Πανδοχείο

Φυλλάδιο 122, «Τεύχος για τον Ευγένιο Αρανίτση» (Ιανουάριος – Μάρτιος 2007)

Τα αφιερώματα του Πόρφυρα είναι γνωστά. Εξαντλούν το θέμα τους με ένα χορταστικό, περιεκτικό, πολυπρισματικό και, κυρίως, ψυχαγωγικό τρόπο. Εδώ σειρά έχει ο «πλέον πρωτότυπος σύγχρονος Έλληνας συγγραφέας και μανιώδης δοκιμαστής λογοτεχνικών ειδών», αυτός που μας προτρέπει «σε μια ποιητική αντίληψη του κοινού συμβάντος» (όπως γράφει η Κατερίνα Σχινά), με ένα έργο γεμάτο από «ενδιαφέρον για την εξαιρετική λεπτομέρεια, γι’ αυτό που, αν έλειπε, η ζωή θα ήταν αφόρητα μονότονη και καταθλιπτική» (όπως γράφει η Έρση Σωτηροπούλου).

Βιογραφικός άξονας, έργα, κριτικογραφία (επιλογή από κάθε κριτική, από τη θετικότερη ως την πλέον αρνητική – σπάνιο δείγμα αντικειμενικής παρουσίασης), αποσπάσματα από συνεντεύξεις και συζητήσεις, μια επιλογή από τις επιστολές που έχει ανταλλάξει ο ίδιος με οποιονδήποτε μπορεί να φανταστεί κανείς, φωτογραφίες των πάντων, όλα έχουν θέση σε αυτό το άλμπουμ ζωής που εξαντλήθηκε και ανατυπώθηκε.

Οι Γιώργος Κοροπούλης, Δημήτρης Καλοκύρης, Ιγνάτης Χουβαρδάς, Θεοδόσης Πυλαρινός, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Τζίνα Καλογήρου, Κλεοπάτρα Λυμπέρη, Χάρης Μεγαλυνός και πολλοί άλλοι στην ουσία εδώ τον «εκδικούνται» με τα όπλα του: σειρά τους να τον αποκωδικοποιήσουν, αποδομήσουν, αναλύσουν, διαλύσουν, υμνήσουν, αποκαθηλώσουν και τα ρήματα δεν τελειώνουν. Συνδέουν τη συγγραφική του τέχνη με τη φωτογραφική και τη ζωγραφική τέχνη, υμνούν το κορυφαίο ποίημα Orphan Drugs, χαρτογραφούν την παλιά πόλη της Κέρκυρας ανιχνεύοντας τόπους των προτάσεών του, φτιάχνουν αφηγήματα με τους ήρωές του, τον χειρουργούν με υποκειμενική ακρίβεια. Καλά να πάθει, έτσι όπως έστρωσε, θα κοιμηθεί.

Ο γνωστός ιδιότροπος δοκιμ(ι)αστής Κωστής Παπαγιώργης έγραψε κάποτε: Αν έγραφα μυθιστόρημα σίγουρα θα έκλεβα κάποια μυστικά από το γράψιμο της Ζατέλη, του Τατσόπουλου και της Αφρικής του Αρανίτση.

Φυλλάδιο 125 (Οκτώβριος – Δεκέμβριος 2007)

Στο τελευταίο τεύχος, ο Πόρφυρας επιστρέφει στη συνηθισμένη του μορφή, γεμάτο εξειδικευμένα μεν, εξαιρετικά ενδιαφέροντα δε κείμενα. Γιατί είναι πάντα γοητευτική η ανίχνευση υπόγειων ή μη λογοτεχνικών συγγενειών (όπως κάνουμε κι εμείς εδώ στα μουσικά), πόσο μάλλον όταν αφορούν λογοτέχνες που διαβάζουμε και ξαναδιαβάζουμε. Έτσι, για παράδειγμα, ποιος να το φανταζόταν πως η πεζογραφία του Πεντζίκη απηχεί κάποιον παλαιότερο κλασικό ποιητή, πως ένα έργο του Χειμωνά συνομιλεί με Φρόιντ και Λακάν, πως οι μεταφράσεις του Ροΐδη βρίθουν από αφάνταστα λογοπαίγνια; Το τελευταίο κείμενο μάλιστα υπογράφεται από τον Σταύρο Κρητιώτη, αυτόν τον άγνωστο και ουδέποτε εμφανιζόμενο συγγραφέα που κυκλοφόρησε ένα από τα πολύ γερά μυθιστορήματα της περσινής χρονιάς, εξ ολοκλήρου δημιουργημένο-κλεμμένο από άλλα κείμενα…

Υπάρχουν ακόμα κείμενα για τη συνάντηση του Ν. Καζαντζάκη με τον Δανό ποιητή και συναξαριστή Johanes Joergensen, όμορφα σημειώματα για το Στην Απαγορευμένη Πόλη του Γιώργου Βέη, για την ποίηση του Τόλη Νικηφόρου αλλά και τους Αντονιόνι, Μπέργκμαν και Σωτήρη Καψάσκη (που δε συνδέονται μόνο λόγω της συγχρονισμένης τους φυγής αλλά μέσω της συνύπαρξής τους και σε κινηματογραφικές αίθουσες), ποιήματα, μικρές ιστορίες, βιβλιοκρισίες κ.ά. Το μουσικό κομμάτι εδώ μονοπωλούν οι Ελληνίδες συνθέτριες και η συνεισφορά τους στη λόγια μουσική εδώ και στο εξωτερικό.

Αν έπρεπε να διαλέξω τα δύο πιο ενδιαφέροντα κείμενα εδώ, το πρώτο είναι αυτό που αφορά το εκδιδόμενο στη Θεσσαλονίκη του ’70 περιοδικό Ausblicke, όπου κατέθεταν πένες όπως ο Ελίας Κανέττι, ο Μαξ Φρις, ο Τόμας Μπέρνχαρντ, ο Πέτερ Χάντκε, ο Γκύντερ Γκρας αλλά και οι Αλέξης Ασλάνογλου, Γιώργος Χρονάς, Γιάννης Πάνου, Αντώνης Σουρούνης, Γιώργος Μανιώτης, Μίμης Σουλώτης και πρωτοδημοσιεύτηκαν γνωστά πεζογραφήματα των Ταχτσή, Βαλτινού και Δημητριάδη. Το δεύτερο είναι το μονόπρακτο της Ελένης Μερκενίδου, Αξιότιμε κύριε Χάρντυ… Στις είκοσι σκηνές του συνομιλούν σε μερικούς συγκλονιστικούς διαλόγους η Βερενίκη, αναγνώστρια του Τόμας Χάρντυ, που γράφει και απαντά στα γράμματά του, υποδυόμενη και την Έλλα, την ηρωίδα της νουβέλας Μια ευφάνταστη γυναίκα και ο ίδιος ο Χάρντυ, ως συγγραφέας, ως αποδέκτης των επιστολών της αλλά και ως Ρόμπερτ Τρούι, ήρωας της συγκεκριμένης νουβέλας. Αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά τις απεριόριστες δυνατότητες του παιχνιδιού που λέγεται λογοτεχνία. Ο Πόρφυρας εκδίδεται στην Κέρκυρα από το 1980 και κυκλοφορεί κάθε τρεις μήνες.

Στοιχεία επικοινωνίας: dimKonidaris@yahoo.gr, ΤΘ 206, 49100 Κέρκυρα.

(«1987-2007, 20 χρόνια Εντευκτήριο»)

Τότε και μόνο τότε το περιοδικό δικαιώνει την περιοδικότητά του και εκμεταλλεύεται πλήρως την περίοδό του αφού συνευρίσκεται ακριβώς «στις μέρες του». Έτσι η μήτρα του δεν πάει στράφι, δεν μένει στα αζήτητα, δεν αραχνιάζει, δεν την τρώει το «ράφι», δεν είναι αγάμητη και γεροντοκόρη, την έχουν «πηδήξει», έχει γαμηθεί, από παρθένα (δηλαδή απρόσληπτη) έχει γίνει γυναίκα (έχει προσληφθεί), έχει περάσει από πολλά κρεβάτια, πολλά προσκέφαλα την έχουν δίπλα τους, τακτική σύνευνος και αναμενόμενα παλλακίδα, ερωμένη επί πληρωμή αλλά «που δεν το κάνει για τα λεφτά» αν και ξοδεύεται για να εκδοθεί, πάντα με το αζημίωτο αφού είναι πάντα «σπιτωμένη»: ένα σώμα για δημόσια χρήση, απαραίτητο αλλά όχι αναντικατάστατο – η πιάτσα, κυρίως κάποιες μέρες του μήνα, παρουσιάζει συνωστισμό, ακόμη και άγριους διαπληκτισμούς. (Δημήτρης Δημητριάδης, Περιοδικώς, από το παρόν τεύχος).

Όσοι έχουν περάσει από οποιοδήποτε πόστο κάποιου εξίσου αγνού περιοδικού ήδη θα χαμογελούν…

Το Εντευκτήριο αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, το ομορφότερο λογοτεχνικό περιοδικό που ξεφύλλισα ποτέ. Οι αναρίθμητοι εκλεκτοί συνεργάτες (ορισμένοι από τους οποίους δεν σταμάτησαν ποτέ να στέλνουν τις συνεργασίες τους μέχρι σήμερα), η αίσθηση πως εδώ καταλήγουν ορισμένα τα πιο φρέσκα και ενδιαφέροντα λογοτεχνικά κείμενα, αλλά και η βιβλιότροπη εμφάνισή του, το ποιοτικό μυρωδάτο φύλο, το στήσιμο των σελίδων, όλα συνοδηγούν στην ξεχωριστή του φυσιογνωμία.

Φέτος έκλεισαν είκοσι χρόνια από το πρώτο τεύχος, που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1987, φακελώθηκε στο γραφείο του εκδότη του Γιώργου Κορδομενίδη στην … τράπεζα και, λίγο αργότερα, θα έβρισκε την υπόγεια στέγη του – χώρο και για τις ποικίλες εκδηλώσεις του αλλά και τις καρτέλες των συνδρομητών που άρχισε να αποκτά. Πώς σκέφτηκε να γιορτάσει ο δημιουργός του την συμπλήρωση της εικοσαετίας; Ζητώντας τη συμμετοχή πολλών από τους πιστούς και τακτικούς συνεργάτες …, προτείνοντάς τους ως θέμα την επέτειο, τον χρόνο που περνάει, τη μνήμη. Άλλοι «πειθάρχησαν» στην πρόταση αυτή, άλλοι όχι. Eξυπακούεται ότι όλα τα κείμενα που έφτασαν δημοσιεύονται: δεν υποδεικνύει κανείς τι δώρο θα του κάνουν στη γιορτή του!

Η ανταπόκριση ήταν σημαντική, όχι μόνο από την άποψη της πληθώρας των κειμένων που συγκεντρώθηκαν, αλλά και επειδή δημιουργήθηκε ένα άτυπο – πρωτότυπο αφιέρωμα στην έννοια της επετείου. Για άλλη μια φορά, αριστοτέχνες εκπρόσωποι γενεών και ειδών τιμούν και τιμούνται εντευκτηριακώς με νέα ανέκδοτα κείμενα. Οι Θεόδωρος Γρηγοριάδης, Σοφία Νικολαϊδου, Δημήτρης Νόλλας, Κώστας Μαυρουδής, Λευτέρης Ξανθόπουλος, Μανόλης Ξεξάκης, Σάκης Σερέφας, Έρση Σωτηροπούλου, Τάσος Χατζητάτσης, Γιαν Χένρικ Σβαν και πολλοί άλλοι προσφέρουν τις ιστορίες τους, οι Βασίλης Αμανατίδης, Νόρα Αναγνωστάκη, Γιάννης Βαρβέρης, Μιχάλης Γκανάς, Αλέξανδρος Ίσαρης, Κάρολος Τσίζεκ κ.ά. τα ποιήματά τους, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος μια σπάνια εξομολόγηση, οι Μισέλ Φάις και Χρήστος Χρυσόπουλος κειμενογραφούν δίπλα σε φωτογραφίες – ο δεύτερος φτιάχνει την ιστορία του με βάση φωτογραφίες που βρήκε στα σκουπίδια, δίνοντάς τους μια δεύτερη, ίσως καλύτερη ζωή.

Ξεχώρισα, καθαρά υποκειμενικά, τέσσερα κείμενα που συμπτωματικά υπογράφουν ισάριθμοί αγαπημένοι σύγχρονοι συγγραφείς: Ο Άρης Μαραγκόπουλος στην Επιστροφή των πολεμιστών δίνει σε τέσσερις μεστές σελίδες την εκ διαμέτρου αντίθετη πορεία δύο «φίλων» μέσα στο σύγχρονο χάος. Ο Διαμαντής Αξιώτης στην Ιδιωτική ευχαρίστηση αποδίδει έναν σκοτεινό χαρακτήρα με μια απίστευτα ακραία ερωτική φαντασίωση. Ο Δημήτρης Μίγγας στην Κοπροκτονία προβαίνει σε μια χαρισματική αντιστροφή της Οδυσσειακής Μνηστηροκτονίας – πάει ο Άργος! Ο Πάνος Θεοδωρίδης στον Ανάδρομο Ερμή αντιμιλά: Ποιος φυσικός νόμος επιβάλει εορτασμούς ανά χρονολογίες που είναι ακριβώς διαιρετές δια του δέκα ή του εκατό ή του χίλια; Ποια η μείζων αξιακή σημασία του 50, και για ποιον ακριβώς λόγο το 47 δεν είναι μια εξίσου αξιόλογη αρίθμηση για επέτειο; Να σας πω γιατί αισθάνομαι έτσι. Τρεις χιλιάδες χρόνια γραμματολογίας (μπορεί και πέντε, μπορεί και έξι), κι όμως σήμερα απείρως περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν την έκφραση «ανάδρομος Ερμής» παρά τη λέξη «στωικός». Γι’ αυτό.

Δεν λείπουν οι καθιερωμένες στήλες: το Καπνιστήριο (αφιερωμένο στην καταγραφή της εικοσαετίας «στην κουζίνα του Εντευκτηρίου» – εδώ κι αν καθρεφτίζεται ολόκληρη η πορεία ενός περιοδικού που στηρίζεται αποκλειστικά στο πάθος του δημιουργού του), το Απουσιολόγιο (αντίο αγαπημένοι Τηλέμαχε Αλαβέρα και Γιώργο Κάτο), τα «Βιβλία στο κομοδίνο», οι βιβλιοκριτικές και όπως πάντα, όλα τα γραπτά στολίζονται από σχέδια και ζωγραφήματα καλλιτεχνών αλλά και το καθιερωμένο φωτογραφικό ένθετο Camera Obscura, αυτή τη φορά με φωτογραφίες της Ιωάννας Ράλλη και θέμα τους ηλικιακώς μεγάλους φίλους μας.

Κυκλοφορία τεύχους: Οκτώβριος 2007 [Ιούλιος – Σεπτέμβριος 2007], 272 σελ.

Ηλεκτρονικές επικοινωνίες: entefktirio.blogspot.com (με σημειώσεις, σχόλια για συγγραφείς και βιβλία και ντοκουμέντα από το αρχείο του περιοδικού) και entefktirio@translatio.gr

Προτείνω επόμενο επετειακό αφιέρωμα του περιοδικού στα 37, 48 ή 66 χρόνια, για να μη μας μαλώσει ο κύριος Θεοδωρίδης…