσκολα εδάφη της σκηνής και συν-γελαστής στα θανατηφόρα αστεία της μπάντας, μαζεύει τα κομμάτια του και τα κομμάτια του (κυριολεκτικά και μεταφορικά αντίστοιχα) και κυκλοφορεί το Evangelist. Τα τρία από τα δέκα τραγούδια εδώ τα έγραψε μαζί με τον Grant – είχαν μόλις αρχίσει να καταστρώνουν έναν νέο δίσκο.

12 χρόνια είχε να βγάλει προσωπικό δίσκο ο Forster και καταλαβαίνετε πως είναι πολύ διαφορετικός από τους προηγούμενούς του: δεν είναι απλά ένας δίσκος για τον Grant αλλά κι ένας δίσκος όπου ενυπάρχει ο Grant, είτε έχοντας συν-γράψει 3 τραγούδια, είτε ζώντας στους στίχους, ως στιχουργός ή στιχουργούμενος. Είναι το κτέρισμα του Forster για τον φίλο του, μια τελευταία φευγαλέα χειρονομία.

Το κλίμα απέχει πολύ από το να είναι καταθλιπτικό ή βαρύ, είναι όμως φορτισμένο. Γι’ αυτό και στο εναρκτήριο λάκτισμα κανείς εδώ δεν κάνει επιθετικό μπάσιμο, αντίθετα στήνονται σκηνικά γλυκόπικρης μπαλάντας με το If it rains, ένα κλασικό κομμάτι κλεισίματος ενός Go Betweens δίσκου. Έτσι πίστευα τουλάχιστον μέχρι να ακούσω το τελευταίο κομμάτι, From Ghost Town: βασισμένο σε πιάνο και έγχορδα, γραμμένο για τις κοινές συναστρίες με τον Grant, αυτό είναι το ιδανικό ξεπροβόδισμα του φίλου του: : «It’s strong: yes, yes, yes, what we made for a thousand years/It will not fade/No, no. no…»

Στην ψίχα του δίσκου υπάρχουν δύο εκπληκτικά πιασάρικα γρήγορα τραγούδια, βγαλμένα από τα Liberty Belle & The Black Diamond Express, το Tallulah ή το Friends of Rachel Worth: τα It Ain’t Easy και Let Your Light In Babe. Ειδικά στο τελευταίο ο Forster ακούγεται σαν Grant, φτιάχνοντας ένα κομψοτέχνημα με ελλειπτικούς στίχους σαν την αρχή και το τέλος ενός διηγήματος για μια γνωριμία ενός μοναχικού ανθρώπου με μια single mother σε μια εκκλησία. Ευτυχώς δεν υπάρχει εκείνη η έμμονη country και γενικώς αμερικάνικη μπαλλαντομανία που κυριαρχούσε στα προηγούμενα προσωπικά του, παρά ένας απόηχος από …προσωπικό δίσκο του Grant, το Don’t Touch Anything με χαρακτηριστικά κήμπορντς.

Αν προσθέσουμε και την παρουσία της ρυθμ σέξιον των Go-Betweens (Adele Pickvance στο μπάσο, Glen Thompson στα ντραμς) αλλά και του string arranger του Liberty Belle κυρίου Audrey Riley, τότε καταλαβαίνετε: το Evangelist, μουσικά, είναι περισσότερο ένας Go-Betweens δίσκος παρά ένας τυπικός προσωπικός του Forster. Όμως είναι ο ίδιος ο Forster, στην πιο ευάλωτη και προσωπική στιγμή του. Ακούστε τον στην αφάνταστα τρυφερή λύπη του Demon Days, συγκλονιστικής μπαλάντας που έγραψε ο McLennan τότε που αναρωτιόταν πώς διαχειρίζεται κανείς τις δαιμονικές μέρες, που η μέση ηλικία ξυπνάει και ψελλίζει «something’s not right, something’s gone wrong». Αλήθεια, πως φερόμαστε στις demon days μας Grant;

O Robert Forster ανέκαθεν χαμογελούσε σπάνια. Τον θυμάμαι βέβαια στην συναυλία των Go Betweens στο παλιό Ρόδο έναν Νοέμβριο του 1988, να διασταυρώνει χαμογελαστά βλέμματα έξαψης με τον Grant στο οργιαστικό τέλος μιας αξέχαστης εκτέλεσης του The house that Jack Kerouac built (μια στιγμή που είκοσι χρόνια μετά δεν μου έχει φύγει από το μυαλό). Φαντάζομαι τώρα πόσο σπάνια θα του βγαίνει το χαμόγελο. Όμως είμαι βέβαιος πως μετά το Evangelist θα νοιώθει ξαλαφρωμένος, γιατί όλα είναι πανάλαφρα εδώ, δεν υπάρχει καμία κατάθλιψη, κανένα βάρος. Λες και μόλις ξέβγαλε τον φίλο του λίγο έξω από την πόρτα, στον δρόμο.

Πρώτη δημοσίευση: http://www.mic.gr/cds.asp?id=16014

Δίπλα, ο Grant. Πιο πάνω, ο φίλος του.

Πιέρ Λουίς – Τα τραγούδια της Βιλιτώς

Παραμένουμε στην επικράτεια των ερωτογραφημάτων (όπου βρεθήκαμε με πλοηγό τον Φαρφουλά – βλ. προηγούμενη ανάρτηση) και υποκλινόμαστε για άλλη μια φορά στον κατεξοχήν μετρ της σκανδαλώδους πλην λογοτεχνικότατης ερωτικής γραφής, Πιέρ Λουίς (1870-1925). Για πολλούς από εμάς η πρώτη επαφή με τον Λουίς έγινε μέσω δυο μνημειωδών ταινιών: Το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου (Μπουνιουέλ, 1977) και Ο διάβολος είναι γυναίκα (Στένμπεργκ, 1934), καθώς αμφότερα βασίστηκαν στο βιβλίο του Η γυναίκα και το νευρόσπαστο. Μετά τον αναζητήσαμε σε διάσπαρτες ύποπτες ελληνικές εκδόσεις (Θυγατέρες από σπίτι, Εγχειρίδιο καλής συμπεριφοράς κορασίδων για οικοτροφεία, Ανοιξιάτικη νύχτα κ.ά.).

Σήμερα έχουμε τη δυνατότητα όχι απλώς να τον απολαύσουμε σε έργο ξεχασμένο και παραμελημένο αλλά και να σκανδαλιστούμε με την μέγιστη λογοτεχνική απάτη που διέπραξε ο ίδιος: δημιουργώντας τον πλαστό χαρακτήρα της Βιλιτώς αποδίδοντάς της σειρά αισθησιακότατων ποιημάτων, ισχυριζόμενος τον απλό μεταφραστή τους. Έτσι οι αναγνώστες της εποχής θεωρούσαν πως διαβάζουν τα συναρπαστικά χαμένα ερωτικά επιγράμματα μιας αρχαίας Ελληνίδας ποιήτριας από την Παµφυλία, ιερής εταίρας, φίλης και ερωμένης της Σαπφούς.

Λογοτέχνης του ύστερου συμβολισμού, ο Λουίς στάθηκε έξω από τους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής του, αλλά αποτέλεσε πρότυπο ακόμα και για τους André Gide και Paul Valéry. Έζησε τις τελευταίες δύο δεκαετίες της ζωής του αποτραβηγμένος από τον κόσμο, μισότυφλος, αλλά πάντα δοσμένος στην συγγραφή τέτοιων κειμένων, όπως αποκαλύφθηκε από την πώληση των χειρογράφων του από τη χήρα του. Ω, μεταθανάτια αναγνώριση, σε βρίσκουμε και πάλι εδώ: τα τολμηρά και άσεμνα πορνογραφήματά του όχι απλώς εκδόθηκαν αλλά και αποτέλεσαν μέγιστη επιρροή στις θεωρίες και τις ιδέες περί σεξουαλικότητας κατά τον 20ό αιώνα!

Ο Λουίς σκάρωσε την φάρσα του ύστερα από επισταμένη έρευνα και μέσα από όλα αυτά τα επίπλαστα αυτοβιογραφικά σπαράγματα, το καθένα με στιγμιότυπα και περιστατικά από την ερωτική ζωή της Βιλιτώς, αναπαριστάνει θαυμάσια μια εποχή πλήρους ελευθεριότητας και παγανιστικού αισθησιασμού. Έναν άλλο κόσμο όπου ο έρωτας αποτελούσε αυτονόητη απόλαυση, χωρίς όμως να παύει να συνορεύει με τον θάνατο. Ορισμένα από τα «ποιήματά» μελοποιήθηκαν από τον Claude Debussy (1896-7). Μείνε πλαγιασμένο, ω σώμα μου, σύμφωνα με τη φιλήδονη αποστολή σου! Απόλαψε την καθημερινή ηδονή και τις χωρίς αύριο επιθυμίες. Μην αφήνεις ούτε μια χαρά άγνωστη, για να μεταμεληθείς πως δεν την εδοκίμασες την ημέρα του θανάτου. (σ. 126).

Συντεταγμένες: Pierre Louÿs, Les chansons de Bilitis, 1894 / Τα τραγούδια της Βιλιτώς, εκδ. Φαρφουλάς, 2008, σελ. 192, μετφ. Γκρέκο, εισαγωγή – επιμέλεια – σημειώσεις: Νίκος Ταμπάκης.

Πρώτη δημοσίευση: http://www.mic.gr/books.asp?id=15989.