Πανδοχείο

Περί γραφής

Θα μας συνοδεύσετε ως την θύρα του τελευταίου σας βιβλίου;

Είναι ένα ποιητικό βιβλίο, το «Θερινό τετράδιο». Μια συρραφή αποσπασμάτων γύρω από το σκηνικό διάκοσμο του καλοκαιριού. Μια προσπάθεια αποτύπωσης του ρίγους από το θάμπος του ελληνικού θέρους.

Θα μοιραστείτε μια μικρή παρουσίαση – εισαγωγή στο κάθε σας βιβλίο χωριστά (είτε σε μορφή επιγραμματικής παρουσίασης, είτε γράφοντας για το πότε, πώς, υπό ποιες συνθήκες και ποιους πόθους συνεγράφησαν);

Όλα τα βιβλία μου νομίζω κινούνται γύρω από το ίδιο θέμα. Είναι ο κόσμος της ετερότητας. Τα υλικά της σαγήνης. Η αγωνία άμβλυνσης της απόστασης ανάμεσα στον ερωτευμένο και τη μορφή που τον γοητεύει. Το μυστήριο της θηλυκότητας. Ψαύοντας τους ιστούς αυτού του κόσμου, ανακαλύπτω τη μαγεία. Η λέξη κλειδί στα κείμενά μου είναι, πιστεύω, η λέξη «κορίτσι».

Έχετε γράψει σε τόπους εκτός του γραφείου σας/σπιτιού σας;

Όχι, δεν έχω γράψει. Οι δρόμοι είναι ο χώρος της έμπνευσης, της δράσης. Ύστερα όλη η ένταση που έχει συσσωρευτεί αποτυπώνεται στο χαρτί, στο μισόφωτο του γραφείου.

Σας ακολούθησε ποτέ κανένας από τους ήρωες των βιβλίων σας; Μαθαίνετε τα νέα τους;

Οι ήρωες ή καλύτερα οι ηρωίδες είναι διαρκώς παρούσες, απλά αλλάζουν μορφή, μεταμορφώνονται, εμπλουτίζουν με νέα φίλτρα το ελιξίριο του έρωτα. Ο κόσμος των γυναικών ποτέ δεν είναι επίπεδος. Ούτε κι οι δικές μου επιθυμίες. Κι η ομορφιά βασίζεται σε ένα μωσαϊκό ανόμοιων στοιχείων, σε οξύμωρα και αντιφάσεις, στην έξαρση των αντιθέσεων, στο συγχρονισμό ετερόκλητων καταστάσεων πάνω στην επιφάνεια μιας ελάχιστης νησίδας χρόνου.

Ποιος είναι ο προσφιλέστερός σας τρόπος συγγραφής; Πώς και πού παγιδεύετε τις ιδέες σας;

Τα κείμενά μου είναι κατά κύριο λόγο αυτοαναφορικά, υπάρχει ένας υπερτονισμός του εγώ, μια προβολή της προβληματικής σχέσης με τον έξω κόσμο. Είμαι λάτρης της πραγματικότητας, εκκινώ από το βίωμα αλλά στη διαδρομή η πραγματικότητα αποδεικνύεται ότι δεν είναι μονοσήμαντη, ρευστοποιείται, εισβάλλει ο πειρασμός της αναζήτησης μιας βαθύτερης ουσίας, πιο ερωτικής, πιο αποκαλυπτικής. Τότε προκύπτει το ερώτημα της τροποποίησης του αληθινού, σύμφωνα με πιο μύχιες επιθυμίες. Το γράψιμο ξεφεύγει από το γραμμικό ορίζοντα και γίνεται καλειδοσκοπικό.

Εργάζεστε με συγκεκριμένο τρόπο; Ακολουθείτε κάποια ειδική διαδικασία ή τελετουργία; Επιλέγετε συγκεκριμένη μουσική κατά την γραφή ή την ανάγνωση; Γενικότερες μουσικές προτιμήσεις;

Πιστεύω στην έμπνευση. Δεν είμαι εργαστηριακός συγγραφέας. Θα ήθελα να δουλεύω με μέθοδο αλλά μέχρι τώρα δεν το έχω καταφέρει. Ανάμεσα στα γραπτά μου, μεσολαβούν μεγάλα διαστήματα χαμένου χρόνου. Αυτό είναι ένα από τα ελαττώματά μου. Ο τρόπος που γράφω είναι ευκαιριακός και απρόβλεπτος. Αν και η τελετουργία είναι ένα θέμα που μ’ ενδιαφέρει, όμως στο γράψιμο είμαι σκόρπιος και παρορμητικός. Στο πλαίσιο αυτό θα έλεγα ότι η μουσική δεν με επηρεάζει.

Ποιες είναι οι σπουδές σας και πώς βιοπορίζεστε; Διαπιστώνετε κάποια εμφανή απορρόφηση των σπουδών και της εργασίας σας στη γραφή σας (π.χ στην θεματολογία ή τον τρόπο προσέγγισης);

Είμαι φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση. Ως συγγραφέας είμαι ολότελα αποστασιοποιημένος από τη φιλολογική μου ιδιότητα. Θα μπορούσα να χαρακτηριστώ και προχειρογράφος.

Έχετε γράψει ποίηση και πεζογραφία. Θα συνεχίσετε να ισορροπείτε ανάμεσα στα δύο; Βλέπετε κάποιο να επικρατεί;

Η πεζογραφία υπηρετεί το ποίημα και όχι το ανάποδο. Για μένα το πεζό είναι ένα ποίημα που αφήνεται στο χορό των λεπτομερειών. Βέβαια τα μέσα διαφέρουν αλλά ο στόχος παραμένει ο ίδιος: η ποιητική ανάπλαση του κόσμου, το ρίγος, η μαγική στιγμή που έχει διάρκεια.

Αν είχατε σήμερα την πρόταση να γράψετε μια μονογραφία – παρουσίαση κάποιου προσώπου της λογοτεχνίας ή γενικότερα ποιο θα επιλέγατε;

Θα επέλεγα το πολυσχιδές πρόσωπο του Κάρολου Τσίζεκ, το έγχρωμο βλέμμα του, τα εξαίρετα ελληνικά του. Είναι και η τύχη που είχα να μοιραστώ μαζί του μια οδοιπορία στη φύση, μια Κυριακή Φεβρουαρίου, από το πρωί μέχρι τη δύση του ήλιου. Μια σπουδή στη μεγέθυνση της λεπτομέρειας, μια εμπειρία ζωής. Θυμάμαι το βράδυ της ίδιας Κυριακής, παρόλη την κόπωση, τριγυρνούσα αλαφιασμένος στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, με τη ζάλη ενός ανθρώπου που είχε τη χαρά ν’ ανακαλύψει τις ατέρμονες δίπλες της ζωής.

Τι γράφετε τώρα; 

Μια συλλογή αφηγημάτων. Πραγματεύονται το θέμα της σταδιακής προσέγγισης της θηλυκότητας μέσα από τη στρατηγική της αποπλάνησης. Είναι διαρκώς παρόν το ζήτημα της «αμοιβαίας παραμόρφωσης», όπως το θέτει ο Γκόμπροβιτς: “ο πρωταγωνιστής αισθάνεται ότι τον δημιουργεί η μορφή, ταυτόχρονα είναι σκηνοθέτης’’.

Περί ανάγνωσης

Αγαπημένοι σας παλαιότεροι και σύγχρονοι συγγραφείς.

Θα περιοριστώ σε συγγραφείς που με επηρέασαν με τρόπο βιωματικό, που τους έβαλα στο προσκεφάλι μου: Ρεμπώ, Σολωμός, Ελύτης, Γκόμπροβιτς, Ζενέ, Παζολίνι, Μπωντριγιάρ.

Αγαπημένα σας παλαιότερα και σύγχρονα βιβλία.

Τόμας Μαν «Ο θάνατος στη Βενετία», Ζαν Κοκτώ «Τα τρομερά παιδιά», Ραιημόν Καινώ «Ο φίλος μου ο Πιερό», Πολ Όστερ «Λεβιάθαν», Νίκος Α. Κοκάντζης «Τζιοκόντα», Λωτρεαμόν «Τα άσματα του Μαλντορόρ», Εμμανουήλ Ροΐδης « Η Πάπισσα Ιωάννα», Τσέζαρε Παβέζε «Στην παραλία», Οδυσσέας Ελύτης «Το Φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά» και «Εξη και μια τύψεις για τον ουρανό», Βίτολντ Γκόμπροβιτς «Φερντυτούρκε» και «Η πορνογραφία», Αρθούρος Ρεμπώ «Εκλάμψεις», Ανδρέας Εμπειρίκος «Οκτάνα», Νίκος Εγγονόπουλος «Ποιήματα», Έρση Σωτηροπούλου «Διακοπές χωρίς πτώμα» και «Η φάρσα», Ευγένιος Αρανίτσης «Σε ποιον ανήκει η Κέρκυρα;» και «Αφρική», Χάρης Μεγαλυνός «Καλοκαίρια και ενιαυτοί», Γιώργος Χρονάς «Τα ποιήματα 1973-2008», Αλέξανδρος Σχινάς «Αναφορά περιπτώσεων». Επίσης τα άπαντα του ε.ε. κάμμινγκς,  τα «Κάντος» του Έζρα Πάουντ, το έργο του Ντίνου Χριστιανόπουλου…….

Αγαπημένα σας διηγήματα.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης «Όνειρο στο κύμα», Βλαντιμίρ Ναμπόκωφ «Μια ρωσίδα καλλονή», Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ «Το απόγευμα ενός συγγραφέα», Τρούμαν Καπότε «Μύριαμ», Χανς Κρίστιαν Άντερσεν «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα», Γεώργιος Βιζυηνός «Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας», Νίκος Καχτίτσης «Η ομορφάσχημη». Κείμενα του Δημήτρη Καλοκύρη, του Μανόλη Ξεξάκη, του Βασίλη Δημητράκου. Μικρά διαμάντια στο έργο του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη. Επίσης διηγήματα του Γιώργου Β. Κάτου, του Νάσου Θεοφίλου, του Άρη Σφακιανάκη, του Περικλή Σφυρίδη…

Σας έχει γοητεύσει κάποιος σύγχρονος νέος έλληνας λογοτέχνης;

Ναι, με γοητεύει ο Ευγένιος Αρανίτσης, τον θεωρώ έναν συγγραφέα ξεχωριστό και ιδιαίτερο.

Αγαπημένος ή/και ζηλευτός λογοτεχνικός χαρακτήρας.

Ο μικρός πρίγκιπας του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ.

Αγαπημένο σας ελληνικό λογοτεχνικό περιοδικό, «ενεργό» ή μη; Κάποιες λέξεις για τον λόγο της προτίμησης;

Συναισθηματικά είμαι δεμένος με το βραχύβιο περιοδικό «Ζάλη» που έβγαινε στο Βόλο από τον ποιητή Γιάννη Τζώρτζη, στα μέσα της δεκαετίας του ΄80. Εκεί είχα πρωτοδημοσιεύσει τα πρώτα μου ποιήματα. Επίσης χρωστώ πολλά στα περιοδικά «Λέξη», «Τραμ», «Εντευκτήριο», «Παραφυάδα», «Μπιλιέτο»  και «Οδός Πανός». Εκτιμώ πολύ και τον «Πόρφυρα». Το «Παραμιλητό» με τη μικρή διαδρομή που έκανε και τον εκδότη του Δημήτρη Παναγιωτόπουλο. Κοιτώντας πιο πίσω στο παρελθόν, περιοδικά όπως ο «Κοχλίας», η «Διαγώνιος», το «Πάλι» αποτελούν μια παρακαταθήκη εξαιρετική.

Τι διαβάζετε αυτό τον καιρό;

Το μυθιστόρημα «Τα ονόματα» του Ντον Ντελίλλο.

Διαβάζετε λογοτεχνικές παρουσιάσεις και κριτικές; Έντυπες ή ηλεκτρονικές; Κάποια ιδιαίτερη προτίμηση στις μεν ή (και) στις δε;

Ναι, διαβάζω κριτικές, είτε έντυπες είτε ηλεκτρονικές. Ο έντυπος λόγος είναι αναντικατάστατος, τον προτιμώ. Θα δεχόμουν αβασάνιστα να γλιστρήσω στη γοητεία της ηλεκτρονικής εποχής, με την προϋπόθεση ο έντυπος λόγος να συνεχίσει να έχει την πρωτοκαθεδρία. Εδώ χρωστώ μια αναφορά στον τυπογράφο Ε. Ν. Νικολαίδη που τον γνώρισα υπερήλικα να δουλεύει σαν έφηβος στο σκιερό χώρο του παλιού του τυπογραφείου, μέσα σε ένα συρφετό από αντίτυπα μυθικών βιβλίων που είχε  τυπώσει στη μακριά διάρκεια της επαγγελματικής του πορείας. Είχα δεθεί συναισθηματικά μαζί του, με ταξίδευε στις αναμνήσεις του από τα χρόνια της νεότητας: η εποχή που έζησε στο Παρίσι, η αγάπη του για το γραφίστα Γιάννη Σβορώνο, η νεανική του ψυχή – κι όλα αυτά να εντυπώνονται μέσα μου, σε συνδυασμό με  τη νοτισμένη μυρωδιά του χαρτιού που ανέδυε σκιές  από ένα παρελθόν που έμοιαζε με παραμύθι.

Θα μας γράψετε κάποια ανάγνωση σε αστικό ή υπεραστικό μεταφορικό μέσο που θυμάστε ιδιαίτερα;  [μέσο – διαδρομή – βιβλίο – λόγος μνήμης]

Σε κάθε ταξίδι διαβάζω τα πρόσωπα και τα τοπία. Τα βιβλία με περιμένουν υπομονετικά στο σπίτι.

Περί αδιακρισίας

Παρακολουθείτε σύγχρονο κινηματογράφο ή θέατρο; Σας γοήτευσε ή σας ενέπνευσε κάποιος σκηνοθέτης, ταινία, θεατρική σκηνή;

Αν και δεν είναι σύγχρονος, θέλω να αναφέρω τον Πιερ Πάολο Παζολίνι στις «Χίλιες και μια νύχτες». Μια ταινία που μοιάζει πρόχειρη, ασπόνδυλη, εκνευριστικά ακατάστατη. Κι όμως βαθύτατα ερωτική, με όλη τη μυστικοπάθεια της ανατολής.

Επίσης ο Αμπάς Κιαροστάμι με την ταινία του «Μέσα στους ελαιώνες». Εμίρ Κου- στουρίτσα «Ο καιρός των τσιγγάνων».  Οι γάλλοι σκηνοθέτες Γκοντάρ, Ρομέρ, Ριβέτ. Κάποιες σκηνές από ταινίες του ιταλικού νεορεαλισμού. Οι κωμωδίες των αδελφών Μαρξ.

 Από έλληνες σκηνοθέτες: Σταύρος Τορνές «Μπαλαμός», Δήμος Αβδελιώδης «Η εαρινή σύναξις των αγροφυλάκων», Αθηνά Ραχήλ Τσαγκάρη «Attenberg». Τέλος αρκετές ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου της δεκαετίας του `50 και του `60.

Οι εμπειρίες σας από το διαδικτυώνεσθαι;

Έχω προσωπικό μαίηλ, τελευταία διαβάζω ηλεκτρονικά περιοδικά λογοτεχνίας, μερικούς νέους λογοτέχνες τους έχω ανακαλύψει από το διαδίκτυο. Σίγουρα είναι εργαλείο το διαδίκτυο, είναι όμως και λαβύρινθος και παγίδα. Κι όλα καταλήγουν σε μια σιωπή μάλλον απειλητική. Εκείνο που πιο πολύ με ενοχλεί αναφορικά με τους νέους είναι ότι η αλητεία στους δρόμους έδωσε τη θέση της στο σερφάρισμα στο διαδίκτυο.

Τα εικονιζόμενα έργα τέχνης: Νικόλαος Λύτρας, Το ψάθινο καπέλο, Νικηφόρος Λύτρας, Το φίλημα και Λεονάρντο ντα Βίντσι, Η Παναγία και το Θείο Βρέφος με την Αγία Άννα, όπως και η συγκεκριμένη σειρά των εικόνων, αποτελούν επιλογή του συγγραφέα.