Νίκος Ξυδάκης – Ημερολόγιο Δεύτερο

Ένας Τσακιτζής και μια Καππαδοκία, οργανικά διασκευασμένα από τον Βασίλη Κεντεντζόγλου, μας περιμένουν  όλως τυχαίως (σε σχέση με την προχθεσινή ανάρτηση για τον Θ. Κοροβίνη) και στο Δεύτερο Ημερολόγιο του Νίκου Ξυδάκη. Αν ο Κοροβίνης έχει μιλήσει καθάρια για τις εκλεκτικές συγγένειες πρώτων βαθμών ανάμεσα στην αραβοπερσική, την οθωμανική, την βυζαντινή, την ελληνορθόδοξη και την κοσμική μουσική των Ρωμιών, ο Ξυδάκης τους έχει ανοίξει θυρώματα να εισέλθουν αβίαστα και φυσικότατα στην μουσική του. Στο Δεύτερο Ημερολόγιό του (δέκα χρόνια μετά το Πρώτο) ανοίγει ένα ακόμα θύρωμα προς μια περισσότερο δυτικότροπη και εκλεκτική πηγή.

Το όλο ηχογράφημα μοιάζει ιχνογράφημα ονείρου, ένα φευγαλέο ταξίδι σε αισθήσεις που δεν θα χαθούν ποτέ, αυτοσχεδιαστικές σημειώσεις ενός ηχητικού ημερολογίου. Στο σημείωμά του άλλωστε ο δημιουργός τονίζει αυτόν τον χαρακτήρα υποκλοπής αισθημάτων και στιγμών από τα διαλείμματα μιας πρόβας. Οργανικά των Κώστα Βόμβολου, Φώτη Μυλωνά, Δημήτρη Χουντή, Αλέξανδρου Καψοκαβάδη, Λεωνίδα Μαριδάκη, Κώστα Μερετάκη, μια χατζηδακική επανεγγραφή (Τριαντάφυλλο στο στήθος, γραμμένο για την παράσταση του ομώνυμου θεατρικού του Τενεσί Ουίλιαμς) και εκτελέσεις από Ματ σε 2 Υφέσεις, Τακίμ, Αναστασία Έδεν εναλλάσσονται με απαγγελίες ποίησης Σολωμού, Εγγονόπουλου, Σαχτούρη και Καψάλη – των δύο τελευταίων από τους ίδιους. Είναι όμως κυρίως οι στιγμές του ίδιου του Ξυδάκη που κάνουν το δίσκο τόσο βαθύ, όταν μελωδοποιεί το Τελευταίο ταξίδι του Καρυωτάκη, όταν τραγωδεί απόσπασμα από τα χορικά του Ορέστη, δια μετάφρασης Γιώργου Χειμωνά, όταν κάνει την Θεοδωρακική Μαργαρίτα να ακούγεται τόσο απόκοσμη ή όταν δίνει τις προαναφερθείσες δυτικότροπες πνοές στην Καληνύχτα του Καψάλη ή την Πεταλούδα του Σαχτούρη.

Το 70σέλιδο βιβλιαράκι που συνοδεύει το δίσκο είναι ένα άλλο παράλληλο ταξίδεμα: εκτός από ορισμένα από τα παραπάνω γραπτά, περιέχει κείμενα των Φ. Κάφκα, Κ. Παουστόφσκι, Πέτρου Αφθονιάτη, Μ. Γκανά, Τ. Θεοδωρόπουλου, απόσπασμα από τις Σκοτεινές αλέες του Ι.Α. Μπούνιν, ποίηση των Μ. Γκανά, Jose Hierro, Φίλιπ Λάρκιν, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, ορισμένα από τα οποία σε πρώτη δημοσίευση και σε διάλογο με φωτογραφίες, σχέδια, σκίτσα, πίνακες. Μια σπάνια περίπτωση εναγκαλισμών μουσικής, λογοτεχνίας και τέχνης.

Ο δίσκος από την Mercury, το βιβλιαράκι από τις εκδόσεις Άγρα, 2005. Πρώτη δημοσίευση: εδώ.