Πίσω απ’ την πλάτη της σιωπής/βαλθήκαμε να διαπεράσουμε τα τείχη απ’ τις χαραμάδες/αγνοώντας τον άνεμο που στο παράθυρο στριμώχτηκε./Ασυμβίβαστες, επιθυμούμε να αποσπαστούμε απ’ ότι σιωπά/από τούτη τη σιωπή που μας τσακίζει και μας διαμελίζει. […] [Όλες εμείς [Nosotras] – Ορτένσια Καρράσκο Σάντος]
Το συγκλονιστικότερο κομμάτι του τρίτου τεύχους του περιοδικού αφορά την «Ποίηση ενάντια στη σιωπή της βίας». Πρόκειται για την ομιλία της Έλενας Σταγκουράκη στο 3ο Διεθνές Φεστιβάλ ποίησης «Γυναικεία κραυγή» [Grito de Mujer] που διοργανώθηκε από το Διεθνές Κίνημα Ποιητριών [Mujeres Poetas Internacional] και αφορά την βία κατά των γυναικών στη Λατινική Αμερική. Το κείμενο παρουσιάζει τόσο την ποίηση όσο και τις τραγικές περιπτώσεις ποιητριών που υπέστησαν βία και δολοφονήθηκαν.
H μεξικανή Σουσάνα Τσάβες Καστίγιο, ποιήτρια που έγραφε για τα δικαιώματα των γυναικών βρέθηκε πριν δυο χρόνια ακρωτηριασμένη και στραγγαλισμένη, καθώς αυτή η ιδιότητά της αυτόματα την κατέτασσε ως ακτιβίστρια, αντιρρησία και επαναστάτρια. Η μεξικανή ποιήτρια Μαρισέλα Εσκομπέδο δέχτηκε μια σφαίρα στο κεφάλι επειδή διαμαρτυρήθηκε για τν απελευθέρωση του δολοφόνου της κόρης της. Η κολομβιανή ποιήτρια Ανχέλικα Μπέλιο βρέθηκε νεκρή έχοντας υποστεί βιασμό όπως και οι κόρες της. Είναι γνωστές πια οι γυναικοκτονίες στην πόλη Χουάρες το Μεξικού, όπου εκατοντάδες γυναίκες που εργάζονται στα εργοστάσια ξένων πολυεθνικών με μισθούς πείνας, ενώ η κακοποίησή τους καταγράφεται σε σαδιστικές ταινίες [snuff movies] που πωλούνται σε κλειστά κυκλώματα με τις ευλογίες της μεξικανικής πολιτικής ηγεσίας.
Κάθε μεγαλειώδες λογοτεχνικό έργο συνιστά μιαν άρνηση του μηδενισμού, μιαν απάντηση στον θάνατο, μια προσωπική αναίρεση της νύχτας. […]. Κανένα από τα τόσα βιβλία που στοιβάζονται στις βιβλιοθήκες του κόσμου, δεν τελειώνει πραγματικά. Καθένας συνεχίζει από εκεί όπου ο άλλος μοιάζει να έχει σταματήσει το κείμενό του…
…γράφει ο Κώστας Τσιρόπουλος στο κείμενο «Η νύχτα του συγγραφέα» (μτφρ. Ούρσουλα Φώσκολου), που αποτελεί και την ομιλία του κατά την τελετή αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Γρανάδας, το 2007. Στο τεύχος δημοσιεύονται, μεταξύ άλλων, ποιήματα και πεζά των Χουάν Κάρλος Μέστρε, Αντώνη Μακρυδημήτρη, Σπύρου Γιανναρά και Γιάννη Λειβαδά, δοκίμια των Στέλιου Ράμφου, Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη, Βαγγέλη Κάσσου [για τον Καβάφη] και μια παρουσίαση από τον Γιάννη Παπακώστα του ξεχασμένου παρακμιακού ποιητή Γιώργου Μυλωνογιάννη, μαζί με ανέκδοτα ποιήματά του.
Οι αναμνήσεις μάς ξεγελούν, επιμένουν πολλοί, ενώ άλλοι αντιστρέφουν την εξίσωση, λέγοντας ότι καλλιεργούμε αναμνήσεις για να ξεγελάμε τον εαυτό μας. Πόσοι όμως αναγνωρίζουν μήπως τελικά θέλουμε να ξεγελάσουμε τις αναμνήσεις;… αναρωτιέται ο Γιώργος Χουλιάρας από το ανέκδοτο Λεξικό αναμνήσεων συνομιλώντας, μεταξύ άλλων, με την Αναζήτηση του χαμένου χρόνου και με αφορμή την Αναζήτηση του χαμένου γλυκού. Οι πίσω σελίδες περιλαμβάνουν κείμενα των Μαριάνου Δ. Καράση, Διονύση Κ. Μαγκλιβέρα, Σταύρου Ζουμπουλάκη, Αντώνη Μακρυδημήτρη, Κώστα Κουτσουρέλη («Η πλάνη του Γκαίτε»), Γιώργου Βαρθαλίτη, Γιάννη Β. Κωβαίου, Λαόνικου Διονυσίου, Κώστα Μελά, Νατάσας Κεσμέτη, Σπύρου Γιανναρά, Θεόδωρου Ε. Παντούλα, Κώστα Βραχνού, Χέρμαν Σιέρρα (σε μετάφραση Δημήτρη Αγγελή).
Κάπου εκεί στην «γαλαρία» ο Γιώργος Κεντρωτής εκκινεί από το ποίημα του Μπρεχτ Για την κριτική στάση και τα περί άγονης κριτικής για να θυμίσει πως πράγματι οι κρίνοντες αναδεικνύονται κατά κανόνα σε κόλακες και σε υμνητές των «κρινόμενων», με ρεπερτόριο που εξαντλείται στην οπισθοβουλία τους ότι κάποια στιγμή θα είναι αυτοί «κρινόμενοι» από κάποιον που έχουν ήδη «κρίνει». Όμως ο κριτικός λόγος πρέπει να εκφέρεται μετά διακρίσεως, με πολύ οξείες γωνίες, να βασανίζει και ταυτόχρονα να θεραπεύει, να είναι λόγος επιλεκτικός, να συστήνει τη διαφορά, το άλλο. [384 σελ.]
Στις εικόνες: οι ποιήτριες Susana Chavez Castillo και Dinorah Gutierrez, ο ποιητής Juan Carlos Mestre και ο Βertolt Brecht.
1 Σχόλιο to “Φρέαρ, τεύχος 3 (Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2013)”