Πανδοχείο

Το χρέος σου η ζωή μου

H ιστορία του project Debtocracy/Χρεοκρατία είναι γνωστή: είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα με παραγωγό το θεατή (συνολικά 425 συμπαραγωγοί, με ταυτόχρονη άρνηση εμπλοκής χορηγών, κονδυλίων κλπ.) και με θέμα την αναζήτηση των αίτιων της κρίσης, των βημάτων που οδήγησαν στην παγίδα το χρέους και την πρόταση λύσεων που αποκρύπτονται από την κυβέρνηση και τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης. Το ντοκιμαντέρ είχε από την πρώτη στιγμή εκρηκτικών διαστάσεων τηλεθέαση στο διαδίκτυο, εφόσον για τα ΜΜΕ θεωρήθηκε ενοχλητικό κι επικίνδυνο και δεν προβλήθηκε ποτέ, παρά το γεγονός ότι διανέμεται χωρίς δικαιώματα χρήσης και αναμετάδοσης. Σε αντίθεση με τους ομιλούντες στα ΜΜΕ που έχουν άμεσο προσωπικό, κομματικό ή πολιτικό συμφέρον (με συχνότατες περιπτώσεις πολιτικών άσχετων, αμόρφωτων και κάθε περίπτωση ανενημέρωτων πάνω στο θέμα, που αναπαράγουν αυτά που τους παραδίδονται από τα κομματικά επιτελεία), εδώ δίνεται λόγος στους σχετικούς, στους γνώστες, στους εξειδικευμένους, στους διανοούμενους και στους αποδεδειγμένους κοινωνικούς αγωνιστές που έχουν ήδη τις πνευματικές τους περγαμηνές και δεν διατηρούν κανένα περαιτέρω όφελος.  Να σημειωθεί ότι στην έντυπη μορφή του το Debtocracy δεν περιλαμβάνει μόνο το ακριβές κειμενικό και εικονιστικό σενάριό του αλλά και ολόκληρες συνομιλίες με τα παραπάνω πρόσωπα, στις οποίες και εστιάζουμε.

Για τον διακεκριμένο πανεπιστημιακό Ντέιβιντ Χάρβεϊ (που έχει επαναφέρει την μαρξιστική σκέψη σε ένα ευρύτατο ακροατήριο μέσα από τα κείμενά του αλλά και τις διαδικτυακές ομιλίες του) δεν υπάρχει καπιταλισμός χωρίς κρίση και η μορφή της παρούσης κρίσης ήταν αρκετά προβλέψιμη τουλάχιστον εφτά – οχτώ χρόνια πριν, όπως και το κραχ που θα ξεσπούσε στην ανεξέλεγκτη αγορά ακινήτων στις ΗΠΑ. Το άνοιγμα των εθνικών οικονομιών στον διεθνή ανταγωνισμό, η εισαγωγή δυο δισεκατομμυρίων κινέζων στην παγκόσμια αγορά εργασίας μετά το 1990 και η ανάπτυξη φτηνού εργατικού δυναμικού δημιούργησαν το πρόβλημα της πώλησης των αγαθών σε κοινωνίες χωρίς αγοραστική δύναμη. Το κενό καλύφθηκε με το σύνθημα «Δώστε πίστωση σε όλους».

Όλη η ιστορία του καπιταλισμού, λοιπόν, είναι μια ιστορία ανανέωσης μέσω κρίσεων που μετακυλίονται. Η λύση τους συνήθως είναι η σωτηρία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και το φόρτωμα των κρατών με όλα τα χρέη, δημιουργώντας έτσι μια δημοσιονομική κρίση κρατικού χρέους. Πρόκειται για μια καθαρά πολιτική απόφαση. Και μπορεί σε κάθε κρίση μεγάλο μέρος της αστικής τάξης να χάνει πολλά, αλλά ταυτόχρονα πολλοί κερδίζουν περισσότερα. Πολλές τράπεζες κατέρρευσαν, όμως αυτές που έμειναν, όπως η Goldman Sachs, είναι πλέον ισχυρότερες από ποτέ. Το σύστημα περνά φοβερές αναταράξεις, αλλά ορισμένοι εξέρχονται από αυτές σε πολύ καλύτερη θέση από πριν.

Ο Χάρβεϊ δεν είναι αισιόδοξος: δεν διακρίνει κάποιου είδους τελική κατάρρευση αλλά μια αυξανόμενη συγκέντρωση της εξουσίας στην τάξη των καπιταλιστών, ενώ ταυτόχρονα βλέπει αδύναμη την Αριστερά σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συνήθης αντίδραση είναι να σκύβουμε το κεφάλι και να περιμένουμε να περάσει. Πολλοί απλώς ελπίζουν ότι θα την ξεπεράσουμε, ενώ ο κυρίαρχος πολιτικός λόγος υποστηρίζει ότι βρισκόμαστε προς την έξοδο από την κρίση. Η πρότασή του είναι απόλυτη: πρέπει να γίνει μια συλλογική προσπάθεια , στην οποία θα συμμετέχουν η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιρλανδία (τα λεγόμενα PIGS) για κήρυξη μορατόριουμ στην αποπληρωμή του χρέους και πλήρη επαναδιαπραγμάτευση.

Έχουν περάσει τριάντα χρόνια προπαγάνδας για τις αρετές της νεοφιλελεύθερης ηθικής, η οποία προτάσσει την προσωπική ευθύνη, το να φροντίζεις τον εαυτό σου, να μη βασίζεσαι στο κράτος. Η τάση, λοιπόν, είναι όλοι να κατηγορούν τον εαυτό τους Γι’ αυτά που συμβαίνουν. Και είναι πολύ δύσκολο να πείσεις τον κόσμο πως το πρόβλημα είναι συστημικό και πως πρέπει να αντιμετωπιστεί πολιτικά. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνες, οι περισσότεροι από εκείνους που έχασαν τα σπίτια τους έριχναν την ευθύνη στον εαυτό τους και όχι στο σύστημα που δημιούργησε τα ενυπόθηκα δάνεια υψηλού κινδύνου. [σ. 121]

Το ίδιο απαισιόδοξος είναι και ο Αλέν Μπαντιού, ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή φιλοσόφους κι ένας ακούραστος μαχητής της επαναστατικής Αριστεράς που συνεχίζει να παίρνει και ο ίδιος μαθήματα – όπως  τονίζει– από τα λαϊκά κινήματα σε ολόκληρο τον κόσμο, με στόχο την ανάπτυξη νέων τρόπων οργάνωσης, δράσης και αντίστασης. Οι καπιταλιστές, ισχυρίζεται, δε σκοπεύουν να την πληρώσουν γιατί δεν είναι αλτρουιστές. Θεωρούν ότι πρέπει να γίνει συλλογική προσπάθεια, αλλά από το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Το είδαμε να συμβαίνει ξανά τη δεκαετία του ’’30: η κρίση συνέβαλε στην άνοδο της ξενοφοβίας και του αντισημιτισμού. Είναι πολύ σημαντικό γι’ αυτούς που μας εξουσιάζουν να βλέπουν το λαό διαιρεμένο αντί ενωμένο εναντίον τους. Ο Μπαντιού βλέπει σε τέσσερις κοινωνικές ομάδες την ικανότητα για δράση και κινητοποίηση, με την προϋπόθεση της ενότητάς τους: στην μορφωμένη νεολαία (των λυκείων και των πανεπιστημίων), στην λαϊκή νεολαία (όπως οι νέοι των προαστίων στη Γαλλία), στην μάζα των μισθοσυντήρητων (εργάτες, χαμηλόμισθοι υπάλληλοι) και στους προλετάριους που έρχονται από άλλες χώρες – στους μετανάστες γενικά.

Ο Κώστας Λαπαβίτσας ήταν από τους πρώτους Έλληνες ακαδημαϊκούς που μίλησαν ανοιχτά για την ανάγκη εξόδου από την Ευρωζώνη, όταν κάθε σχετική αναφορά αποτελούσε ταμπού στην Ελλάδα. Συμμετείχε στην Πρωτοβουλία Οικονομολόγων και Πανεπιστημιακών, η οποία άνοιξε τη συζήτηση για την ανάγκη στάσης πληρωμών, εξόδου από το ευρώ και εθνικοποίησης του τραπεζικού συστήματος, ενώ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο και στην πρωτοβουλία για τη σύσταση Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου στην Ελλάδα. Με ακαδημαϊκό ορμητήριο τη σχολή SOAS του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και με τη βοήθεια μιας πολύ δυνατής ομάδας επιστημόνων από το δίκτυο Research on Money and Finance, έχει παρουσιάσει σειρά ερευνών για την κατάσταση της ελληνικής και ευρωπαϊκής οικονομίας.

O καθηγητής παρουσιάζει ένα κατατοπιστικό διάγραμμα της παγκόσμιας κρίσης: η φούσκα στα ακίνητα των ΗΠΑ οδήγησε σε κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος καθώς οι τράπεζες είχαν δανείσει υπερβολικά ποσά, μετατρέποντας την κρίση σε τραπεζική και αργότερα κρίση της οικονομίας, λόγω της συρρίκνωσης και της κατάρρευσης των εξαγωγών. Εκεί παρενέβη το κράτος διασώζοντας τις τράπεζες και τονώνοντας την ζήτηση, οδηγώντας με τη σειρά του στην σημερινή δημοσιονομική κρίση. Τα μέτρα που έχουν ληφθεί ως τώρα είναι μέτρα σταθεροποίησης (δηλαδή για να πάψει να προστίθεται χρέος), όχι μέτρα που θα αποτρέψουν την άμεση παύση πληρωμών, ούτε μέτρα που θα μειώσουν το χρέος! Ο δανεισμός στο ελληνικό κράτος στοχεύει στη  διάσωση των τραπεζών, κυρίως γερμανικών και γαλλικών και τα μεταγενέστερα μέτρα λαμβάνονται για να εξασφαλιστούν οι δανειστές. Ο νέος δανεισμός προς την Ελλάδα δεν ήταν καθόλου χαριστικός γιατί είχε υψηλότατα επιτόκια και η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδείχτηκε σκληρότερη από το ΔΝΤ. Έτσι τα μέτρα (με όλα τα τραγικά αποτελέσματα για το επίπεδο ζωής και την καθημερινή ζωή των πολλών) είναι άκρως απίθανο να έχουν θετικό αποτέλεσμα όσον αφορά την οικονομία και τον τρόπο αντιμετώπισης του χρέους συνολικότερα.

Οι τράπεζες, αξιοποιώντας το δανεισμό τους από τη διεθνή αγορά, άρχισαν και οι ίδιες να δανείζουν και εντός του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με κύριους δανειζόμενους τα … νοικοκυριά, που άρχισαν να υπερχρεώνονται. Ταυτόχρονα το ελληνικό κράτος χαρακτηρίζεται από συστηματική αδυναμία αποτελεσματικής και δίκαιης φορολογίας, καθώς τεράστιες μερίδες πληθυσμού δεν φορολογούνται καθόλου ή φορολογούνται ελάχιστα. Ο μεγάλος όγκος του εξωτερικού δημόσιου χρέους κατέχεται από ξένες τράπεζες, κυρίως γαλλικές και γερμανικές, που δάνειζαν αφειδώς το ελληνικό δημόσιο, με τη σιγουριά πως η Ελλάδα βρίσκεται στην Ευρωζώνη και αποκλείεται να αθετήσει τις πληρωμές της.

Τι προτείνει ο Λαπαβίτσας; Πρώτα την ευθεία αντιμετώπιση του χρέους ως δυσβάσταχτου άχθους για την ελληνική οικονομία και κοινωνία, που απαιτεί αθέτηση πληρωμών και διαδικασία διαγραφής. Η Ελλάδα πρέπει να βγει από την Ευρωζώνη, να ανατάξει την οικονομία της σε νέα βάση και να αλλάξει τις κοινωνικές της σχέσεις υπέρ των πολλών και κατά των λίγων. Η Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου δεν είναι απαραίτητη για να προχωρήσει μια χώρα σε αθέτηση πληρωμών αλλά παρέχει μεγάλα πλεονεκτήματα. Πρέπει να ανοίξουν τα βιβλία ώστε να φανεί πώς ακριβώς διαμορφώθηκε το τωρινό δημόσιο χρέος. Πρόκειται για δημόσιο χρέος που δεν είναι τόσο άμεμπτο όσο συχνά πιστεύεται. Έννοιες όπως αυτή του απεχθούς, του παράνομου ή του μη νομιμοποιημένου χρέους χρησιμοποιούνται ευρέως στη διεθνή βιβλιογραφία και συζήτηση ενώ στην προκείμενη περίπτωση αποσιωπούνται.

Ερευνώντας το ζήτημα της νομιμότητας τίθεται το ερώτημα: έχουν ακολουθηθεί όλοι οι κανόνες σχετικά με την έκδοση ομολόγων; Ποιες τράπεζες αλλά και ποιοι ενδιάμεσοι κάτω απ’ το τραπέζι επωφελήθηκαν και πώς αμείφθηκαν; Η Συνθήκη του Μάαστριχτ απαγόρευε τον δημόσιο δανεισμό άνω του 60% του ΑΕΠ, συνεπώς οι δανειστές αποδέχτηκαν μια ξεκάθαρη νομική παραβίαση. Ακόμα όμως κι δεν αν επρόκειτο για παράνομο χρέος, τίθεται θέμα κοινωνικής βιωσιμότητας ή διατηρησιμότητάς του. Εάν η εξυπηρέτησή του επιβάλλει διάλυση των νοσοκομείων ή της παιδείας και δεν επιτρέπει στους Έλληνες να ζήσουν με φυσιολογικό τρόπο τότε πρόκειται για μη νομιμοποιημένο χρέος. Όταν το χρέος αποδεικνύεται καταστροφέας των κοινωνικών συνθηκών και της ζωής ενός λαού τότε χάνει τη νομιμοποίησή του και μπορεί να διαγραφεί.

Η Ελλάδα, μετά τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, είναι η χώρα που αφιερώνει το μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ της για εξοπλισμούς. Είναι απολύτως αφύσικο. Είναι προφανές ότι υπάρχουν εξαγωγείς όπλων, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ, οι οποίοι ασκούσαν πιέσεις στη χώρα για να αγοράζει όλο και περισσότερα όπλα. Είναι επίσης προφανές ότι ευθύνονται και Έλληνες πολιτικοί από τα δύο μεγάλα κόμματα, οι οποίοι τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ενέκριναν υπερβολικές εξοπλιστικές δαπάνες, επειδή ωφελούνταν οι ίδιοι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο [σ. 167] λέει ο Ερίκ Τουσέν, που εκτός από πλούσιο συγγραφικό του έργο, έχει ενεργή δράση σε οργανώσεις όπως η CADTM – Επιτροπή Κατάργησης των Χρεών του Τρίτου Κόσμου, γνωρίζει καλά την περίπτωση των χωρών που βάζουν το χρέος πάνω απ’ τη ζωή και μας θυμίζει ένα βασικό στοιχείο που επίσης αποσιωπάται.

Σύμφωνα με το «δόγμα του απεχθούς χρέους», όταν ένα χρέος συνάπτεται από ένα δεσποτικό καθεστώς αποτελεί προσωπικό χρέος του καθεστώτος κι όταν αυτό χάσει την εξουσίας του τότε αυτόματα ακυρώνεται. Πρόκειται για βασική εξαίρεση στη «συνέχεια των κρατών» του διεθνούς δικαίου. Πώς μπορούν να διατηρούνται χρέη δικτατορικών (αλλά και δημοκρατικών) καθεστώτων όταν συνάπτονται χωρίς κανένα σεβασμό στους δημοκρατικούς κανόνες και ενάντια στα συμφέροντα του λαού; Συνεπώς το χρέος που συνήφθη από τους χουντικούς αποτελεί ένα τυπικό απεχθές χρέος που πρέπει να αφαιρεθεί.

Ο Τουσέν συμμετείχε στην Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου στον Ισημερινό, που έκαναν φύλλο και φτερό τα συμβόλαια 30 χρόνων και απέδειξαν πως ένα μεγάλο μέρος του χρέους ήταν μη νομιμοποιημένο. Εκεί οι πολίτες διαπίστωσαν ότι, σε αντίθεση με ό,τι τους έλεγαν, η μη αποπληρωμή ενός χρέους δεν οδηγεί σε χαοτικές καταστάσεις· τους έλεγαν ότι το κεφάλαιο θα εγκαταλείψει τη χώρα και ότι θα παρέλυε η οικονομία. Τίποτα από αυτά δε συνέβη. Αυτό που έγινε στην πραγματικότητα είναι ότι η κυβέρνηση απέκτησε περισσότερα χρήματα για να διαθέσει στην εκπαίδευση, την υγεία και τη βελτίωση των υποδομών. Ο Τουσέν είναι βέβαιος πως το ίδιο θα συμβεί και με την Ελλάδα.

Θέλουν να δώσουν την εντύπωση στον ελληνικό λαό πως, αν σταματήσει την αποπληρωμή τους χρέους, ολόκληρη η Ελλάδα θα παραλύσει. Στην πραγματικότητα θα συμβεί ακριβώς το αντίθετο. Η Ελλάδα δανείζεται σήμερα για να μπορέσει να εξοφλήσει παλιά χρέη. Παίρνει χρήματα για να επιστρέψει χρήματα. Αν η Ελλάδα αποφασίσει να σταματήσει την αποπληρωμή, αυτό που θα συμβεί θα είναι ότι η κυβέρνηση θα έχει στη διάθεσή της περισσότερα χρήματα για τους μισθούς των υπαλλήλων, τις συντάξεις, την κοινωνική ασφάλιση, τη δημόσια υγεία και την ανάπτυξη των υποδομών. Επομένως, η κατάσταση θα βελτιωθεί. [σ. 166]

Όταν η Αργεντινή προχώρησε σε αθέτηση πληρωμών –και ήταν η μεγαλύτερη αθέτηση στην παγκόσμια ιστορία–, αν πιστεύαμε όσα έλεγε στο παρελθόν το ΔΝΤ, θα έπρεπε να έχει επέλθει ολοκληρωτική καταστροφή στην οικονομία. Ξέρετε όμως τι συνέβη; Το μόνο πράγμα που καταστράφηκε ήταν η αξιοπιστία του ΔΝΤ, γιατί η Αργεντινή εισήλθε σε μια περίοδο τρομακτικής ανάπτυξης. Και αυτό συνέβη επειδή οι πόροι που χρησιμοποιούνταν για την αποπληρωμή του παράνομου και απεχθούς χρέους ανακατευθύνθηκαν για τις ανάγκες της οικονομίας [σ. 181] λέει ο Άβι Λούις, που παρουσίασε μαζί με την σύζυγό του Ναόμι Κλάιν, το ντοκιμαντέρ Κατάληψη, για τους εργάτες των υπό κατάληψη εργοστασίων της Αργεντινής, με φόντο την ιστορική πορεία της χώρας από την ακμή μέχρι τον οικονομικό στραγγαλισμό της από το ΔΝΤ.

Ο Καναδός δημοσιογράφος που καλεί στις εκπομπές του τους διαμορφωτές της παγκόσμιας πολιτικής ατζέντας συνήθως για να τους ξεμπροστιάσει, ανατρέποντας την εικόνα που οι ίδιοι παρουσιάζουν για τις διεθνείς εξελίξεις, μιλάει για την επανεμφάνιση του ταπεινωμένου ΔΝΤ με έναν τρομακτικό και κακόβουλο τρόπο στην «διάσωση» της Ελλάδας και απορεί που ενώ ο κόσμος εδώ κατεβαίνει στους δρόμους και παραπονιέται για την άδικη παρουσίαση στα κυρίαρχα μέσα (που στήριξαν τις παρεμβάσεις του ΔΝΤ και της ΕΚΤ) δεν σκέφτεται ποτέ να κατευθύνει τις αντιδράσεις του σε αυτά.

Η Ζάρα Βάγκενκνεχτ (ένα από τα πιο μαχητικά στελέχη του αριστερού κόμματος Die Linke που δεν διστάζει να ασκήσει κριτική ακόμα και στο ίδιο της το κόμμα) εξηγεί με ποιο τρόπο η γερμανική οικονομία επωφελείται από τον πολλαπλασιασμό των χρεών στις άλλες χώρες: Όταν η Γερμανία διαπραγματεύτηκε το πακέτο στήριξης της Ελλάδας πριν από ένα χρόνο, βασικός όρος ήταν να μη σταματήσουν οι εισαγωγές γερμανικών στρατιωτικών εξοπλισμών. Η Ελλάδα έπρεπε να κάνει οικονομία σε συντάξεις και κοινωνικές παροχές, αλλά όχι στους εξοπλισμούς. Αυτό δείχνει το πεδίο των συμφερόντων. Η γερμανική κυβέρνηση λειτουργεί ως προστάτης των συμφερόντων των μεγάλων εταιρειών όπλων καθώς και της βιομηχανίας εξαγωγών.

Η Βάγκενκνεχτ εστιάζει στο σκανδαλώδες γεγονός ότι οι τράπεζες μπορούν να δανείζονται με επιτόκιο 1% από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ενώ τα κράτη είναι υποχρεωμένα να δανείζονται από τις τράπεζες. Έτσι, δεδομένου ότι οι τράπεζες και οι χρηματαγορές μπορούν να αυξάνουν αυθαίρετα τα επιτόκια, τα κράτη πέφτουν θύματα της κερδοσκοπίας των τραπεζιτών. Μόνο η Γερμανία μπορεί και δανείζεται πολύ φτηνά, κυριαρχώντας έτσι στον μηχανισμό στήριξης. Η πρότασή της είναι η κοινή αντίδραση χωρών όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία, να αρνηθούν να συνεχίσουν αυτή την πορεία και να πληρώσουν αυτοί των οποίων η περιουσία πηγάζει από το χρέος. Η λογική της λιτότητας με στόχο τη διάσωση της οικονομίας είναι αποδεδειγμένα εντελώς λανθασμένη και επιδεινώνει την κρίση – δεν οδηγεί στη μείωση του χρέους αλλά στην διόγκωσή του.

«H χώρα χτυπήθηκε από οικονομικούς δολοφόνους» δήλωσε ο Τζον Πέρκινς πρώην οικονομικός δολοφόνος ο ίδιος, που τώρα δρα ως ακτιβιστής και περιγράφει ακριβώς πώς λειτουργεί το σύστημα, «Η χώρα καταστρέφεται, δεν επιδιορθώνεται από το ΔΝΤ και την Ευρωζώνη», έγραψε η Guardian. Μιλούν ακόμα ο επικεφαλής της επιτροπής λογιστικού ελέγχου του Ισημερινού Ούγκο Αρίας, οι ακαδημαϊκοί Σαμίρ Αμίν και Ζεράρ Ντιμενίλ, ο Ζαν Κατρμέρ της Liberation, ο Αργεντίνος σκηνοθέτης Φερνάντο Σολάνας, ο Μανώλης Γλέζος και προλογίζει ο Γιώργος Δελαστίκ. Ο λόγος είναι καταιγιστικός, τα στοιχεία μιλούν μόνα τους και ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του.

Όπως είναι γνωστό, η Καταστρόικα, το δεύτερο ντοκιμαντέρ των δημιουργών του debtocracy, είναι εδώ: www.catastroika.com

Συντελεστές: Κατερίνα Κιτίδη [Ράδιο Infowar, αρχισυνταξία Thepressproject.gr], Άρης Χατζηστεφάνου [Τηλε- Infowar, αρχισυνταξία tvxs.gr]. Επιστ. επιμ.: Λεωνίδας Βατικιώτης. / www.debtocracy.gr / Εκδ. Λιβάνη, 2012, σελ. 239 [μεγάλο μέγεθος, γυαλιστερό χαρτί, έγχρωμη εκτύπωση, με φωτογραφίες, σκίτσα, κόμικς κλπ.].

Πρώτη δημοσίευση σε συντομότερη μορφή σε : mic. gr, υπό τον τίτλο Debt can dance.