Πανδοχείο

Αφιέρωμα Ορχάν Παμούκ

Εννοώ τα βράδια που έρχονται νωρίς, τους γερασμένους βιβλιοπώλες που έπειτα από κάθε οικονομική κρίση περιμένουν τρέμοντας από το κρύο στο μαγαζί τους όλη μέρα πελάτη, τα δεμένα στις άδειες αποβάθρες παλιά βαπόρια του Βοσπόρου, τις μαντιλοδεμένες γυναίκες με τις πλαστικές σακούλες στα χέρια που περιμένουν στις στάσεις των λεωφορείων, χωρίς να μιλάνε μεταξύ τους, το λεωφορείο που δεν έρχεται ποτέ, τα ξύλινα παλιά αρχοντικά που έχουν μετατραπεί σε δημαρχεία και που τα ξύλινα πατώμάτα τους βογκάνε σε κάθε βήμα, τις σφυρίχτρες των βαποριών στην ομίχλη, τα ερειπωμένα βυζαντινά τείχη….

…έγραφε ο Ορχάν Παμούκ στο αυτοβιογραφικό του βιβλίο Ινστανμπούλ. Πόλη και αναμνήσεις κι η μεταφράστριά του Στέλλα Βρετού ξαναθυμάται το απόσπασμα στο επτασέλιδο κείμενό της για την μεταφραστική της αναμέτρηση με τo έργο του αλλά και την μεταξύ τους επικοινωνία καθώς και τις προσωπικές μνήμες από την Τουρκία. Αφετηρία της διαδρομής υπήρξε το Μαύρο βιβλίο με την αλησμόνητη περιπλάνηση στην τουρκική επαρχία και στην ατμόσφαιρα που δημιουργούν τα πρατήρια και οι αντιπροσωπείες, τα πρακτορεία στοιχημάτων ιπποδρόμου, τα πανό από πλεξιγκλάς, οι τηλεοράσεις, τα φαρμακεία, τα ζαχαροπλαστεία, το ταχυδρομείο και το νοσοκομείο με τους φτωχούς ασθενείς που περιμένουν στην ουρά… Έκτοτε η γραφή του Παμούκ επιχειρεί διαδρομές και μέσα στο «χιουζούν», μια λέξεη που δεν σημαίνει την μελαγχολία του μοναχικού ανθρώπου αλλά το σκοτεινό συναίσθημα που νιώθουν εκατομμύρια άνθρωποι, η θλίψη μιας ολόκληρης πόλης σαν κι αυτή.

Από την άλλη πλευρά, ο συγγραφέας σχεδόν πάντα καταλήγει να εμπλέκεται με την πολιτική, καθώς ζει σ’ ένα κράτος όπου η ατομικότητα του συγγραφέα συνήθως επιδέχεται μεγάλες αποκλίσεις από την επίσημη κρατική εξουσία, πόσο μάλλον όταν πλέον θεωρείται από πολλούς «προδότης» και «εχθρός» των Τούρκων για την δήλωσή του «εμείς οι Τούρκοι σφαγιάσαμε ένα εκατομμύριο Αρμένιους». Η αρχική αναγνώριση πάντως του δικαιώματος σε κάθε τούρκο πολίτη να μπορεί χωριστά να μηνύει τον συγγραφέα για «εξύβριση του τουρκισμού» (!) έχει, τουλάχιστο, αλλάξει, απαιτώντας την έγκριση του υπουργού Δικαιοσύνης. Το κείμενο του Ηρακλή Μήλλα αναφέρεται στον πολιτικό Ορχάν Παμούκ και, μεταξύ άλλων, και στους υπόγειους τρόπους με τους οποίους ενέταξε την Αρμενία στο βιβλίο του Χιόνι.

Το αφιέρωμα του συγγραφέα που όπως ο ίδιος παραδέχεται στα Άλλα χρώματα όλα του τα βιβλία «γεννήθηκαν από το ανακάτεμα των μεθόδων, των λογοτεχνικών τάσεων, των συνηθειών, της ιστορίας της Ανατολής και της Δύσης» επιμελείται, μαζί με δικό της κείμενο, η Έλενα Χουζούρη. Στους συνομιλητές του τεύχους περιλαμβάνονται οι Ίρβιν Γιάλομ και Ευγενία Φακίνου, ενώ η μηνιαία συνάντηση του Γιάννη Μπασκόζου είναι με τον Θανάση Βαλτινό. Ακόμη, από το παρόν τεύχος και μέχρι το Δεκέμβριο του 2012 φιλοξενούνται κόμικς εμπνευσμένα από το έργο του Κάρολου Ντίκενς. [120 σελ.]

ΥΓ. Ένα παλιό λογοτεχνικό κέρασμα από τον Παμούκ εδώ.