Πανδοχείο

Περί γραφής

Θα μας συνοδεύσετε ως την θύρα του τελευταίου σας βιβλίου;

Η «Μιράντα, το τελευταίο μου μυθιστόρημα, είναι η ιστορία μιας παρέας τριαντάρηδων που ταξιδεύουν στον κόσμο και στον εσώτερο εαυτό τους προσπαθώντας να γνωρίσουν και να γνωριστούν, να αναγνωρίσουν και να αναγνωριστούν. Κυρίως όμως, να ζήσουν.

Θα μοιραστείτε μια μικρή παρουσίαση – εισαγωγή στο κάθε σας βιβλίο χωριστά (είτε σε μορφή επιγραμματικής παρουσίασης, είτε γράφοντας για το πότε, πώς, υπό ποιες συνθήκες και ποιους πόθους συνεγράφησαν);

Το «Λέμον» (Εμπειρία Εκδοτική) είναι μια συλλογή παράδοξων διηγημάτων. Και λέω παράδοξων επειδή ο σκοπός του κάθε διηγήματος δεν είναι να καλλωπίσει και να ολοκληρώσει αλλά να κατορθώσει να ανατρέψει τελικά τις εικόνες που με πολύ κόπο χτίστηκαν κατά την εξέλιξη της πλοκής. Το «Όλα λάθος» (Κέδρος) – μυθιστόρημα – είναι ένα οδοιπορικό στη σκληροτράχηλη ελληνική επαρχία της δεκαετίας του ’80, ειδωμένη μέσα από τα μάτια κάποιων ανθρώπων που τα πράγματα θα ήθελαν από όλα λάθος να τα κάνουν όλα σωστά. Η «Μιράντα» (Κέδρος) – μυθιστόρημα – είναι μια εκδρομή στον κόσμο που μας περιβάλλει και στον κόσμο που κρύβει ο καθένας μέσα του. Είναι επίσης η περιγραφή μιας πρόκλησης που αργά ή γρήγορα περιμένει τον καθένα από μας, είτε λειτουργεί μέσα στο προστατευτικό κουκούλι μιας φιλικής παρέας, είτε στο πλαίσιο της οικογένειάς του, είτε εκεί έξω, σε αυτό το μεγάλο και αδυσώπητο πράγμα που ονομάζεται κοινωνία.

Έχετε γράψει σε τόπους εκτός του γραφείου σας/σπιτιού σας;

Προτιμώ πάντα να γράφω απομονωμένη, ήσυχη, απερίσπαστη. Αυτό είναι εφικτό μόνο όταν κλείνω την πόρτα του γραφείου μου και στο οπτικό πεδίο μου υπάρχει μόνο η οθόνη του υπολογιστή μου.

Σας ακολούθησε ποτέ κανένας από τους ήρωες των βιβλίων σας; Μαθαίνετε τα νέα τους;

Οι ήρωες των βιβλίων μου ζουν διαρκώς μαζί μου και αυτό μου φαίνεται απολύτως φυσικό. Ακούγεται βέβαια κλισέ, παρόλα αυτά για όσο διάστημα δέχονται να μου διηγούνται τις ιστορίες τους και μου επιτρέπουν να κάθομαι να τις γράφω, κοιμόμαστε και ξυπνάμε μαζί, πηγαίνουμε στο σούπερ μάρκετ, μαγειρεύουμε, τρώμε και πίνουμε, διασκεδάζουμε, στεναχωριόμαστε. Μου έχει συμβεί να σηκωθώ από το τραπέζι όπου κάθομαι με τους φίλους μου και να τρέξω σπίτι για να γράψω αυτό που μου ψιθύρισε ένας ήρωας και δεν έπρεπε να ξεχαστεί. Ευτυχώς οι οικείοι μου καταλαβαίνουν. Όταν ολοκληρωθεί ένα βιβλίο, αφήνω τους ήρωές μου στην ησυχία τους κι εκείνοι με αφήνουν στη δική μου.

Ποιος είναι ο προσφιλέστερός σας τρόπος συγγραφής; Πώς και πού παγιδεύετε τις ιδέες σας;

Δεν παγιδεύω τις ιδέες μου, μου είναι αδύνατον. Δεν έχω αυστηρή και απαραβίαστη μέθοδο συγγραφής. Δεν βαδίζω βάσει προσχεδιασμένης δομής που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια από το σημείο εκκίνησης της ιστορίας μέχρι το σημείο λήξης. Όταν θελήσει κάποιος ήρωας να μου πει κάτι, έρχεται απλώς και μου το λέει βάζοντας στα δάχτυλά μου τις λέξεις που θέλει να περιγράψουν την ιστορία του. Γράφω πάντα όταν ο ήρωάς μου με αφήσει να τον «δω» ή όταν αποφασίσει πως είναι ώρα να μου «μιλήσει». Με το που θα καθίσω μπροστά στην οθόνη ο υπολογιστής γίνεται ένα μέσον επικοινωνίας, ένας δίαυλος, που μου επιτρέπει να μεταφέρω όσα κάποιοι άλλοι μου υπαγορεύουν. Τα πρώτα μου διηγήματα, οφείλω πάντως να ομολογήσω, τα έγραψα με στυλό πάνω σε κάτι άχαρες κόλλες χαρτί από ένα σχολικό μπλοκ που είχε παραπετάξει η κόρη μου ένα καλοκαίρι. Έτσι ξεκίνησαν όλα.

Εργάζεστε με συγκεκριμένο τρόπο; Ακολουθείτε κάποια ειδική διαδικασία ή τελετουργία; Επιλέγετε συγκεκριμένη μουσική κατά την γραφή ή την ανάγνωση; Γενικότερες μουσικές προτιμήσεις;

Γράφω πάντοτε σε απόλυτη σιωπή και πλήρως απομονωμένη. Ένα τραγούδι μπορεί ενίοτε να συνοδεύσει κάποια σκηνή βιβλίου μου, για έναν συγκεκριμένο λόγο, ποτέ αυτά τα δυο δεν γίνεται όμως να συμβούν ταυτόχρονα. Κατά τ’ άλλα, προτιμώ συνήθως να γράφω με το φως της μέρας, μιας και θεωρώ πως το τεχνητό φως παραμορφώνει κάπως τα πρόσωπα των ηρώων που έχω ανάγκη να κοιτάζω. Γενικότερα απολαμβάνω εξίσου τα ροκ κομμάτια της νιότης μου με τους ηλεκτρονικούς ήχους άλλων καλλιτεχνών που γνώρισα αργότερα, τα παλιά ρεμπέτικα και τη Ρίτα Σακελλαρίου.

Ποιες είναι οι σπουδές σας και πώς βιοπορίζεστε; Διαπιστώνετε κάποια εμφανή απορρόφηση των σπουδών και της εργασίας σας στη γραφή σας (π.χ στην θεματολογία ή τον τρόπο προσέγγισης);

Σπούδασα στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας, στην Κέρκυρα. Κατόπιν συνέχισα τις μεταπτυχιακές σπουδές μου πάνω στο ίδιο αντικείμενο στο πανεπιστήμιο της Μονς, στο Βέλγιο. Ήταν ένα από τα ελάχιστα τμήματα που είχαν τα ελληνικά ως γλώσσα διδασκαλίας εκείνη την εποχή. Πριν βγω στην αγορά εργασίας ήθελα να ασχοληθώ αποκλειστικά με τη λογοτεχνική μετάφραση και μάλιστα όχι σε υπολογιστή: σχεδίαζα να μεταφράζω επαγγελματικά χρησιμοποιώντας μια παμπάλαια γραφομηχανή μάρκας Maritsa. Βγαίνοντας στον πραγματικό κόσμο, λίγο αργότερα, κατάλαβα πως το σχέδιό μου δεν θα λειτουργούσε εύκολα κι έτσι αποφάσισα να ακολουθήσω την πεπατημένη. Εργάζομαι σε μια υπηρεσία εκδόσεων που μου επιτρέπει να βιοπορίζομαι, και βρίσκω τον εαυτό μου όταν κάθομαι μπροστά στον υπολογιστή και περιγράφω ιστορίες των φανταστικών ανθρώπων που μου μιλάνε με φωνές συχνά πιο πραγματικές κι από τις πραγματικές φωνές που ακούω γύρω μου..

Γράψατε ποτέ ποίηση – κι αν όχι, για ποιο λόγο;

Ουδέποτε το αποτόλμησα. Η ποίηση είναι άλλο επάγγελμα. Θα ντρεπόμουν.

Αν είχατε σήμερα την πρόταση να γράψετε μια μονογραφία – παρουσίαση κάποιου προσώπου της λογοτεχνίας ή γενικότερα ποιο θα επιλέγατε;  

Νομίζω τον Μπωντλαίρ. Θα μου άρεσε να υπήρχε ένας τρόπος να στέκομαι πίσω από την πλάτη του την ώρα που γράφει τα Άνθη του Κακού και να περιγράφω με οδυνηρές λεπτομέρειες την όλη διαδικασία.

Τι γράφετε τώρα; 

Γράφω το καινούριο μου μυθιστόρημα, με τίτλο «Ο θάνατος του Τσε», ή κάπως έτσι, που αναμένεται, αν όλα πάνε καλά, να κυκλοφορήσει το 2014, μιας και το μυθιστόρημα του 2013 είναι έτοιμο και βρίσκεται ήδη στα χέρια των επιμελητών του Κέδρου. Σκοπεύουμε να το βγάλουμε στα ράφια γύρω στο φθινόπωρο. Ο τίτλος του είναι «Το τρακ» και, κατά κάποιο τρόπο, κλείνει ως τριλογία το «Όλα λάθος» και τη «Μιράντα» ολοκληρώνοντας έναν κύκλο.

Περί ανάγνωσης

Αγαπημένοι σας παλαιότεροι και σύγχρονοι συγγραφείς.

Ο Κώστας Ουράνης που έγραψε τα ποιήματα που με ξύπνησαν. Ο Μαρσέλ Προυστ που με έκανε να χάσω την αίσθηση του χρόνου. Ο Οβίδιος, ο Εμπειρίκος, ο Ραπτόπουλος, ο Καζαντζάκης, ο Παζολίνι, ο Έρμαν Έσσε, ο Γιώργος Ιωάννου, ο Τσαρούχης, η Αμελί Νοτόμπ, ο Κουμανταρέας, η Έμιλυ Ντίκινσον, ο Ηλίας Πετρόπουλος, ο Ευγένιος Αρανίτσης, ο Όμηρος, οι πρωτοεμφανιζόμενοι συγγραφείς που πετυχαίνω σε λογοτεχνικά περιοδικά, οι αγαπημένοι μου μπλόγκερς στο διαδίκτυο, κι ένας σωρός άλλοι. Ποιητές, συγγραφείς, ζωγράφοι, σκηνοθέτες, παλιοί ή καινούριοι στο βιογραφικό, για μένα δεν διαφέρουν και πολύ. Όσο παλιό και να είναι ένα έργο, όποιο χέρι και να το έχει γράψει, εφόσον διαβάζεται και αρέσει μέχρι σήμερα, παραμένει σύγχρονο και το απολαμβάνω.

Αγαπημένα σας παλαιότερα και σύγχρονα βιβλία.

Ο Ξένος. Η Ιστορία του Ματιού. Φάννυ και Αλέξανδρος. Τα ποιήματα του Παζολίνι. Το κιβώτιο. Η εποχή των καφέδων. Η Λούλα. Η περσινή αρραβωνιαστικιά. Η μητρική γλώσσα. Τα χίλια δέντρα. Το Αντιλεξικόν. Τα Άνθη του Κακού. Φοβάμαι πως θα χρειαστούν σελίδες επί σελίδων αν συνεχίσω να απαριθμώ τα βιβλία που αγαπάω και στο τέλος όλο και κάποιο θα ξεχάσω, δυστυχώς…

Αγαπημένα σας διηγήματα.

Της Σάρα Κέην, του Νόλλα, του Χουλιαρά, του Αλεξάκη, του Καρκαβίτσα, του Ροΐδη, του Σκαρίμπα, του Μηλιώνη, του Χατζή, της Αξιώτη, κι άλλα, κι άλλα, κι άλλα…

Σας έχει γοητεύσει κάποιος σύγχρονος νέος έλληνας λογοτέχνης;

Η Λένα Κιτσοπούλου.

Αγαπημένος ή/και ζηλευτός λογοτεχνικός χαρακτήρας.

Εκείνος που κάνει κατάληψη στο μυαλό μου από το βιβλίο που διαβάζω κάθε φορά και καταφέρνει να με συναρπάσει.

Αγαπημένο σας ελληνικό λογοτεχνικό περιοδικό, «ενεργό» ή μη; Κάποιες λέξεις για τον λόγο της προτίμησης;

Ο Πόρφυρας, το Πλανόδιον, ο Μανδραγόρας, τα (δε)κατα, το ΤΕΦΛΟΝ, κάποια ένθετα εφημερίδων που εκτιμώ, κάποια διαδικτυακά περιοδικά επίσης. Τα προτιμώ επειδή μου μαθαίνουν καινούριους ή μου υπενθυμίζουν παλιότερους συγγραφείς, και έχουν πάντα κάτι άξιο να προτείνουν.

Τι διαβάζετε αυτό τον καιρό;

Διαβάζω το καινούριο μυθιστόρημα του Γιάννη Ξανθούλη, «Ο γιος του δασκάλου».

Διαβάζετε λογοτεχνικές παρουσιάσεις και κριτικές; Έντυπες ή ηλεκτρονικές; Κάποια ιδιαίτερη προτίμηση στις μεν ή (και) στις δε;

Τις καλύτερες λογοτεχνικές κριτικές και παρουσιάσεις που έχω διαβάσει τελευταία τις έχω πετύχει στο διαδίκτυο. Ανάμεσα στα δύο, θα έλεγα πως μια παρουσίαση με ενδιαφέρει πιο πολύ επειδή μου αφήνει περισσότερο χώρο για προσωπικές εκτιμήσεις και άρα σαφώς μεγαλύτερη ελευθερία.

Θα μας γράψετε κάποια ανάγνωση σε αστικό ή υπεραστικό μεταφορικό μέσο που θυμάστε ιδιαίτερα;  [μέσο – διαδρομή – βιβλίο – λόγος μνήμης]

Λεωφορείο του ΚΤΕΛ, γύρω στο 1990, διαδρομή Αθήνα – Κέρκυρα. Ήμουν φοιτήτρια, ταξίδευα μόνη μου επί ώρες ατελείωτες και ευχόμουν το ταξίδι να μην τελειώσει ποτέ, μιας και διάβαζα για πρώτη φορά Ζυράννα Ζατέλη. Έκτοτε η «Περσινή αρραβωνιαστικιά» αποτελεί μια από τις καλύτερες αναμνήσεις της ζωής μου από τις στιγμές που έκανα παρέα με ένα βιβλίο.

Περί αδιακρισίας

Παρακολουθείτε σύγχρονο κινηματογράφο ή θέατρο; Σας γοήτευσε ή σας ενέπνευσε κάποιος σκηνοθέτης, ταινία, θεατρική σκηνή;

Το «Θεώρημα» του Παζολίνι είναι η ταινία της ζωής μου, αν μπορώ να το θέσω έτσι απλά. Όσες φορές και να το έχω δει, δεν κατάφερα ποτέ να απομονώσω μία σκηνή ως πιο αδύναμη ή λιγότερο ενδιαφέρουσα από όλες τις άλλες.

Οι εμπειρίες σας από το διαδικτυώνεσθαι;

Άνοιξα το ιστολόγιό μου – για την ακρίβεια ένας φίλος το άνοιξε, με την προοπτική να γράφουμε εκεί τρεις καρδιακοί φίλοι, εξ ου και το όνομά του, παρόλα αυτά στο τέλος κατέληξα να το συντηρώ μόνη – το 2008. Έκτοτε νομίζω πως δεν πέρασε ούτε μία μέρα που να μην επισκεφθώ ιστολόγια φίλων ή ανθρώπων που εκτιμώ και άλλων που ανακαλύπτω καθ’ οδόν χάρη σε αυτή την πλατφόρμα. Το ενημερώνω τακτικά με αναρτήσεις κάθε είδους, ενίοτε και προδημοσιεύσεις ή αναδημοσιεύσεις κειμένων μου που από εφημερίδες, περιοδικά ή και βιβλία. http://www.thethreewishes.wordpress.com

Αν κάποιος σας χάριζε την αιώνια νιότη με αντίτιμο την απώλεια της συγγραφικής ή αναγνωστικής σας ιδιότητας, θα δεχόσασταν τη συναλλαγή;

Μου φαίνεται τόσο παράδοξη αυτή η ερώτηση που, ειλικρινά, δεν τολμώ καν να απαντήσω.

Κάποια ερώτηση που θα θέλατε να σας κάνουμε μα σας απογοητεύσαμε; Απαντήστε την!

Δεν με απογοητεύσατε στο παραμικρό. Αντιθέτως, σας ευχαριστώ για όλα!

Στις εικόνες: Pier Paolo Pasolini, Amelie Nothomb, Sarah Kane, Herman Hesse, Emily Dickinson.