Πανδοχείο

O άκριτος αναγνώστης, όπως ο καταναλωτής της μαζικής κουλτούρας, γενικότερα, είναι μνημείο ταύτισης. Αχειραγώγητος από την καλλιέργεια, περνά από την αθωότητα στον συναισθηματισμό. Οι χαρακτήρες που συναντά στο μετα-Άρλεκιν ανάγνωσμα είναι πάντα αυτός ο ίδιος, ή μοιάζουν εντυπωσιακά με τα πρόσωπα που ακούει και βλέπει. Ανάμεσα στο κείμενο και σ’ αυτόν είναι αδιανόητη οποιαδήποτε δημιουργική σχέση, η στροφή στα ενδότερα, η «διαστολή του εαυτού», που έλεγε ο Μπλουμ. Δεν επικοινωνεί με καμιά ετερότητα, αφού βρίσκεται απέναντι σε μια περίπου αυτοβιογραφική συνθήκη. Το κείμενο κι ο αναγνώστης του έχουν κοινό κέντρο, οι διάλογοι των προσώπων είναι και δική του πείρα, οι πράξεις τους είναι προβλέψιμοι καθημερινοί κώδικες. Εισπράττει από ένα ταμείο που εισφέρει ο ίδιος.

…ευστοχεί για άλλη μια φορά η πένα του Κώστα Μαυρουδή σχετικά με το δημοφιλές μυθιστόρημα της παραλογοτεχνίας (αποδιδόμενο με τον νεολογισμό «ευπώλητο»). Σύμφωνοι, τα αφιερώματα σε συγγραφείς, χώρες, ειδικές λογοτεχνίες και τα συναφή έχουν το αναμφισβήτητο και ακόρεστο ενδιαφέρον τους, όμως παραδίπλα υπάρχουν ορισμένα άλλα θέματα με τα οποία ακόμα καθημερινά συναπαντιόμαστε (πρακτικά ή θεωρητικά) αλλά ουδείς εστιάζει προς αυτά τον φακό του. Αυτή την εδώ και μήνες προσωπική σκέψη λες και διάβασε η συντακτική ομάδα του περιοδικού, προσφέροντας δυο εξ’ αυτών σε αφιερωματικό περιτύλιγμα. Στο προαναφερθέν πρώτο («Γιατί αρέσει η παραλογοτεχνία;») προσθέτουν σκέψεις κι ερμηνείες, εκτός του Μαυρουδή, οι Ρέα Γαλανάκη, Γιώργος Ξενάριος και Γιώργος Δαρδανός, προσπαθώντας να βρουν απαντήσεις μέσα στην άπνοια των ιδεών, την ανύπαρκτη λογοτεχνικότητα, την πρωτοβάθμια εν γένει αφήγηση, τι είναι αυτό που την καθιστά «γοητευτική» και τι αναζητά ο αναγνώστης εκεί μέσα.

Στην τακτική στήλη «Βιβλιοθήκες» ο Νάσος Χριστογιαννόπουλος μας μεταφέρει στο βιβλιοπωλείο «Δεύτερο χέρι» (Βρυξέλλες). Ευρηματική κατάταξη τίτλων, πολυγλωσσία, ιδέες και εξυπηρέτηση – σιγά τη διαφορά δηλαδή με τα εδώ βιβλιοπωλεία μεταχειρισμένων, της ανύπαρκτης οργάνωσης, της εγγυημένης βρωμιάς, των εξαφανισμένων τιμών (ώστε ο κλασικός εμποράκος να σε κόψει απ’ τη φάτσα και να στο κοστολογήσει την ιδανική στιγμή: καθώς βρίσκεσαι έτοιμος προ ταμείου). Όμως έστω και καθυστερημένα – φυλλομετρώ προς τα πίσω τις σελίδες του τεύχους – γνωρίζουμε τις «ζωντανές βιβλιοθήκες», όπου οι προσερχόμενοι αναγνώστες επιλέγουν ανθρώπους με διάθεση να μοιραστούν τις εμπειρίες τους, καταπολεμώντας τις προκαταλήψεις κι ενισχύοντας την ποικιλομορφία.

Δεύτερο αξιοερεύνητο θέμα: τι διαβάζουν τα σημερινά μικρά παιδιά, των δωματίων με παράθυρο την τηλεόραση, των τεσσάρων τοίχων και πολλαπλάσιων περιορισμών; Ένας δάσκαλος και τρεις μαθητές της πέμπτης δημοτικού ανοίγουν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση που μας ανεβάζει και μας κατεβάζει, σίγουρα όμως δίνει μια εικόνα των αυριανών αναγνωστών ή μη αναγνωστών. Τα βιβλία δε θέλω να έχουν εικόνες, για να μπορώ εγώ να φαντάζομαι την περιπέτεια, να ταξιδεύω και να βρίσκομαι εκεί, που συμβαίνουν όλα αυτά που διαβάζω. Θέλω να φτιάχνω εγώ τις εικόνες με τη φαντασία μου. [Ιωάννης] / Όταν διαβάζω μια ιστορία μου φαίνεται πως βρίσκομαι κι εγώ εκεί αλλά οι άλλοι δε με βλέπουν, είμαι δηλαδή αόρατη. Θέλω όμως τα προβλήματά μου να τα έχουν και οι ήρωες, για να βλέπω πώς νιώθουν εκείνοι και τι κάνουν για να τα ξεπεράσουν. [Μαριαλένα]. Μη βιαστείτε να χαρείτε, κάποια στιγμή όλα συμφωνούν: τίποτα όμως δεν είναι όπως η τηλεόραση… Κι όπως ομολογεί η τρίτη συνομιλήτρια, Ιωάννα: Το μεσημέρι που οι γονείς μου πάνε να κοιμηθούν, μου ζητάνε να τους πω την ιστορία που διάβασα για να τους πάρει ο ύπνος… Να τους ευχηθούμε κι εμείς με τη σειρά μας καλό ύπνο.