Το πορτρέτο της αισιοδοξίας

Μέρος Α΄

Το τρομοκρατικό χτύπημα 9/11, η χρηματοπιστωτική κατάρρευση του 2008 με την συνακόλουθη οικονομική κρίση και η εκλογή του πρώτου Αφροαμερικανού προέδρου αποτελούν τους τρεις βασικούς άξονες μεταλλαγής της αμερικανικής συγκυρίας. Η αποτύπωση του πνεύματός της μητροπολιτικής Νέας Υόρκης κατά την δυσκολότερη οικονομική συγκυρία μετά την Μεγάλη Ύφεση αποτελεί το αντικείμενο του παρόντος λευκώματος, που προσκαλεί σε φακό και μαγνητόφωνο 150 πρόσωπα, προς συντομογραφία των προσωπικών τους ιστοριών και του νέου τους περιβάλλοντος. Στην πόλη – αρχέτυπο του σύγχρονου κοσμοπολιτισμού όλοι έχουν μια ιστορία να διηγηθούν για τον τόπο που τους δίνει ζωή αλλά και διαμορφώνει την ταυτότητά του από αυτούς.

Εδώ που συνυπάρχουν όλες οι φυλές και οι θρησκείες του κόσμου, λίγο μετά την 11/9 η ΜΚΟ οργάνωση Religions for Peace κάλεσε 140 ανώτατους εκπροσώπους των θρησκειών του κόσμου, να γυρίσουν τις γειτονιές σε ένδειξη σύμπνοιας και αντίστασης στην χρήση του θρησκευτικού συναισθήματος υπέρ πολέμων και βίας. Ο ψυχολόγος Mitchel Slutsky βλέπει με ανησυχία τον πολιτικό διχασμό της αμερικανικής κοινωνίας: «Οι ιεροκήρυκες λένε στον κόσμο να φοβάται γιατί μπορεί να έχουμε και νέα 11^η Σεπτεμβρίου. Ο φόβος είναι το πρώτο συναίσθημα που καλλιεργούν στον κόσμο τα απολυταρχικά καθεστώτα». Ο βιμπραφωνίστας Τζο Λοκ βλέποντας πως η ιδεολογία και φιλοσοφία των μισών Αμερικανών είναι αντίθετη από των υπόλοιπων (συντηρητικοί – προοδευτικοί) προτείνει την διαίρεση της χώρας!

Η πολυπολιτισμικότητα παραμένει το ζωοποιό στοιχείο της πόλης. Χάρη στην πολιτική εισαγωγής μεταναστών από χώρες που δεν έχουν αρκετούς εκπροσώπους, ο Muhhamed Al Racid από το Μπαγκλαντές βρέθηκε πωλητής χοντ ντογκ έξω από το δικαστικό μέγαρο, «κληθείς» προς ενίσχυση της μικρής του κοινότητας. Ο Αιγύπτιος Maged Fauzy, ταμίας σε μίνι μάρκετ ανήκει κι αυτός στους μετανάστες που είναι εν δυνάμει Αμερικανοί, η πρώτη ύλη με την οποία χτίστηκε και συνεχίζει να χτίζεται αυτή η χώρα. «Ο φόβος απέναντι στους Αφροαμερικανούς και τους μετανάστες είναι ριζωμένος στην αμερικανική κοινωνία» κι αυτό το στοιχείο (και το γεγονός πως τα αμερικανικά ΜΜΕ ήθελαν να διώξουν από πάνω τους το στίγμα του ρατσισμού) εκμεταλλεύτηκε ο William C. Rhoden, αρθρογράφος των New York Times, που απέκτησε χώρο και ελευθερία στις σελίδες τους.

Οι περισσότεροι πιστεύουν πως ο «γιος του Κενυάτη μετανάστη που έγινε πρόεδρος» θα αλλάξει το συλλογικό υποσυνείδητο της Αμερικής, πως ενθαρρύνει τους απλούς ανθρώπους να «σταματήσουν να είναι απαισιόδοξοι και μοιρολάτρες, να καταλάβουν ότι μπορούν». Ο Noam Chomsky διαφωνεί: «ήταν αυτό που περίμενα: ένας συνηθισμένος, μετριοπαθής Δημοκρατικός με επικάλυψη ρητορικής δεινότητας. H χρηματοδότηση της εκστρατείας του προήλθε από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, που τον έχουν στο τσεπάκι τους. Θα συνεχίσει τις πολιτικές της δεύτερης θητείας του Μπους». Τα νέα δεδομένα (μειώσεις μισθών, απολύσεις ακόμα και πριν τη σύνταξη, επιστροφή στις οικογενειακές εστίες, ανεργία) ήταν ανέκαθεν γνωστά σε μερικούς. Για τον συνταξιούχο επιχειρηματία G.Elliot Moore «το Χάρλεμ δεν μεμψιμοιρεί για την κρίση, πάντα δύσκολα ήταν τα πράγματα εδώ. Τουλάχιστον όχι όσο το κακομαθημένο «λευκό» Μανχάταν» O John Hook, προδομένος στρατιώτης του Κόλπου, επιστρέφοντας δεν άκουσε ούτε ένα μπράβο, ενώ έχασε σπίτι και δουλειά. Η κρίση δεν άγγιξε το συσσίτιο, απλώς μείωσε το βδομαδιάτικο κρέας.

Στην ερώτηση αν θα γυρίσουμε στα κανονικά επίπεδα ο Stephan Clambaneva, στέλεχος επιχείρησης, απαντά: «Ο όρος κανονικά δεν έχει την ίδια σημασία. Η κρίση είναι μια χρυσή ευκαιρία να επιβιώσουμε με τα μέσα που διαθέτουμε και να ζούμε με σεβασμό στο περιβάλλον. Αυτά αρκούν για να εξοικονομηθούν και φυσικοί πόροι και χρήματα». Ο Δανός σκηνοθέτης Frederik Lassenius είναι βέβαιος: «το πιο σοφό πράγμα που μπορείς να κάνεις όταν δεν υπάρχουν χρήματα, είναι να γεύεσαι τις απολαύσεις που δεν τα χρειάζονται». Και όλοι συμφωνούν πως η Νέα Υόρκη πρέπει να συνεχίσει να κρατά την παράδοση της πολυπολιτισμικότητας, της διαφορετικότητας και της ειρηνικής συνύπαρξης που ήταν πάντα η φιλοσοφία της.

Εκδ. Εστία / Μουσείο Μπενάκη, 2010, σ. 239, με εισαγωγικά σημειώματα των δημιουργών και των Κωνσταντίνου Α. Παπαχρήστου, Φίλιππου Τσιάρα, Barry Alexander, Νίκου Μεγγρέλη και Φίλιου Στάγκου. [Μεγάλο μέγεθος, γυαλιστερές σελίδες, έγχρωμες ολοσέλιδες φωτογραφίες] / Ιστοσελίδα του φωτογράφου (του οποίου το όνομα γράφτηκε εκ παραδρομής λάθος στο έντυπο κείμενο) εδώ.

Πρώτη δημοσίευση: Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας, 30.9.2011 (και εδώ). Στην επόμενη ανάρτηση το Β΄ μέρος, δημοσιευόμενο αποκλειστικά στο Πανδοχείο.  Στις φωτογραφίες ο βιμπραφωνίστας Joe Locke και ο Maged Fauzy, ταμίας σε μίνι μάρκετ στο κεντρικό Μανχάταν,  που βρήκε τη δουλειά από τη Νότια Αίγυπτο μέσω ίντερνετ.