Πανδοχείο

Αντίκρισες την Ιστορία με την μυθοπλασία για άλλη μια φορά, δείχνοντας πως η λογοτεχνία έχει δόντια, νύχια και εκτόπισμα. Καταπίνει την Ιστορία, φωτίζει τη στιγμή, δείχνει την πληγή με το δάχτυλο. Είναι παμφάγα τέχνη γράφει/λέει η Σοφία Νικολαΐδου στην προφορική της επιστολή προς τον απόντα Τάσο Χατζητάτση, στην προς τιμήν του εκδήλωση του Underground Εντευκτηρίου. Ξέρω πως κάποιοι μισοδιαβασμένοι ή παντελώς αδιάβαστοι σε χαρακτήρισαν «μεταμοντέρνο» Υποθέτω δεν έχουν διαβάσει Οδύσσεια. (…) Αυτό το άτιμο, το χωρίς κανόνες παιχνίδι είναι λογοτεχνία. / Οι ήρωές σου δεν έχουν απλώς ονοματεπώνυμο. Έχουν ζωή, παρελθόν, πρόσωπο και φωνή. Κι αυτή είναι, ίσως, η μπαγκέτα σου. Η ριψοκίνδυνη ισορροπία ανάμεσα σ’ έναν πεζογραφικό ρεαλισμό, που πάει κόκαλα, και στο αιφνίδιο πέταγμα του ποιητή συνεχίζει η συγγραφέας, πιστή στην ζωή των βιβλίων και την ανελέητη δικαιοσύνη της τέχνης, η πραγματική ζωή της οποίας, επιμένει, αρχίζει μετά θάνατον.

Οι αφιερωμένες Σελίδες για τον Τάσο Χατζητάτση (1945 – 2008) περιλαμβάνουν και το εκτενέστατο δοκίμιο της Μαίρης Μικέ. Συνοδοιπορία του προσωπικού με το πολιτικό και αδιάκοπη συνύφανσή τους, διακυμάνσεις στις ζωές των ανθρώπων από τις συνέπειες της αιματοσταγούς ιστορίας, μονόλογοι πολλαπλών αφηγητών, ποικίλες εστιάσεις και οπτικές γωνίες, ανάμειξη υφών και συμπαρουσίαση αφηγηματικών γλωσσών, ανάδειξη συγκρουσιακών φωνών του παρελθόντος, συνεχής αναθεώρηση και ανακατασκευή του παρελθόντος, μια διαρκής διαδικασία επανερμηνείας: ιδού ορισμένα μόνο από τα στοιχεία της συναρπαστικής γραφής του συγγραφέα που πρωτογνωρίσαμε χάρη στις εκδόσεις του Εντευκτηρίου (Έντεκα σικελικοί εσπερινοί (1997), Στη σφενδόνη (2000)) και παρά την ολιγόχρονη παρουσία του (μια δεκαετία περίπου) άφησε ένα ευδιάκριτο λογοτεχνικό στίγμα.

Κυρίες και Κύριοι/Θα ήθελα να σας εξομολογηθώ τον εθισμό μου/Είμαι κλεπτομανής/Κλέβω το οξυγόνο των λέξεων/Εισπνέω τις φωνές τους/Γιατί μόνον έτσι αναπνέω γράφει η Έλσα Κορνέτη στην Ποίηση δωματίου και η χορεία των ποιητών συμπληρώνεται από τους Χριστόφορο Λιοντάκη, Δημήτρη Λεοντζάκο, Ανθή Μαρωνίτη, Lou Andreas – Salomé, Κώστα Ριζάκη και Χλόη Κουτσουμπέλη. Αλεξάνδρα Δεληγιώργη (με απόσπασμα από μέλλον μυθιστόρημα), Άκης Δήμου, Μαρία Καραγιάννη, Μαρία Κουγιουμτζή, Βαγγέλης Μπέκας, Άκης Παπαντώνης, Sam Sephard, Mark Sluka γειτνιάζουν στις πεζογραφικές σελίδες. Εκεί ο Τάσος Καλούτσας μας προσφέρει μια δια παιδικών ματιών αφήγηση των εγκαινίων του σιδηροδρομικού σταθμού της Περσεφόνης Σερρών από τον βασιλιά και ο Σπύρος Καρυδάκης μια σκληρή ιστορία μεταναστευμένης ζωής.

Στις φωτογραφίες της Marialba Rousso (Ερημίας οικειότητα) η μελέτη του τοπίου πράγματι αποτελεί «πρόσφορο έδαφος για την ανάδειξη μεταφορών και συμβολισμών», ο Ντίνος Χριστιανόπουλος παρουσιάζει από την συλλογή του ελληνικές εκδόσεις στην Θεσσαλονίκη επί τουρκοκρατίας και ο Αλέξης Ζήρας επιστολές από βορειοελλαδίτες ποιητές από το αρχείο του Νάσου Νικόπουλου (που δημοσίευε κριτικά κείμενα και άρθρα στην Επιθεώρηση Τέχνης, τον Νεοελληνικό Λόγο, τις Θερμοπύλες και επί μια δεκαετία στην Αυγή).

Μέχρι σήμερα το Πανδοχείο έχει αποφύγει να λερώσει το δάπεδό του με κούφιες ή κουφιοκέφαλες δηλώσεις πολιτικών αλλά εδώ θα κάνει μια εξαίρεση, εφόσον τέτοια άγνωστα διαμάντια σπανίως μας χαρίζονται. Γράφει λοιπόν σε κάποιον Ριζοσπάστη του 1980 η Αλέκα Παπαρήγα: Μπορεί να σκεφθεί κανείς ποια θα είναι τα αποτελέσματα αν, π.χ., στις εργάτριες ενός εργοστασίου, από τα τοπικά σωματεία ή την Επιτροπή, έμπαινε κύριος στόχος η σεξουαλική απελευθέρωση ή σε ίση μοίρα με τα προβλήματα απασχόλησης. Οι περισσότερες από αυτές, αν όχι όλες, θα μετέφεραν την πάλη τους από το εργοστάσιο στο σπίτι, πράγμα φυσικά που ταιριάζει απόλυτα με τα συμφέροντα, όχι μόνο της συγκεκριμένης εργοδοσίας αλλά και της άρχουσας τάξης και των μονοπωλίων…

Αθάνατοι ολοκληρωτισμοί, πόσο τρέμετε την ύπαρξη και μόνο του Ερωτισμού… Εις το εξής πάντως, για να μην αποσπώ τις α-δεξιές από τα αληθινά τους καθήκοντα, θα σχετίζομαι μόνο με δεξιές ερωμένες (όχι βέβαια με την έννοια του φερώνυμου μυθιστορήματος του Πάνου Θεοδωρίδη…). Και θα παρηγορούμαι με την απέναντι δημοσίευση μιας πληρωμένης, πανάκριβης, απάντησης ενός συντετριμμένου Διονύση Καψάλη, από έναν Πολίτη της ίδιας χρονιάς.

Η ύλη από άλλo σκόπευτρο, εδώ. Στις φωτογραφίες ο αγαπημένος συγγραφέας κι ένα τοπίο (της Μ. Rousso) που ταιριάζει στη γραφή του.