Πανδοχείο

Τώρα έχουν στρατόπεδα για παιδιά που οι γονείς τους το έσκασαν, στρατόπεδα για τους ανθρώπους που βγάζουν αφρούς από το στόμα και βαράνε κλωτσιές στον αέρα, στρατόπεδα για τους ανθρώπους με μεγάλο κεφάλι και για ανθρώπους με μικρό κεφάλι· στρατόπεδα για τους ανθρώπους που δεν έχουν τρόπο να συντηρηθούν, στρατόπεδα για τους ανθρώπους που τους έδιωξαν από τη χώρα, στρατόπεδα για τους ανθρώπους που ζουν στους υπονόμους, στρατόπεδα για τα κορίτσια του δρόμου, στρατόπεδα για τους ανθρώπους που δεν ξέρουν πόσο κάνει δύο και δύο, στρατόπεδα για τους ανθρώπους που ξεχνάνε τα χαρτιά τους στο σπίτι, στρατόπεδα για τους ανθρώπους που ζούνε στα βουνά και ανατινάζουνε γεφύρια τις νύχτες. Ίσως τελικά αρκεί και με το παραπάνω να είσαι έξω από τα στρατόπεδα, έξω από όλα τα στρατόπεδα ταυτόχρονα. Ίσως από μόνο του αυτό είναι για την ώρα μεγάλος άθλος. Πόσοι άνθρωποι έχουν μείνει που να μην είναι κλεισμένοι πίσω από τα σύρματα ή που να μη φυλάνε σκοπιά στην πύλη;

… έγραφε ο Τζ. Μ. Κουτσί στο βιβλίο του Βίος και Πολιτεία του Μάικλ Γ και το απόσπασμα έχει ιδιαίτερη θέση σε ένα ενδιαφέρον μέλετημα για τον Χώρο και τη Φύση στο έργο του συγκεκριμένου συγγραφέα, ιδίως όπως εμφανίζονται στα έργα του Θέρος, Ημερολόγιο μιας κακής χρονιάς, Η παιδική ηλικία του Ιησού και στο προαναφερθέν [Μαρία Λιλιμπάκη – Σπουροπούλου]. Από την ουτοπία στη δυστοπία μας κινεί άλλο εκτενές και εξαιρετικά ενδιαφέρον εικοσασέλιδο εστιάζοντας η ανατροπή των αξιών του Διαφωτισμού μέσα από το 1984 (1949) και Όρυξ και Κρέικ (2003), των Τ. Όργουελ και Μ. Άτγουντ αντίστοιχα. Το κείμενο εδώ εκκινεί από τις πρώιμες ουτοπικές απεικονίσεις των Francis Bacon και Henry Neville και τις περί ουτοπίας απόψεις των Ernst Bloch, Walter Benjamin και καταλήγει στην δυστοπική τους μετάλλαξη στα δυο λογοτεχνικά έργα αλλά και γενικότερα στον χώρο της θεωρίας και των ιδεών [Δημήτρης Μανούκας].

Γυναίκες, που σας είδα σ’ ένα τραίνο/τη στιγμή που κινούσε γι’ άλλα μέρη/γυναίκες που σας είδα σ’ άλλου χέρι/με γέλιο να περνάτε ευτυχισμένο/γυναίκες, σε μπαλκόνια να κοιτάτε/στο κενό μ’ ένα βλέμμα ξεχασμένο/η από ένα πλοίο σαλπαρισμένο/μ’ ένα μαντήλι αργά να χαιρετάτε:/να ξέρατε με πόση νοσταλγία, /στα δειλινά τα βροχερά και κρύα, /σας ξαναφέρνω στην ανάμνησή μου./γυναίκες, που περάσατε μιαν ώρα/απ’ τη ζωή μου μέσα – και που τώρα/κρατάτε μου στα ξένα την ψυχή μου!

…έγραφε στης Περαστικές ο Κώστας Ουράνης, ένα ποίημα που η Αγγελική Δημουλή εντάσσει στη δική της μελέτη για το ποιητικό «εγώ» ως επινόηση στους νεορομαντικούς ποιητές. Η ερευνήτρια εδώ μέσα από την ποίηση του Ν. Λαπαθιώτη, του Κ. Ουράνη, του Ζ. Παπαντωνίου, του Α. Μελαχρινού, του Α. Μπάρα, του Τ. Άγρα, του Ρ. Φιλύρα, του Γ. Σκαρίμπα, του Κ. Καρυωτάκη και άλλων νεορομαντικών και μετασυμβολιστών ποιητών του Μεσοπολέμου, εστιάζοντας ιδιαίτερα στα ποιητικά υποκείμενα του περιπλανώμενου περιπατητή και του παλιάτσου.

La mort subite. Ο αιφνίδιος θάνατος. Είναι και το όνομα μιας παλιάς μπυραρίας στις Βρυξέλλες. Σε μια γωνία, σ’ ένα από τα σκοτεινά και παγερά στενά του κέντρου της πόλης. Πριν τον κατακλυσμό των γραφειοκρατών και των τουριστών στον Αιφνίδιο Θάνατο σύχναζαν οι ποιητές. Στον τοίχο με τις αναμνήσεις η ασπρόμαυρη φωτογραφία του μεγάλου Ζακ μ’ εκείνο το σπαρακτικό χαμόγελο. Ο Ζακ Μπρελ δεν πέθανε από αιφνίδιο θάνατο. Γνώρισε τη μακρόσυρτη και βασανιστική εκδοχή του καρκίνου που ξεφτιλίζει την ανθρώπινη ύπαρξη μέχρι να τη λιώσει ολάκερη. Kαι βέβαια πάλεψε. Όχι ότι δεν τον πήρε το παράπονο. «Γιατί σε μένα, γιατί τώρα;» έγραψε σε ένα από τα πιο συγκλονιστικά του τραγούδια. Μετά πήγε να πεθάνει στην κόλαση. Στα εξωτικά νησιά των Marquises, στη γαλάζια τρύπα του Ειρηνικού. Εκεί όπου είχε καταφύγει ένας άλλος ποιητής, που παράτησε στα πικρά χώματα των Παλαιών Χωρών, τη δουλεία του χρηματιστή, τα έξι του παιδιά και τη Δανέζα σύζυγο, αναζητώντας τον έρωτα και την ομορφιά…

γράφει στο εισαγωγικό του σημείωμα το εκδότης του περιοδικού και των φερώνυμων εκδόσεων Γιώργος Γιαννόπουλος, συνδέοντας τους Μπρελ και Γκωγκεν με τους αποδράστες των Βούρλων και τα χέρια που σήμερα κινούν την Ιστορία. Το τεύχος συμπληρώνεται με διηγήματα, ποίηση, εκτενείς κριτικές βιβλίων, δοκίμια, μελέτες, συνομιλίες και άλλα. Τα πλήρη περιεχόμενα εδώ, από το ιστολόγιο του περιοδικού. [242 σελ.]

Στις εικόνες:  J. M. Koetzee, Jacques Brel.